SINIF-ALTI: KURAMSAL TARTIŞMALAR VE İSTANBUL TARİHİ YARIMADA’YA UYGULANMA İMKÂNLARI - UNDERCLASS: THEORETICAL DISCUSSIONS AND POSSIBILITIES OF APPLICATION TO İSTANBUL HISTORICAL PENINSULA

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 36, 137 - 146, 16.11.2012

Alev Erkilet

Öz

Özet:

Bu çalışmada, Batı’da 1960’lardan sonra gündeme
gelen sınıf-altı tartışmalarının kuramsal arka planı ve bu
kavramın İstanbul’a özellikle de Tarihi Yarımada’ya
uygulanma imkânları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın
birinci kısmında sınıf-altı tartışmalarının 19. yüzyıl sosyal
düşüncesindeki izleri, kavramın sınırları, tanımlama zorlukları
ve kuramsal yaklaşımlar ele alınmıştır. İkinci kısımda ise 2007
yılında, odak grup toplantısı, derinlemesine mülakat ve
katılımlı gözlem teknikleriyle yapılan bir nitel araştırmanın
verilerinden hareket edilerek sınıf-altı kavramsallaştırmasının
İstanbul Tarihi Yarımada’daki yoksulluğu anlamak ve
açıklamak için uygun bir araç olup olmadığı tartışılmıştır.
Varılan sonuç, İstanbul Tarihi Yarımada’da yoksulluğun,
sınıf-altı oluşumlarını önlemeye muktedir tampon
mekanizmalarla birlikte bulunduğudur. Bu nedenle, beledi
kentsel müdahaleler bu mekanizmaları yok etmediği sürece,
sınıf-altının olumsuz davranış kalıplarının bölgede
yerleşmeyeceği düşünülmektedir.

Abstract:

In this article, we tried to assert the theoretical
background of underclass discussions which became a current
issue after 1960’s and its’ application possibilities to İstanbul,
especially to Historical Peninsula. In the first part of the
article, we handled the traces of the underclass discussion in
19th century European social thought, the limits of the
concept, definition problems and theoretical approaches to the
phenomena; in the second part, we tried to discuss if
underclass is an appropriate conceptual tool for understanding
and explaining poverty in Istanbul Historical Peninsula by the
help of data gathered in 2007 by using focus group meeting,
in-depth interview and participatory observation techniques.
The result we arrived is that, poverty in Historical Peninsula
coexists with buffer mechanism which is able to prevent
under-class formations. That’s why we think that, the negative
behavioral patterns of under-class will not become established
in the area, as long as buffer mechanisms survive from
municipal urban interventions.

Anahtar Kelimeler

Sınıf-altı, Sosyal Politika, Yoksulluk Kültürü, Sanayisizleştirme, Desentralizasyon, Aşırı-Gettolaştırma, Aşırı-Tecrit, Nitel Araştırma. - Underclass, Social Policy, Culture of Poverty, De-Industrialization, Decentralization, Hyper- Gettoization, Hyper-S