HİPERGERÇEKLİK, İSLAMOFOBİ VE YENİ ZELANDA KATLİAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 59 - 90, 30.06.2019

Caner Övsan Çakaş

Öz

Toplumsal
anlayış ve onun bir ürünü olan gerçeklik algısının içeriği Antik Çağ’dan
günümüzün post modern dönemine kadar süren düşünsel ve entelektüel bir
tartışmayı beraberinde getirmiştir. Ortaçağ’ın sonuna kadar Tanrı kelamına
dayalı metafiziksel bir toplumsal anlayışın varlığı söz konusu iken Aydınlanma
Çağı sonrasında insan aklını ve rasyonaliteyi esas alan bir kolektif anlayışın varlığı
ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise bahse konu toplumsal anlayış kavramının
geçmişin metafiziksel ve rasyonel hakikat kavramlarından ziyade medya ve
kitlesel iletişim ağlarının kontrolünde inşa edilen bir sürece tabi olduğu
görülmektedir. Bu durum aynı zamanda toplumsal anlayış kavramının bir bağımlı
değişkeni olan toplumsal gerçeklik olgusunun da medya ve kitlesel iletişim
ağlarının kontrolünde bir değişime uğramasına yol açmıştır. Bu çalışmada söz
konusu değişimin Batı toplumundaki İslam imajı ve algısı üzerinde nasıl bir
etki yarattığı hususunun analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Batı
toplumunda toplumsal anlayış kavramının ve toplumsal gerçekliğin inşasında
başat rol oynayan medya ve kitlesel iletişim ağlarının olumsuz bir İslam imajı
yarattığı ve yaşanan toplumsal krizlerin nedenini İslam ile bağdaştıran bir yol
izlediği tespit edilmiştir. Söz konusu olumsuz İslam imajının ise Batı toplumu
içerisinde ırkçı düşüncelerin normalleşmesine yol açtığı sonucuna varılmıştır.
Bu normalleşme ise İslam karşıtı bir hipergerçekliğin yaratılması ile
sonuçlanmıştır. Son yıllarda sosyal medya ve internetin iletişim
teknolojilerinde yarattığı etki ise bu hipergerkleştirilmiş İslam karşıtlığının
kontrolsüzleşmesine, yasal ve ahlaki sınırlamalardan sıyrılmasına ve İslam
karşıtlığına dayalı şiddet eylemlerinin sıradanlaştırılmasına yol açmıştır.
Çalışmanın sonucunda ise Yeni Zelanda katliamının altında yatan nedenin Batı
toplumunda yaratılan bu İslam karşıtı hipergerçekliğin gerçekte var olan
İslam’ın yerini alması olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Anlayış, Hipergerçeklik, İslamofobi, Yeni Zelanda, Şiddet

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Yusuf (2016). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• ADORNO, Theodor. W. ve HORKHEIMER, Max (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği, çev. N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• AHMAD, Nurbahaum (2019). “How Media Influences Our Perceptions of ISIS ?”, DW Academia, Erişim tarihi: 13.04.2019. https://www.dw.com/en/how-media-influences-our-perception-of-isis/a-19265035
• AFYONCU, Erhan (2019). “Yeni Zelanda’da Katliam Yapan Manyağın Tarihi Kodları”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/erhan-afyoncu/2019/03/17/yeni-zelandada-katliam-yapan-manyagin-tarihi-kodlari
• Al-AZMEH, Aziz (2017). İslamlar ve Moderniteler, çev. Elçin Gen, İstanbul, İletişim Yayınları, 2017.
• Al-AZMEH, Aziz (2000). Oryantalizmin Eklemlenmesi”, ed. Asaf Hüseyin ve Robert Olson, Oryantalistler ve İslamiyatçılar: Oryantalist İdeolojinin Eleştirisi, çev. Bedirhan Muhib, İstanbul, İnsan Yayınları, ss. 229-256.
• ALMOND, Ian (2010). History of Islam in German Thought From Leibniz to Nietzsche, Londra, Routledge.
• ATEŞ, Ahmet (2017). “Burma’dan Myanmar’a Rohingya Müslümanları”, İSTEM , C. 15, S. 29, ss. 173-216.
• AWAD, Najib George (2013). “Religiofobia: Western Islam, Social Integration and Resurgence of Religiosity in Europe”, The Muslim World, C. 103, S. 1, ss. 433-447.
