TÜKENMİŞLİK SENDROMUNUN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE İŞ TATMİNİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 32, 193 - 202, 30.07.2009

Nevzat Demir

https://doi.org/10.14783/maruoneri.696194

Cited By: 2

Öz

Fiziksel bitkinlik, bıkkınlık, fark edilecek kadar uzun süren yorgunluk, çaresizlik ve ümitsizlik duyguları, olumsuz benlik kavramının gelişmesi ile, yasama ve diğer insanlara karsı olumsuz tutumları içeren fiziksel, duygusal ve zihinsel boyutlu bir sendrom olan tükenmişlik sendromunun bireysel ve örgütsel düzeydeki sonuçları dikkate değer bir nitelik taşımaktadır. Örgütsel düzeyde bağlılık ve tatmin tükenmişlik sendromu ile ilişkili görülen konuların başında gelmektedir. Çalışmada tükenmişlik boyutlarının bağlılık boyutları ve iç ve dış iş tatmini üzerindeki açıklayıcı etkisi incelenmiştir. Elde edilen sonuçlardan, tükenmişlik boyutlarından “Duygusal Tükenme” ve “Duyarsızlaşma durumunun örgütsel bağlılık boyutları ile dışsal iş tatmini üzerinde açıklayıcı etkisi olduğu çalışma sonucunda ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini

