Hadis Şerh Literatürü I (ed. Mustafa Macit Karagözoğlu). İstanbul: İFAV, 2020, 440 sayfa.

Yıl 2020, Cilt: 59 Sayı: 59, 191 - 194, 24.12.2020

Büşra Çetin

Öz

Türkiye’deki hadis araştırmaları içerisinde şerh literatürüne dair kapsamlı çalışmaların sayısı her geçen gün artmaktadır. Mevcut çalışmaların geneli belirli bir şerhe yoğunlaşsa da bazıları ilgili literatürü kapsamlı bir şekilde inceleme iddiasındadır. Ancak bu araştırmalar dar bir perspektifle kaleme alınmış olup şerh literatürünün dinamikliğini, sürekliliğini ve gelenek içerisindeki konumunu yansıtmamaktadır. Nitekim mevcut literatürün ilklerinden sayılabilecek Hicri İlk Dört Asırda Hadis Şerhçiliği isimli doktora tezi hadis şerhçiliğini büyük oranda garîb kelime ve lafızların açıklanmasından ibaret bir faaliyet olarak sunar. Zişan Türcan şerh geleneği ana eğilimler üzerinden inceleyen ve literatürdeki dönüşümü kovalayan Hadis Şerh Geleneği Doğuşu, Gelişimi ve Dönüşümü adlı araştırmasında ise fıkıh eksenli bir okuma yaparak şerh geleneğinin oluşmasındaki temel saikin öncelikle Ehl-i re’y–Ehl-i hadis gerilimi, daha sonraki süreçte ise mezhebî bağlılık olduğunu vurgular. Araştırmanın adından hareketle hadis şerh geleneğinin doğuş, gelişim ve dönüşüm serencamını ortaya koyması beklenirken eser daha çok “Hadis şerhlerinin muhtevası ve metotları nedir?” sorusuna yoğunlaşır. Klasik dönemden günümüze yaklaşıldığında aradaki süreyi kapsayan araştırmaların makale düzeyinde çalışıldığı dikkat çeker. Mezkûr araştırmalardan biri olan Türcan’ın “Osmanlı Dönemi Hadis Şerhlerinin Şerh Literatürü İçindeki Yeri” adlı makalesi Osmanlı hadis şerhçiliğinin özgün yanlarını ortaya koymaktan ziyade ele alınan eserlerin klasik literatürle uyumuna değinir. Erdinç Ahatlı’nın Cumhuriyet dönemine dair makalesi ise birtakım tahliller içeren bir bibliyografya çalışması mahiyetindedir. Hadis şerh araştırmalarının mevcut seyri dikkate alındığında Mustafa Macit Karagözoğlu’nun editörlüğünü yaptığı Hadis Şerh Literatürü I’in önemli ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

hadis şerhçiliği, kavlühû üslubu, memzûc şerh

Kaynakça

• Hadis Şerh Literatürü I (ed. Mustafa Macit Karagözoğlu). İstanbul: İFAV, 2020.