• AVAN, Imran (2019). “Islamophobia and Twitter: A Typology of Online Hate Against Muslims on Social Media”, Policy & Internet, Erişim tarihi: 13.04.2019. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/1944-2866.POI364
• AYDENİZ, Yaman (2016). İnternette Irkçılık, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• AYDIN, Mehmet S. (2016). Siyasetin Aynasında Kültür ve Medeniyet, İstanbul, Kapı Yayınları.
• AYDIN, Salih ve TUFAN, Fırat (2018). “Sürdürülebilirlik ve Yeşil Kavramları Bağlamında Y Kuşağının Satın Alma Davranışları”, Selçuk İletişim, C. 11, S. 2, ss. 397-420.
• BARIN, Hilal (2016). Tedirgin Nefret: İslamofobi ve DAEŞ, İstanbul, Tezkire Yayınevi.
• BAUDRILLARD, Jean (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adama, İstanbul, DoğuBatı Yayınları, 2011.
• BENHABIB, Seyla. (2015). “Modernlik ve Eleştirel Kuramın Çıkmazları”,çev. Salih Akkanat, Frankfurt Okulu, ed. H. Emre Bağçe, İstanbul, DoğuBatı Yayınları, ss. 84-112.
• BINDER, Leonard (1996). Liberal İslam, çev. Yusuf Kaplan, Kayseri, Rey Yayıncılık.
• BORAN, Yıldırım (2011). Ortadoğu’da Direniş: El-Fetih, Hamas, Hizbullah, İstanbul, Siyah Beyaz Yayınları.
• BULUT, Yücel (2016). Oryantalizmin Kısa Tarihi, İstanbul, Küre Yayınları.
• CAI, Weiyi ve SIMONE Landon, (2019). “Attacks by White Extremist Are Growwing. So Are Their Connections”, The New York Times, 3 Nisan 2019.
• CALDWELL, Christoper (2011). Avrupa’da Devrimin Yansımaları: Göç, İslam ve Batı, çev.Hasan Kaya, İstanbul, Profil Yayınları.
• CARDINI, Franco. (2004). Avrupa ve İslam, çev. Görol Koca, İstanbul, Literatür Yayınları.
• CARR, James (2010). “Regulating Islamofobia: The Need for Collecting Dissaggregated Data on Racism in Ireland”, Journal of Muslim Minorty Affairs, C. 31, S. 4, ss. 544-576.
• CESARI, Jocelyne (2010). “Securitization of Islam in Europe”, ed. Jocelyne Cesari, Muslims in the West After 9/11: Religion, Politics and Law, Londra, Routledge, ss. 9-27.
• CEVİZCİ, Ahmet (2015). Felsefe Tarihi, İstanbul, Say Yayınları.
• CHOMSKY, Noam (2018). Amerikan Rüyası İçin Ağıt: 10 Ülke İlkede Servet ve Güç Yoğunlaşması, çev. Zeynep Nur Ayanoğlu, İstanbul, İnkılâp Kitapevi.
• CHOMSKY, Noam ve HERMAN, Edward S. (2017). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği, çev. Ender Abadoğlu, İstanbul, BGST Yayınları.
• COOLEY, John (2002). Unholy Wars: Afghanistan, America and International Terrorism, Londra, Pluto Press.
• CUAYYIT, Hişam (1995). Avrupa ve İslam, çev. Kemal Kahraman, İstanbul, İz Yayıncılık.
• ÇAM, Fatih. (2014). Avrupa Birliği Göç Politikaları: Makedonya, Bulgaristan, Türkiye, Ankara, Alter Yayıncılık.
• DAĞDEMİR, Erdem (2019). “Gerçeklik ve Hipergerçeklik”. Erişim tarihi: 05.04.2019, http://noroiletisim.blogspot.com/2017/09/gerceklik-ve-hiper-gerceklik.html
• DECARTES, Rene (2011). Hakikatin Araştırılması & Dünya ya da Işık Üzerine Deneme, çev. Atakan Altınörs, İstanbul, Paradigma Yayınları.
• DITTMER, Lowell (2010). Burma or Myanmar? Struggle for National Identity, New Jersey, World Scientific Publishing.
• DUMENIL, Gerarad ve LEVY, Donimique (2015). Büyük Yol Ayrımı: Neoliberalizme Son Noktayı Koymak, çev. Ayşen Gür, İstanbul, İletişim Yayınları.
• ELLINAS, Antonis A. ( 2010). The Media and Far Right in Western Europe: Playing the Nationalist Card, Cambridge, Cambridge University Press.
