Savaş Şiddetini Konu Edinen Çağdaş Sanat Yapıtlarında Ataerkil Failin İmgesi

Yıl 2020, Sayı: 11, 33 - 40, 08.12.2020

Ayşe Tülay İnce

Öz

İmgenin sanatsal bir dille aktarımının başladığı tarih öncesi çağlardan günümüze kadar devam eden savaş betimlemelerinde yer alan figürler savaş karşıtı yapıtların artmaya başladığı son yüzyıla kadar çoğunlukla bir kahramanlık anının ölümsüzlüğünü ve düşmanın yenilgisini ifade etmiştir. Bu makalede çağdaş sanat yapıtlarında eril utkuyu yücelten anlayışın eleştirildiği ve ardında yatan ataerkil failin özelliklerinin biraz daha açığa çıktığı örnekler yer almaktadır. Toplulukların yönetim biçimleri içinde öteden beri tartışılan ataerkil yapı belki de mücadele edilmesi, görünür kılınması, eleştirilmesi, tersyüz edilmesi gereken; ayrımcılığa, hiyerarşiye, eşitsizliğe yol açan en büyük etkenlerden birisidir. Devletin yapısında tamamen açık ve görünür olmayan bu ataerkil yapıyı uygulayan ve sürdüren fail ise sanat dahil çeşitli alanlarda eleştirilmektedir. Şiddetin fail üzerinden betimlenmesi çoğunlukla pasif ve ezilen konumundaki kurbanla izleyicinin özdeşleşmesini azaltır ve failin şiddetinin nasıl engellenebileceğine yönelik kendi konumunu sorgulamasına işaret eder.

Anahtar Kelimeler

Fail, ataerkillik, erkeklik, şiddet, savaş

Kaynakça

• Akgül, Ç. (2010). “Cinsiyet ve Militarizm”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Amado, L. E. (2010). Anne Ben Barbar mıyım? (13. İstanbul Bienali Rehberi). İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Becker, S. W. ve Eagly, A. H. (2004). “The Heroism of Women and Men”, American Psychologist içinde (163-178), Vol.59, No.3.
• Berktay, F. (1996). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Carlyle, T. (1841). Heroes, Hero Worship, and the Heroic in History. London: James Fraser.
• Christensen, A. ve Rasmussen, P. (2015). “War, Violence and Masculinities: Introduction and Perspectives”, NORMA: International Journal for Masculinity Studies içinde (189-202), Vol. 10, No. 3-4.
• Cohen, S. (2001). States of Denial. Cambridge: Polity.
• Connell, R. W. (1985). “Masculinity, Violence and War”, Patton, P. ve Poole, R. (Ed.), War/Masculinity içinde (4-10). Sidney: Intervention.
• Enloe, C. (1990). Bananas, Beaches, and Bases. Berkeley: University of California Press.
• Galtung, J. (1969). “Violence, Peace, and Peace Research”, Journal of Peace Research içinde (167-191), Vol.6, No.3.
• Gerth, H. H. ve Mills, C. W. (1954). Character and Social Structure. London: Routledge and Kegan Paul.
• Han, B. (2016). Şiddetin Topolojisi. İstanbul: Metis.
• Harris, J. (2006). Art History: The Key Concepts. Londra ve New York: Routledge.
• Hood, J. (2005). Trafalgar Square. London: Batsford.
• Hughes, R. (1984). “George Stubbs: A Vision of Four-legged Order”, Time, Vol.124, No.21.
• Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar. İstanbul: Metis.
• Kavcar, E. (2015). “Dördüncü Kaide Programı: Boş Kaidenin Güncel Anıtları”, Route Educational and Social Science Journal içinde (755-771), Volume.2, No.2, April 2015.
• Lexico, (t.y.) https://www.lexico.com/definition/patriarchy (31 Aralık 2019).
• Longmuir, E. (2016). The National Gallery Companion Guide, London: National Gallery Company.
• Matthews, G. ve Goodman, S. (2013). “Introduction: Violance and Limits of Representation”, Matthews, G. ve Goodman, S. (Ed.), Violence and the Limits of Representation içinde (1-11). Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Nagel, J. (2007). “War”, Flood, M., Gardiner, J. K., Pease B. ve Pringle, K. (Ed.), International Encyclopedia of Men and Masculinities içinde (626-629), Londra ve NewYork: Routledge.
• Online Etymology Dictionary, (t.y.) https://www.etymonline.com/word/perpetrate?ref=etymonline_crossreference (03 Temmuz 2019).
• Pera Müzesi (2015). “Bu Bir Müzik Videosu Değil Jorge Galindo ve Santiago Sierra”. https://www.peramuzesi.org.tr/Film/Jorge-Galindo-ve-Santiago-Sierra/798/144 (14 Nisan 2018).
• Ruether, R.R. (2007). “Patriarchy”, Encyclopedia of Sex and Gender. Detroit: Thomson Gale, Volume:3.
• Smith, T. (2013). “Our Contemporaneity”, Dumbadze, A. ve Hudson, S. P. Contemporary Art içinde (17-27). Wiley and Blackwell, Singapur.
• Solomon-Godeau, A. (1997). Male Trouble. New York: Thames and Hudson.
• Snyder, J. (2015). Poetics of Opposition in Contemporary Spain, New York: Palgrave Macmillan.
• Yaman, Z. Y. (2011). ““Siyasi/Estetik Gösterge” Olarak Kamusal Alanda Anıt ve Heykel”, METU JFA, Cilt.28, Sayı.1.
• Wadham, B. (2007). “Armies”, Flood, M., Gardiner, J. K., Pease, B. ve Pringle K. (Eds.), International Encyclopedia of Men and Masculinities içinde (24-26). Londra ve NewYork: Routledge.
• Walby, S. (1990). Theorizing Patriarchy. Oxford: Basil Blackwell.
• Wood, W. ve Eagly, A. (2002). “A Cross-cultural Analysis of the Behavior of Women and Men: Implications for the Origins of Sex Differences”, Psychological Bulletin içinde (699-727), Vol.128, No.5.