THE RESPONSIBILITY FOR PREVENTING AND DETECTING ACCOUNTING FRAUDS FROM THE VIEWPOINT OF SELF-REGULATORY AGENCIES IN TURKEY: DE JURE STATUS AND DE FACTO APPLICATION

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 40, 125 - 137, 13.01.2014

Canol Kandemir Şenol Kandemir

Öz

TÜRKİYE’DE DÜZENLEYİCİ KURULUŞLAR AÇISINDAN MUHASEBE HİLELERİNİN ÖNLENMESİ VE ORTAYA ÇIKARILMASI SORUMLULUĞU: HUKUKÎ DURUM VE FİİLÎ UYGULAMA

Özet: Düzenleyici kuruluşların yaklaşımı ve uygulamaları muhasebe hilelerinin önlenmesi ve ortaya çıkarılması sorumluluğunun kapsamının açıklığa kavuşturulmasına yardımcı olabilmektedir. Bu kuruluşların kamunun büyük bir çoğunluğunu adîl ve yansız bir şekilde temsil edeceği varsayılmaktadır. Ayrıca aldıkları kararlar ve karar alma mantıkları hem araştırmacılara, hem de finansal bilgi kullanıcılarına olası hile şüphelileri, bu kuruluşların sorumlulardan özellikle önlemesi ve ortaya çıkarmasını istedikleri hile yöntemleri, hilelerin cezaî yönleri, hilelerin önlenmesi ve ortaya çıkarılmasında temel sorumluluklar ve denetim beklenti boşluğu konularında önemli ipuçları verebilmektedir. Yine bunlar ilgili standart, yasa ve diğer düzenlemelerin oluşturulması ve uygulanmasında önemli etki sahibi olmaktadır. Bu nedenle, bağımsız denetimle ilgili faktörleri de kapsayan bir dizi değişken ile muhasebe hileleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığını sınayan bir çalışma yapılmış ve sonuç olarak Türkiye’deki düzenleyici kuruluşun muhasebe hilelerinin önlenmesi ve ortaya çıkarılması sorumluluğunu aynı tarafa, müşteri işletme ve yönetimine yüklediği bulunmuştur. Araştırmanın bulguları Türkiye’de bir denetim-beklenti boşluğu olmadığına da işaret etmektedir.

THE RESPONSIBILITY FOR PREVENTING AND DETECTING ACCOUNTING FRAUDS FROM THE VIEWPOINT OF SELF-REGULATORY AGENCIES IN TURKEY: DE JURE STATUS AND DE FACTO APPLICATION

Abstract: Self-regulatory agencies’ way of understanding and practices can help clarify the scope of the responsibility for preventing and detecting frauds. They are assumed to represent a vast majority of the public in an unbiased and equitable manner. Moreover, their final decisions and their reasoning behind could give critical hints to both the researchers and financial information users about the probable suspects of frauds, the fraud schemes self-regulatory agencies particularly want the liable parties to prevent and detect the penal aspects of accounting frauds, the primary responsibilities for detecting and preventing frauds, and the audit expectation gap. Besides these authorities have a material impact on setting and implementing relevant standards, codes, and other regulations. Therefore a research study was conducted in order for testing whether there is a statistically significant relationship between a series of variables some of which involve auditing-related factors and accounting frauds, and it is consequently found out that the Turkish self-regulatory agency imposed the primary responsibility for both preventing and detecting frauds upon the same party, the client company and its management. The findings of the research might also imply the absence of an audit-expectation gap in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Hileleri, Denetçilerin Sorumlulukları, Hilelerin Ortaya Çıkarılması, Denetçi ve Denetlenenlere Uygulanan Yaptırımlar, Hile Yöntemleri; Accounting Frauds, Auditors’ Responsibilities, Detecting Accounting Frauds,