Çağdaş Kural Dışı Tekfirciliğin Yapısal Unsurları Üzerine Bir Model Denemesi-I

Yıl 2015, Cilt: 49 Sayı: 49, 161 - 182, 26.01.2016

HALİL Aydınalp

https://doi.org/10.15370/muifd.33706

Cited By: 2

Öz

Makalede kural dışı tekfirciliğin makro sosyolojik dinamikleri bir model ekseninde
ele alınmaktadır. Öncelikle çağdaş kural dışı tekfircilik bütün değişkenlerin bağımlı
olabildiği çoğul, fakat dengeli bir yaklaşımla kavranabilecek bir vakıadır. Hangi makro
yapısal unsurun ne kadar etkili olduğu kişi ve gruplar yanında, sosyal bağlama göre
de değişkenlik arz eder. İkinci olarak, tekfirciliğin temelinde bir algı ve inanma düzeyi
olarak dinî yorum yatar. Bu algı ve inanma düzeyini meydana getiren yorumlama
biçimi öne sürdüğümüz modelde içeriden ve dışarıdan birbirini tetikleyen faktörlerin
etkisi altında şekillenir. Bu modele göre tekfirciliği açıklayan içeriden faktörler “orta yol
İslâmî anlayışa karşı tekfirî selefî din yorumu”, “tekfirci fikirlerin dolaşım hatları olarak
ideolojik tercüme ve telifler” ve “tekfircilerin tepki-baskı-tepki kısır döngüsü içinde otoriteyle
ilişki biçimleri”dir. Bu makaleyle irtibatlı olarak ikincisinde ele alınacak dışarıdan
faktörler ise “işgal ve kuşatılmışlık altında modernleşme krizi”, “siyasal bütünleşme sorunu”
ve “tekfircinin sosyal bağlamı” şeklinde üçlü bir yapı olarak karşımıza çıkar. Çağdaş tekfircilik, zımnen ya da alenen tekfir salık veren tercüme ve teliflerin tesiri altında
tepki-baskı-tepki karşıtlığı içinde kendi rengini bulan ideolojik bir dinî yorumdur.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Tekfir, Tekfirî Selefî Din Yorumu, İdeolojik Tercümeler, Otorite ve Tekfircilik

