A RESEARCH ON THE EFFECT OF NARCISISTIC PERSONALITY FEATURES ON ORTHOREXIA NERVOSA AND HEDONIC CONSUMPTION

Yıl 2022, Sayı: 18, 1 - 20, 30.12.2022

Melike Selçuk Arpınar

Öz

In general, narcissism refers to a person's excessive self-love, admiration, excessive commitment to his spiritual and physical existence, and the claim and desire of superiority, in a stable manner at all moments and processes of his life. Orthorexia nervosa is an eating disorder that is characterized by an obsessive attitude towards healthy eating, which impairs general health at a level that prevents basic nutrient intake and affects functionality. Hedonic consumption is defined as shopping in line with the behavior of excessive fondness for pleasure and pleasure, and economic efficiency, purchasing behavior to reach the highest level of pleasure. Narcissistic personality inventory, orthorexia nervosa scale and hedonic consumption scale were used in the research. The data were evaluated with the SPSS 22.0 statistical program. Frequency and percentage analyzes were used to determine the descriptive characteristics of the participants, and mean and standard deviation methods were used to analyze the scales. Correlation and regression analyzes were used for the relationships between the dimensions determining the scale levels of the participants.

Anahtar Kelimeler

narcissistic personality, hedonic consumption, orthorexia nervosa

NARSİSİSTİK KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ORTOREKSİYA NERVOZA VE HEDONİK(HAZCI) TÜKETİME ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Narsisizm, genel anlamda hayatının tüm an ve süreçlerinde istikrarlı bir şekilde kişinin kendini aşırı şekilde sevmesi, beğenmesi, ruhsal ve bedensel varlığına ilişkin aşırı bağlılık, üstünlük iddası ve arzusu ile yaşamını ifade etmektedir. Ortoreksiya nevroza temel besin alımını engelleyecek düzeyde genel sağlık durumunu bozan ve işlevselliği etkileyecek derecede sağlıklı beslenme konusunda obsesif bir tutumla karakterize olan bir yeme bozukluğu hastalıktır. Hedonik tüketim haz ve zevk almaya aşırı düşkünlük davranışı doğrultusunda alışveriş yapmak, ekonomik etkinliğin, satın alma davranışının haz almanın en yüksek derecesine varacak şekilde yapılması olarak tanımlanmıştır. Araştırmada narsisistik kişilik envanteri, ortoreksiya nevroza ölçeği ve hedonik tüketim ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.0 istatistik programıyla değerlendirilmiştir. Katılımcıların tanımlayıcı özelliklerini belirlemek için frekans ve yüzde analizleri, ölçeklerin incelenmesinde ortalama ve standart sapma yöntemleri kullanılmıştır. Katılımcıların ölçek düzeylerini belirleyen boyutlar arasındaki ilişkiler için ise korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

narsisistik kişilik, hedonik tüketim, ortoreksiya nervoza

Kaynakça

• Altunoğlu, E. A., & Kocakula, Ö. (2017). Narsistik Kişilik Özelliklerinin Karar Süreçlerine Etkisi. İstanbul Journal of Social Sciences, 18.
• Amerikan Psikiyatri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanısal Ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (Dsm-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı’ndan, Çev. Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2014.
• Ames, D.R., Rose, P., ve Anderson, C.P. (2006), The NPI-16 as a short measure of narcissism. Journal of Research in Personality, 40(4), 440-450. Arusoğlu G, Sağlıklı Beslenme Takıntısı (Ortoreksiya) Belirtilerinin İncelenmesi, Orto-15 Ölçeğinin Uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006 (Danışman: Prof. Dr. Gülden Pekcan)
• Atik, A., & Biricik, Z. Sağlıklı Beslenme Takıntısı (Ortoreksiya) Kapsamında Televizyon Sağlık Programlarının Format Yapılarının İncelenmesi. Atatürk İletişim Dergisi, (13), 87-102.
• Aydın, A. G. D. S. (2010). Hedonik alışverişin cinsiyet, gelir ve yerleşim büyüklüğüne göre farklılaşması üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3).
• Dal, N . (2017). Tüketim Toplumu Ve Tüketim Toplumuna Yöneltilen Eleştiriler Üzerine Bir Tartişma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19), 1-21. Doi: 10.20875/Makusobed.311006
• Dunn, T. M., & Bratman, S. (2016). On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eating behaviors, 21,11 17.
• Furth EF, Varga M, Szabo SD, Thege BK, Tury F, (2014) When Eating Healthy is not Healthy: Orthorexia Nervosa and İts Measurement with the ORTO-15 in Hungary. BMC Psychiatry 2014:14-59.
• Güngör, Nil Demet ve Selçuk, Fatma Ülkü. 2015. Narsisistik Kişilik Envanteri (NKE-16): Türkçe Uyarlaması. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma ve Eğitim Laboratuvarı (SAEL), Yayınlanmamış Tartışma Metni, sael.atilim.edu.tr.
• Kör, C. S. Üniversite eğitimi gören kız öğrencilerde yeme tutumlarının, beden algısı ve narsisistik kişilik özelliği ile ilişkisi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü) 2019.
• Moroze, R. M., Dunn, T. M., Holland, J. C., Yager, J., & Weintraub, P. (2015). Microthinking about micronutrients: a case of transition from obsessions about healthy eating to near-fatal “orthorexia nervosa” and proposed diagnostic criteria. Psychosomatics, 56(4), 397-403.
• Öztürk, A. G. M. E., & Ayhan, N. Y. Üniversite Öğrencilerinde Ortoreksiya Görülme Durumu Ve Sağlikli Yaşam Biçimi Davranişlari İle İlişkisi
• Ülker, Y. (2021). Narsisizm Bağlamında Lüks Tüketim . Alanya Akademik Bakış , 5 (2) , 1015-1030 . DOI: 10.29023/alanyaakademik.829565
• http://www.orthorexia.com/ Park, S. W., Kim, J. Y., Go, G. J., Jeon, E. S., Pyo, H. J., & Kwon, Y. J. (2011). Orthorexia Nervosa with Hyponatremia, Subcutaneous Emphysema, Pneumomediastimum,
• Pneumothorax, and Pancytopenia. Electrolytes & Blood Pressure : E & BP, 9(1), 32–37. http://doi.org/10.5049/EBP.2011.9.1.32
• Raskin, R., ve Terry, H. (1988), A principal-components analysis of the Narcissistic Personality Inventory and further evidence of its construct validity. Journal of Personality and Social Psychology, 54(5), 890-902
• Tarkan, OĞUZ. (2016). Çağdaş Narkisisos’lar: Facebook Kullanim Alişkanliklari Ve Narsisizm. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(2), 51-68.
• Turner, P. G., & Lefevre, C. E. (2017). Instagram use is linked to increased symptoms of orthorexia nervosa. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(2), 277-284.