XVI. YÜZYILDA OSMANLI-İSPANYA İKTİSADÎ İLİŞKİLERİ: AKDENİZ’DE REKABET - OTTOMAN-SPANISH ECONOMIC RELATIONS IN THE SIXTEENTH CENTURY: RIVALRY IN THE MEDITERRANEAN

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 36, 201 - 211, 16.11.2012

Faruk Bal

Öz

Özet:

Osmanlı ve İspanya Devletleri, XVI. yüzyılın başlarından
itibaren, Akdeniz’de birbirleriyle karşı karşıya geldiler.
İspanya, Akdeniz üzerinde egemenlik kurarak Doğu-Batı
ticaretini ve kendisi için hayatî önemi olan buğday arzını
kontrol etmek; Kuzey Afrika kıyılarında kurduğu üsler
üzerinden Sudan altınlarına ulaşmak istiyordu. Osmanlı
Devleti’nin, Akdeniz’de batıya doğru ilerleyişi ve Mısır’ı
alması, iki tarafı karşı karşıya getirdi. Böylece Akdeniz’de
yüzyılın sonuna kadar sürecek rekabet başladı. Rekabet,
yalnızca askerî olarak değil, siyasî ve iktisadî olarak da
sürmekteydi. İki taraf da düşmanla ticareti yasaklıyordu.
Bununla birlikte iki dünya arasında ticaret, aracı devletlerin
vasıtasıyla sürekliliğini korudu. Venedik, Fransız, İngiliz,
Hollanda gibi devletlerin bayrağı altında ticaret devam etti.
Marsilya, Livorno, Cenova, bu ticarette en önemli aracı
Avrupa limanlarıydı. Bu Avrupa limanları, İspanya’nın
ihtiyaç duyduğu Osmanlının sunduğu ürünleri yarımadaya
taşırken, Amerikan gümüşünü de o bölgelere yönlendirme
işini yerine getiriyorlardı.

Abstract:

From the beginning of the sixteenth century,
Ottoman Empire and Spanish states came up against each
other in the Mediterranean. Spain sought to get access to
Sudanese gold via the bases it established in the North African
coast, and by gaining sovereignty over the Mediterranean to
control the East-West trade and wheat supply which is vital for
her. The westward progress of Ottoman State in the
Mediterranean and conquer of Egypt brought the encounter of
the two sides. Hence a century long rivalry began. The rivalry
not only continued at military area but also at political and
economic arena. Both sides banned trade with the rivals.
However, the trade between the two worlds kept its continuity
thanks to intermediary states. Through Venice, French,
British, Dutch, Geneva, under Toscana flag, via the European
harbors like Marseilles, Livorno and Genoa the trade between
the parties preserved. While these European ports were
delivering the products demanded by Spain and supplied by
Ottomans to the peninsula, they were also accomplishing the
heading of American silver to these regions.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz’de Rekabet, Osmanlı-İspanya İlişkileri, İktisat Tarihi, Osmanlı Çalışmaları, Ekonomik İlişkiler. - Rivalry in the Mediterranean, Ottoman-Spanish Relation, Economic History, Ottoman Studies, Economic Relation.