RASYONEL KARAR ALAN EKONOMİK BİRİMİN RİSK ALTINDA VERDİĞİ KARARLARA DAVRANIŞSAL YAKLAŞIM: KAHNEMAN-TVERSKY BEKLENTİ TEORİSİ PERSPEKTİFİNDEN ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 42, 127 - 139, 19.08.2014

Fatih Şentürk Hakkı Fındık

https://doi.org/10.14783/od.v11i42.5000065510

Cited By: 6

Öz

Özet
Ekonomi literatüründe neo-klasik döneme kadar ekonomi ve psikoloji bilimleri arasındaki bağ göz ardı
edilerek, insanın salt rasyonel kararlar alan bir varlık olduğu ifade edilmiştir. Ancak son otuz yıllık dönemde
insanların, ekonomik kararlar alırken psikolojiye ilişkin çeşitli faktörlerden de etkilendiğini savunan
“Davranışsal Yaklaşım”, farklı bir bakış ortaya koymuştur. Bu yaklaşımın öncüleri, D. Kahneman ve A.
Tversky belirsizlik ortamında karar alan bireylerin davranışlarını incelemiş ve insanların, riskten kaçınma
eğilimlerinin kazanma isteklerine galip geldiğini ve her zaman rasyonel davranışlar sergileyemediklerini
ileri sürmüşlerdir. Yapmış oldukları birçok deneysel çalışma ile kayıpların verdiği acının, kazançların verdiği
tatminden iki kat daha fazla olduğunu tespit etmişlerdir. Bu makalede insan psikolojisinin ekonomik
tercihlere etkilerine değinilmiş ve özellikle risk altında karar verme konusunda bireyin irrasyonel davranışlar
gösterdiği çeşitli örnekler ışığında açıklanmaya çalışılmıştır.

Abstract
Ignoring the connection between the economics and psychological sciences until the neo-classical term
in economics literature, it has been stated that human is a creature taking only rational decisions. However,
in the last thirty years, a different approach named “Behavioural Approach” that argues that people are 

influenced also by various factors related with psychology while taking decisions with economy has occured.
The pioneers of this approach, D. Kahneman and A. Tversky examined the behaviours of the individuals
who make decision in an uncertainty environment and put forward that people’s tendency of avoiding
risks defeats their willing to win and that they cannot always behave rationally. With many experimental
studies they carried out, they determined that the sadness caused by the losses are two times more than the
satisfaction given by the gains. In this respect, the effects of human psychology on economic preferences
have been handled and in particular the fact that an individual displays irrational behaviours while he is
deciding under risk have been tried to be explained in the light of different examples.

Anahtar Kelimeler

Rasyonel Seçim Teorisi, Davranışsal Yaklaşım, Beklenti Teorisi, Risk Altında Karar Verme - Rational Choice Theory, Behavioral Approach, Prospect Theory, Decisions Under Risk and Uncertainty