COSO MODELİ: İÇ KONTROL YAPISI - COSO MODEL: INTERNAL CONTROL STRUCTURE

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 42, 141 - 155, 19.08.2014

Hasan Türedi Filiz Gürbüz Ümmügülsüm Alıcı

https://doi.org/10.14783/od.v11i42.5000065511

Cited By: 8

Öz

Özet
İktisadi ve teknolojik gelişmeler; zaman içinde çok sayıda faaliyetin çok sayıda kişi ve uzun süreçlerle
yürütüldüğü, hiyerarşik örgütsel düzenlerin sürekli geliştiği, karmaşık işletme yapılarının ortaya çıkmasına
neden olmuştur. Bunun sonucunda işletmelerin faaliyetleri basit kontrol yöntemleriyle izlenemeyecek hale
gelmiştir. Amerika’da beş bağımsız meslek kuruluşundan oluşan COSO (The Committe of Sponsoring
Organizations), iç kontrolün işletmelerde standartlaşan bir yapı hale gelmesinde öncülük etmiştir. COSO
iç kontrol modeli; iç kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile izleme
faaliyetlerinden oluşan; işletme faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği, mali raporların güvenilirliği ve
yürürlükteki kanun ve düzenlemelerle uyum amaçları etrafında şekillenmiş çok boyutlu bir yapıdır.
İç kontrol yapısının başlıca hedefleri; faaliyetlerin etkinlik ve verimliliği, karlılık hedefine ulaşmak ve
varlıkların korunması, kamuya açıklanan mali tablolar, geçici ve özet mali raporları da dâhil olmak üzere
hazırlanan tüm mali tabloların güvenilirliğinin sağlanması ve tabi olunan kanun ve düzenlemelerle uyumun
sağlanmasıdır. Bu çalışmada; COSO’nun iç kontrol yapısına ilişkin geliştirdiği model ve bu modelin beş
bileşeni olan kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile izleme faaliyetleri
aracılığı ile bu bileşenlerin hem işletme hedefleri hem de işletme yapısı içindeki etkileşimi açıklanmaya
çalışılmıştır.

Abstract
Developments in economy and technology have caused enterprises to have sophisticated structures
affected by developing hierarchical structuring along with the significant number of activities performed 

via significant number of process and individuals. COSO (The Committee of Sponsoring Organizations)
has established a common internal control model against which companies and organizations may assess
their control systems. Internal control model is a multidimensional structure with the five components
which are control environment, risk assessment, control activities, information and communication and
monitoring. These interrelated components have been developed with the objectives regarding effectiveness
and efficiency of operations, reliability of financial reporting and compliance with applicable laws and
regulations. This study aims to explain the internal control model developed by COSO as well as with
the five components which are control environment, risk assessment, control activities, information and
communication and monitoring along with their interrelationship.

Anahtar Kelimeler

COSO, İç Kontrol, Risk Yönetimi, Kontrol Faaliyetleri - COSO, Internal Control, Risk Management, Control Activities