• ERDEM, Burcu Kaya (2019). “Radikal Demokrasi Kuramı Bağlamında Yeni Medyanın Geleceği: “Wikileaks Örneği”, Erişim tarihi: 09.04.2019. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/212145
• ESPOSITO, John L. ve KALIN, İbrahim (2015). İslamofobi: 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, çev. İsmail Eriş, İstanbul, İnsan Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (1999). Bilginin Arkeolojisi, çev. Veli Urhan, İstanbul, Birey Yayıncılık.
• GERBAUDO, Paolo (2015). “Populism 2.0; Social Media Activism, the Generic Internet User and Interactive Direct Democracy”, ed. Daniel Trottier ve Christian Fuchs, Social Media, Politics and the State: Protests, Revolutions, Riots, Crimes and Policies in the Age of Facebook, Twitter and You Tube, Londra, Routledge, ss.67-88.
• GERGES, Fawaz (1999). America and Political Islam: Clash of Cultures and Clash of Interests?, Cambridge, Cambridge University Press.
• GRAMSCI, Antonio (1986). Hapishane Defterleri, çev. Kenan Somer, İstanbul, Onur Yayınları.
• GÖLE, Nilüfer (2015). Gündelik Yaşamda Avrupalı Müslümanlar: Avrupa Kamusal Alanındaki İslam İhtilafları Üzerine Bir Araştırma, çev. Zehra Cunillera, İstanbul, Metis Yayınları.
• GÖLE, Nilüfer (2010). İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa, çev. Ali Bertay, İstanbul, Metis Yayınları.HABERTÜRK Haber Sitesi (2019). “Yeni Zelanda Katliamından Çarpıcı Detaylar”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://www.haberturk.com/yeni-zelanda-saldirisindan-carpici-detaylar-2404990
• HAFEZ, Farid ve ANSARI, Humayun (2012). From the Far Right to the Mainstream, Chicago, Chicago University Press.
• HALLIDAY, Fred (2010). “Islamofobia Reconsidered”, Ethnic and Racial Studies, C. 22, S. 5, ss. 892-902.
• HARTMANN, Paul. ve HUSBAND, Charles (2017). Racism and Mass Media, Londra, Institue of Education Sciences Press.
• HIRST, Philip. ve THOMPSON, Gerhard (1995). “Globalization and the Future of the Nation State”, Economy and Society, C. 24, S. 2, ss. 408-442.
• HOURANI, Albert (2010). Batı Düşüncesinde İslam, çev. Celal A. Kanat, İstanbul, Doruk Yayıncılık.
• HUNTINGTON, Samuel P. (2005). Medeniyetler Çatışması ve Yeni Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, çev. Mehmet Turhan, İstanbul, Okuyan Us Yayınları.
• HUYSMANS, Jef (2001). “The European Union and Securitization of Migration”, Journal of Common Market, C. 38, S. 5, ss. 768-769.İSİ, Hasan (2015). “Gerçek ve Hakikat Sözcükleri Üzerine Felsefi ve Dil Bilimsel İnceleme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.8, S. 41, ss. 181-195.
• İslam Konferansı Örgütü (2014). 41’inci Konseyi 7’inci İzleme Raporu, Erişim Tarihi: 10.04.2019. http://www.oic-oci.org/upload/islamophobia/2014/en/reports/islamophoba_7th_report_2014.pdf
• KALIN, İbrahim (2016). Ben, Öteki ve Ötesi: İslam – Batı İlişkileri Tarihine Giriş, İstanbul, İnsan Yayınları.
• Kalın, İbrahim. Barbar, Modern, Medeni: Medeniyet Üzerine Notlar, 1. bs., İstanbul, İnsan Yayınları, 2018.
• KARAKAŞ, Ceyhun Kaan (2017). “DAEŞ Propagandasında Yeni Medya Kullanımı”, Marmara İletişim Dergisi, C.28, S. 1, ss. 33-46.
• KARLIAĞ, Bekir (2004). İslam Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri, İstanbul, Litera Yayıncılık.
• KASTORYANO, Riva (2000). Kimlik Pazarlığı: Fransa ve Almanya’da Devlet ve Göçmen İlişkileri, çev. Ali Bertay, İstanbul, İletişim Yayınları.
• KAYA, Ayhan (2016). İslam, Göç ve Entegrasyon: Güvenlikleştirme Çağı, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• KAZAN, Hüseyin (2016). “Terör-Medya İlişkisi ve Medyada Terör Haberciliği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, C.12, S.24, ss.109-147.
• KELLY, Shawna ve BONNIE, Nardi (2014). “Playing with Sustainability: Using Video Games to Simulate Futures of Scarcity”, First Monday Review, C. 19, S.1, ss. 22-34.
