ÜLKELERİN ÇOK BOYUTLU ÖLÇEKLEME ANALİZİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2008, Cilt: 8 Sayı: 29, 187 - 192, 10.01.2008

Münevver Turanlı Özlem Deniz

Öz

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP), her sene düzenli olarak hazırladığı İnsani Gelişme Raporları ile ülkeler çeşitli kriterlere göre bir araya getirilerek çok gelişmiş, gelişmiş ve az gelişmiş olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Ancak gruplar içerisinde farklılık gösteren veya zaman içerisinde kategori değiştirebilecek duruma gelen ülkeler ortaya çıkabilmektedir. Bu çalışmada, gruplar içerisinde farklılık gösteren ülkelerin belirlenmesi için kullanılan yöntemlerden biri olan çok boyutlu ölçekleme analizi uygulanmıştır. Sosyal bilimlerde yaygın olarak kullanılan çok boyutlu ölçekleme analizi, birden çok birim arasındaki uzaklık değerleri yardımıyla bu birimlerin çok boyutlu uzaydaki konumlarını ve ilişki yapılarını ortaya çıkarmak için kullanılmaktadır. Çalışmada belirlenmiş olan değişkenlere göre ülkelerin hangilerinin farklılık yarattıkları, hangilerinin en benzer veya benzemez olduğunun tahmini için analizler yapılmıştır. Ayrıca ülkelerin birbirlerine göre olan farklılıklarını belirlemede etkin olan değişkenler saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi, İnsani Gelişme Raporları, Ülkeler

Kaynakça

• [1] Tatlıdil, H. (2002). Uygulamak Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Akademi Matbaası.
• [2] Johnson, R. & Wichem, D. (2002). Applied Multivariate Statistical Analysis. Fifth Edilion. New Jersey: Pearson Education.
• [3] Kalaycı, Ş. (Editör). (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• [4] Hair, J.; Anderson, R. & Tahtam, R. (1987). Multivariate Data Analysis with Readings. New York: Macmillan Publishing Company.
• [5] Kaplan, D. (Editör) (2004). The Sage Handbook of Quantitative Methodology for the Social Sciences. London: Sage Publications.
• [6] Human Development Index Report. (http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr2005/). [03.07.2006],
• [7] UNICEF Humanitarian Action Report. (http://www.unicef.org/emerg/southemaffica/ index.html). [15.10.2006].