Kaynakça

• [1] Barut, Y. & Kalkan, M. (2002). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmi şlik Düzeylerinin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Dergisi, (14), 65-76.
• [2] Aslan, H. (2000). Hekimlerde Tükenme Sendromu ve Önleme Yolları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, Arşiv Dergisi, (9), 427-436.
• [3] Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri, Nedenleri Ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• [4] Örmen, U. (1993). Tükenmislik Duygusu ve Yöneticiler Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• [5] Freudenberger, H.J. (1974). Staff Burnout. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165
• [6] Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2(99), 99-113
• [7] Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behaviour, 9(5), 16-22.
• [8] Maslach, C. & Leiter, M.P. (1997). The Truth about Burnout. San Francisco: Jossey - Bass.
• [9] Çam, O. (1991), Hemsirelerde Tükenmislik Sendromunun Arastırılması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• [10] Torun, A. (1997). Stres ve Tükenmislik Endüstri ve Örgüt Psikolojisi. (Ed.: Tevrüz, S.). 2. Baskı. İstanbul: Türk Psikologlar Deneği ve Kalder Derneği Ortak Yayını.
• [11] Perlman, B. & Hartman, E.A. (1982). Burnout: Summary and Future Reserarch. Human Relations, 35(1), 283-305.
• [12] Tuğrul, B. & Çelik, E. (2002). Normal Geli şim Gösteren Çocuklarla Çalı an Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-18
• [13] Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemsirelerde Tükenmislik ve Maslach Tükenmislik Ölçeğinin Uyarlanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalısmaları, 22 - 25 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 143-154.
• [14] Özyurt, A.; Söylemez, D.; Aydın, G.D.; Sur, H. & Hayran, O. (2004). Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyi. Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Koordinasyon Kurulu (TTB-UDKK) X. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı. Tıp Dünyası Dergisi, (128), 1-7.
• [15] Maraşlı, M. (2003). Lise Öğretmenlerinin Bazı Özelliklerine ve Öğrenilmi Güçlülük Düzeylerine göre Tükenmi lik Düzeyleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• [16] Aslan, D.; Kiper, N.; Karaağaoğlu, E.; Topal, F.; Güdük, M. & Cengiz, Ö.S. (2005). Türkiye’de Tabip Odalarına Kayıtlı olan Bir Grup Hekimde Tükenmi lik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• [17] Dursun, S. (2000). Öğretmenlerde Tükenmislik ile Yükleme Biçimi, Cinsiyet, Eğitim Düzeyi Ve Hizmet Süresi Değiskenleri Arasındaki Yordayıcı İli kilerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• [18] Sılığ, A. (2003). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çe itli Deği kenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eski ehir.
• [19] Baysal. A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmi liğe Etki Eden Faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• [20] Lau, P.S.Y. (2002). Teacher Burnout in Hong Kong Secondary Schools. A Thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Education. The Chinese University of Hong Kong.
• [21] Grusky, O. (1966). Career Mobility and Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 10(4), 488- 503.
• [22] Leong, C.S.; Furnham, A. & Cooper, C.L. (1996). The Moderating Effect of Organizational Commitment on the Occupational Stress Outcome Relationship. Human Relations, 49(10), 1345-1365.
• [23] Schermerhorn, J.R.; Hunt, J.G. & Osborn, R.N. (1994). Managing Organizational Behavior. 5th. Ed. New York: John Wiley&Sons Inc.
• [24] Kamer, M. (2001). Örgüte Güven, Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [25] Davis, K. & Newstrom, J.W. (1989). Human Behavior at Work, Organizational Behavior. 8th Ed. New York: McGraw Hill Book Company.
• [26] Nortcraft, G.B. & Neale, M.A. (1990). Organizational Behavior, A Management Challenge, yayın şehri: The Dryden Press.
• [27] Morrow, P.C. McElroy, J.C. (1986). Research Notes on Assessing Measures of Work Commitment. Journal of VocationalBehaviors, 7(2), 139-145.
• [28] Allen, N.J. & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• [29] Mowday, R.T.; Steers, R.M. & Porter, L.W. (1979). The Measurement of Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2). 224-247.
• [30] Bateman, T.S. & Strasser, S.A. (1984). Longitudinal Analysis of The Antecedents of Organizational Commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95-112
• [31] Williams, L.J. & Hazer, J.T. (1986). Antecedents and Consequences of Satisfaction and Commitment In Turnover Models: A Reanalysis Using Latest Variables Structural Equation Methods. Journal of Applied Psychology, 71(2), 219-231.
• [32] Clugston, M. (2000). The Mediating Effects of Multidimensional Commitment On Satisfaction and Intent to Leave. Journal of Organizational Behavior, 21(4), 477486.
• [33] Wasti, S.A. (2000). Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış. (Ed.: Aycan, Z.). Türkiye 'de Yönetim, Liderlik ve insan Kaynakları Uygulamaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:21,201-224.
• [34] Uyguç, N. (2003). Örgüt Kültürü ve Yönetim Davranışı. XI.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Ü., İİBF, Afyon, 432-438.
• [35] Çetin, G. (2006). The Relationship Of Pre-Entry Job Choice Variables and Early Work Experiences To Early Employment Organizational Commitment. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [36] Deconinck, J.B. & Bachmann, D.P. (1994). Organizational Commitment And Turnover Intentions of Marketing Managers. Journal of Applied Business Research, 10(3), 87-95.
• [37] Birlik, M.A. (1999). Öğretmenlerin Mesleki Doyumu Ve Eğitim Anlayışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• [38] Kaynak, T. (1990). Organizasyonel Davranıs ve Yönlendirilmesi. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• [39] Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• [40] Erdoğan, İ. (1996). işletme Yönetiminde Örgütsel Davranış, İstanbul: İ.Ü. İ şletme Fakültesi Yayını No:226.
• [41] Cordes, C.L. & Dougherty, T.W. (1993). A Review and an Integration of Research on Job Burnout. Academy of Management Review, 18(4) ,621-656.
• [42] Oshagbemi, T. (1999). Overall Job Satisfaction: How Good Are Single Versus Multiple Btem Measures? Journal of ManagerialPsychology, 14(5/6), 388-403.
• [43] Hackman, J.R. & Oldham, G.R. (1980). Work redesign. Reading, Massachusetts, California: Addison-Wesley Publishing Company.
• [44] Uyargil, C. (1988). iş Tatmini ve Bireysel Özellikler. İstanbul: İ.Ü. İ letme Fakültesi Yayınları.
• [45] Luthans, F. (1992). Organizational Behavior. 6th Ed. New York: Mc Graw- Hill International Edition.
• [46] Eren, E. (1993). Yönetim Ve Organizasyon. 2. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• [47] Vecchio, R.P. (1991). Organizational Behavior. 2nd Ed. New York: Dryden Pres.
• [48] Yıldırım, F. (2007) İ Doyuu İle Örgütsel adalet Arasındaki İlişki, Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, 62(1), 253-278.
• [49] Baycan, A. (1985). An Analysis Of The Several Aspects Of Job Satisfaction Between Different Occupational Groups. Yayımlanmamı Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [50] Börü, D. & Çiper, A. (2007). Tükenmi lik Sendromunun Çalışanın Performansına Etkisi. 15. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Mayıs, Sakarya, 552-560.