• KIRIK, Ali Murat (2012). “Arap Baharı Bağlamı’nda Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Toplumsal Dönüşüm”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, C.1, S. 3, ss. 87-97.
• KİRMAN, Mehmet Ali (2011). “İslamofobi’nin Kökenleri: Batılı mı Doğulu mu?”, İslami Araştırmalar Dergisi, C. 21, S.1, ss. 11-34.
• KULA, Onur Bilge (2010). Batı Felsefesinde Oryantalizm ve Türk İmgesi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• KULAK, Önder (2017). Theodor Adorno: Kültür Endüstrisinin Kıskacında Kültür, İstanbul, İthaki Yayınları.
• KUMAR, Deepa (2016). İslamofobi: İmparatorluğun Siyaseti, çev. Işıl Alatlı, İstanbul, Pınar Yayınları.
• LATAWSKİ, Paul ve SMITH Smith (2003). The Kosovo Crisis and the Evolution of Post War European Security, Manchester, Manchester University Press.
• LEAN, Nathan (2015). İslamofobi Endüstrisi, çev. İbrahim Yılmaz, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• LEGRAIN, Philippe (2006). Immigrants: Your Country Needs Them, Londra, Little Brown.
• LE GOFF, Jacques (2017). Ortaçağ Batı Uygarlığı, çev. Hanife Güven ve Uğur Güven, İstanbul, DoğuBatı Yayınları.
• LE GOFF, Jacques (2008). Avrupa’nın Doğuşu, çev. Timuçin Binder, İstanbul, Literatür Yayıncılık.
• LE GOFF, Jacques (2017). Ortaçağda Entelektüeller, çev. Mehmet Ali Kılınçbay, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• LEVI-STRAUSS, Claude (2014). Hepimiz Yamyamız, çev. Haldun Bayrı, İstanbul, Metis Yayınevi.
• MARCUSE, Herbert (2016). Tek Boyutlu İnsan ve İleri İşleyim Toplumunu İdeolojisi Üzerine İncelemeler, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul, İdea Yayınevi.
• MILES, Robert ve BROWN, Malcolm (2003). Racism, Londra, Routledge.
• MODOOD, Tarıq (2005). Multicultural Politics: Racism, Ethnicity, and Muslims in Britain, Edingburg, Edingburg University Press.
• NTV Haber Sitesi (2019).“Yeni Zelanda’da İki Camide Katliam: 49 Ölü”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://www.ntv.com.tr/dunya/son-dakikayeni-zelandada-iki-camide-katliam-49-olu,Qkpo3tycaEq1KvwxrY7KwA
• OĞUZ,Yüksel Serdar. ve ÇAPLI, Levend Berke (2019). “Yeni Zelanda Katliamı Bilgi Savaşlarının Yeni Nesil Terörizm”, Erişim Tarihi: 14.04.2019 https://www.aa.com.tr/tr/analiz/yeni-zelanda-katliami-bilgi-savaslarinin-yeni-nesil-terorizmi/1424756
• ORR, Stephen (2015). “Beyond Content: The Emergence of Video Games and their Diverse Effects on Legal Normativity As Seen Through the Lens of Jean Baudrillard”, Canadian Journal of Law and Technology, C.22, S. 4, ss. 39-52.
• ÖZERİM, Gökay (2014). “Avrupa’da Göç Politikalarının Ulusüstüleşmesi ve Bir Güvenlik Konusuna Dönüşümü: Avrupa Göç Tarihinde Yeni Bir Dönem mi?”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, C.5, S. 1, ss. 22-23.
• POLAKOV-SURANSKY, Sasha. ve WILDMAN, Sarah (2019). “T he Inspiration for Terrorism in New Zealand Came From France”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://foreignpolicy.com/2019/03/16/the-inspiration-for-terrorism-in-new-zealand-came-from-france-christchurch-brenton-tarrant-renaud-camus-jean-raspail-identitarians-white-nationalism/
• RATTANSI, Ali (2007). Racism: A Very Short Introduction, Oxford, Oxford University Press.
• ROBERTS, John M. (2011). Dünya Tarihi Cilt II, çev. İdem Erman ve Tansu Akgün, İstanbul, İnkılâp Yayınevi.