Kaynakça

• Aydınalp, Halil, “Kural Dışı Dini Bir Yönelim Olarak Çağdaş Tekfir İdeolojisini Anlamak”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 46, c. 1, Nisan, 2014.
• Aydınalp, Halil, “Bir Karşıt Kültür Unsuru Olarak Çağdaş Tekfircilerin Türkiye’de Dini Ha- yata Bakışı ve Anlamları”, Toplum Bilimleri Dergisi, c. 7, s. 14, Temmuz-Aralık, 2013.
• Aydınalp, Halil, İntihar Eylemleri Ekseninde Din ve Terör, Birleşik Yayıncılık, Ankara 2011.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “11 Eylül’le Derinleşen Ayırılık: Suudi Selefiyye ve Cihadi Selefiy- ye”, Dini Araştırmalar Dergisi, c. 7, s. 20, 2004.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “Biz Artık O Sapkınlardan Değiliz: Selefilerin Selefilerden Teberri- leri Üzerine Değerlendirmeler”, İslâmiyât, s. 1, c. 10, 2007.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “Türkiye’de Radikal Dini-Siyasi Akımlar”, Demokrasi Platformu, Yıl 2, Sayı 8, Güz 2006.
• Dede, Alper Y., “Suikast Komploydu”, http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/mutlak-iktidar- ugruna-kardeslerini-ezen-diktator_537975, 10 Mart 2014.
• Demirci, Mehmet, Beytü’l-Hikme, İnsan Yayınları, İstanbul 1996.
• Dunn, Michael Collins, “1954’ün yankıları: Nasır, İhvan ve Manşiyye “olayı””, http://www. dunyabulteni.net/makale-yorum/272102/1954un-yankilari-nasir-ihvan-ve-mansiyye- olayi, 26 Ağustos 2013.
• Ebû Hanzala, “Allah’tan Başkasına Dua Etmek”, “Kelime-i Tevhidi Söyleyip Amel Etmemek”, http://tevhiddersleri.com/kisaders.asp?AltCatID=5, 08.09.2013.
• Ebû Hanzala, “Cahiliye Toplumu Ne Demektir?”, http://tevhiddersleri.com/kisa-dersler. asp?CatID=20&sayfa=2, 03.09.2013.
• Ebû Hanzala, “Dostluk ve Düşmanlık 1-2”, http://tevhiddersleri.com/kisaders. asp?AltCatID=5, 07.09.2013.
• Ebû Hanzala, “Hüküm Konusunda Getirilen Şüpheler”, http://tevhiddersleri.com/kisaders. asp?AltCatID=5, 07.09.2013.
• Ebû Hanzala, “Müşrik Kavramının Günümüzdeki Yansımaları”, http://tevhiddersleri.com/ kisaders.asp?CatID=18, 06.09.2013.
• Ebû Hanzala, “Oy kullanmanın Hükmü”, http://tevhiddersleri.com/makale. asp?p=makale&ID=39, 10.05.2013.
• Ebû Hanzala, “Tağut Ne Demektir? 1-2”, http://tevhiddersleri.com/kisaders.asp?CatID=2, 04.09.2013.
• Eliaçık, İhsan, “Türkiye’de Siyasal İslâm Düşüncesinin Kökleri”, Demokrasi Platformu, Yıl 2, Sayı 8, Güz 2006.
• el-Verdani, Salih, Mısır’da İslâmî Hareketler, c. I, Fecr Yayınları, Ankara 1988.
• Ganim el-Beyumi, İbrahim, “İhvan-ı Müslimin”, TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 21, İstanbul 2000.
• Gezenler, Murat, İrca Saldırılarına Karşı Şüphelerin Giderilmesi, Şehadet Yayınları, Konya 2010.
• Gezenler, Murat, İslâm Hukuku Açısından Cehalet Özrü, Şehadet Yayınları, Konya 2010.
• Hüseyni, İshak Musa, The Moslem Brethren, Khayat College Book, Beirut 1956.
• Kepel, Gilles, Muslim Extremism in Egypt: The Prophet and Pharaoh, Translated by Jon Roth- child, University of California Press, Los Angles 1985.
• Kırbaşoğlu, Mehmet Hayri, “Maziden Atiye Selefi Düşüncenin Anatomisi”, İslâmiyât, c. 10, s. 1, 2007.
• Krämer, Gudrun, “Political Islam”, Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Ed. Richard C. Martin. V.2, Macmillan Reference, New York 2004.
• Kutluer, İlhan, “Doğu ve Batı Dillerinden Yapılan Tercümelerin Getirdiği Sorunlar”, Türkiye I. Dini Yayınlar Kongresi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2004.
• Lia, Brynjar, Müslüman Kardeşler’in Doğuşu: 1928-1942, Trc. İhsan Toker, Ekin Yayınları, İs- tanbul, 2012.
• Mitchhell, Richard P., The Society of the Muslim Brothers, Oxford University Press, London 1969.
• Mitchhell, Richard P., The Society of the Muslim Brothers, Oxford University Press, 1993.
• Özdemir, Metin, “Selefî Aklın Kozmik Sistemi Anlamadaki Yöntem Sorununun Örnek Bir Olay Bağlamında Değerlendirilmesi,” İslâmiyât, c. 10, s. 1, 2007.
• Ronan, Colin A., Bilim Tarihi: Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi, çev. Ekme- leddin İhsanoğlu-Feza Günergun, Tübitak Yayınları, 4. bsk., Ankara 2005.
• Sağır, Ayşe Çelik, Türkiye’de Günümüz Dini Köktenciliğinin İdeolojisi: Tevhid Dersleri ve Se- lefiyye Siteleri Örneği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
• Sammarrâi, N, Abdurrazzak, Dünden Bugüne Tekfir Olayı, trc. Orhan Aktepe, Vahdet Yayın- ları, İstanbul 1990.
• Takva Haber, “Murat Gezenler’den IŞİD hakkında açıklama”, http://www.takvahaber.net/ murat-gezenlerden-isid-hakkinda-aciklama-video,692.html, 03.07.2015.
• Ülken, Hilmi Ziya, “İslâm Felsefe ve İtikadinin Garba Tesiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fa- kültesi Dergisi, c. 10, 1962.
• Woll, John O.,“Salafiyah”, Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Ed. Richard C. Mar- tin, V.2, Macmillan Reference, New York 2004. İnternet Kaynakları
• http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-29357-26-ergenekon-el-kaide-arasinda-kalan- turk militanlar.html, 12.10.2013.
• http://www.aydinlikgazete.com/mansetler/24338-el-kaide-istanbulda.html, 12.10.2013.
• http://www.ctc.usma.edu/wp-content/uploads/2012/04/Atlas-ExecutiveReport.pdf, 08.01.14.
• http://www.anadoluhaberim.com/haber_detay.asp?haberID=3433, 07.01.14.
• http://www.ctc.usma.edu/wp-content/uploads/2012/04/Atlas-ExecutiveReport.pdf, 07.01.14.
• http://www.jihadica.com/?s=Tartusi, 07.01.14.
• http://www.jihadica.com/?s=al-Maqdisi, 08.01.14.
• http://www.takvahaber.net/murat-gezenlerden-isid-hakkinda-aciklama-video,692.html, 07.07.2015.
• http://www.tawhed.ws/, 08.01.14.