• Runneymede Trust, (2019). “Islamofobia: A Challenge for Us All”, Erişim Tarihi: 10.04.2019. http://www.runnymedetrust.org/uploads/publications/pdfs/islamophobia.pdf
• SABAH Gündem Haberleri, (2019). “Yeni Zelanda Canisinin Silahının Üzerindeki Detaylar Belli Oldu! Türk Düşmanı, İslamofobik..” Erişim Tarihi: 14.04.2019.https://www.sabah.com.tr/gundem/2019/03/16/yeni-zelanda-canisinin-silahinin-uzerindeki-detaylar-belli-oldu-turk-dusmani-islamofobik?paging=2
• SAID, Edward W. (2010). Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları, çev. Berna Ülner, İstanbul, Metis Yayınları..
• SAID, Edward W. (2007). Medyada İslam: Gazeteciler ve Uzmanlar Dünyaya Bakışımızı Nasıl Belirliyor?, çev.Aysun Babacan, İstanbul, Metis Yayınları.
• SAID, Edward W. (1989). Oryantalizm: Sömürgeciliğin Keşif Kolu, çev. Selahattin Ayaz, İstanbul, Pınar Yayınları.
• SCHMID, Alex P. (2019). “Challenging the Narrative of “Islamic State”, ICCT Research Paper, Erişim tarihi: 13.04.2019 https://icct.nl/wp-content/uploads/2015/06/ICCT-Schmid-Challenging-the-Narrative-of-the-Islamic-State-June2015.pdf
• SCHWAB, Klaus (2016). Dördüncü Sanayi Devrimi, çev. Zülfü Dicleli, İstanbul, Optimist Yayınevi.
• SIM, Stuart ve VAN LOON, Borin (2010). Eleştirel Teori: Aydınlanmadan Postmodernizme, çev. Akın Emre Pilgir ve Emrah Arıcılar, İstanbul, NTV Yayınları.
• SOUTHERN, Richard William (2000). Ortaçağ Avrupasında İslam Algısı, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul, Yöneliş Yayınları.
• STRICHERZ, Vince (2019). “Do We Live in a Computer Simulation”, Erişim tarihi: 09.04.2019. http://www.washington.edu/news/2012/12/10/do-we-live-in-a-computersimulation-uw-researchers-say-idea-can-be-tested/
• TAYLOR, Charles (2014). Seküler Çağ, çev. Dost Körpe, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• THE NEW YORK TIMES (2019). “The New Zealand Shooting Victims Spanned Generations and Nationalities”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://www.nytimes.com/2019/03/19/world/asia/new-zealand-shooting-victims-names.html
• THE TELEGRAPH, (2019). “New Zealand Mosque Suspect Brenton Tarrant 'an Ordinary White Man' Inspired by Anders Breivik”, Erişim Tarihi: 14.04.2019. https://www.telegraph.co.uk/news/2019/03/15/new-zealand-mosque-shooterbrenton-tarrant-says-attack-inspired/
• TROTTIER, Daniel ve FUCHS, Christian (2015). “Theorising Social Media, Politics and State: An Introduction”, ed. Daniel Trottier and Christian Fuchs, Social Media, Politics and the State: Protests, Revolutions, Riots, Crimes and Policies in the Age of Facebook, Twitter and You Tube, 1. bs., Londra, Routledge, ss.3-39.
• UÇAROL, Rifat (2008). Siyasi Tarih Cilt I, İstanbul, D&R Yayınları.
• WAHL, Asbjorn (2015). Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü, çev. Haldun Ünal ve Baran Öztürk, İstanbul,H2O Yayıncılık.
• WEBER, Max (2014). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev. Gökhan Rızaoğlu, İstanbul, Roman Yayınları.
• WENDT, Alexsander (1992). “Anarchy is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics”, International Organization, C. 46, S. 2, ss. 403-407.
• YAŞAR, Fatma Tunç ve KOR, Zahide Tuba (2011). Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin, İstanbul, İHH Yayınları.
• YEGEN, Ceren (2013). “Demokratik ve Yeni Bir Kamusal Alan Olarak Sosyal Medya”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, S. 3, ss. 119-134.
• YEĞENOĞLU, Meyda (2016). Avrupa’da İslam, Göçmenlik ve Konukseverlik, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• YILDIRIM, Ömer (2018). “Hakikat Nedir?”. Erişim tarihi: 05.04.2019, http://www.felsefe.gen.tr/hakikat_nedir_ne_demektir.asp
• YOUNG, James (2015). Nietzsche Bir Filozofun ve Felsefesinin Biyografisi, çev. Mehmet Ali Kılınçbay, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
• YÜCEL, Doğuhan Murat (2019). “Şiddet Gerçeğinin Farklı Bir Olay Yeri: Sanal Gerçek”, Erişim tarihi: 09.04.2019 http://www.umut.org.tr/userfiles/files/PDFler/Doğuhan%20Murat%20Yücel.pdf ;