THE ENCOUNTER OF PROPHET MOSES WITH THE INTERNAL SCIENCE OR KHIDR PARABLE

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 163 - 181, 26.12.2022

Resul Şahin Yüksel Arslantaş

Öz

The story of Prophet Moses and Khidr in the Qur'an is not mentioned in the Torah. For this reason, it has been claimed by Western researchers that this story in the Qur'an was influenced by the legends of some cultural basins and comparisons were made. But there is no similarity between the legends they put forward and the story in the Qur'an. Because in the mythology they claim, the belief of polytheism is dominant, and in the story of the Qur'an, the belief of tevhid is dominant. In the Qur'an, Hz. It is clearly stated that Moses is a prophet, Hz. Signs of Khidr's prophecy are given. Even if we accept the view that he is not a prophet, it is clearly stated that he is a righteous person. Muslim scholars, on the other hand, they disagreed on the identity of Khidr, whether he was a prophet or a saint, and whether he was immortal. In our article, we will try to explain the reasons why it is not included in the Torah and the issues on which Islamic scholars disagree.

Anahtar Kelimeler

Moses, Khidr, prophet, ship, gulam (child)

HZ. MUSA’NIN BÂTINİ İLİMLE KARŞILAŞMASI VEYA HIZIR KISSASI

Öz

Kur’an’da yer alan Musa Peygamber ve Hızır kıssası Tevrat’ta geçmemektedir. Bu nedenle Batılı araştırmacılar tarafından, Kur’an’daki bu kıssanın, bazı kültür havzalarına ait efsanelerden etkilenmiş olduğu iddia edilmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Fakat ileri sürdükleri efsaneler ile Kur’an’da geçen kıssanın benzerliği yoktur. Zira iddia ettikleri mitolojide politeizm inancı, Kur’an’daki kıssada ise tevhit inancı hâkim durumdadır. Kur’an’da Hz. Musa’nın peygamber olduğu açıkça belirtilmiş, Hz. Hızır’ın peygamberliğine dair işaretler verilmiştir. Peygamber olmadığı görüşünü kabul etsek dahi salih bir kişi olduğu açık olarak beyan edilmiştir. Müslüman âlimler ise, Hz. Hızır’ın kimliği, peygamber mi, yoksa veli mi olduğu, ölümsüz olup olmadığı konularında ihtilaf etmişlerdir. Makalemizde, gerek Tevrat’ta yer almamasının sebeplerini ve gerekse İslam âlimlerinin ihtilaf ettiği konuları açıklamaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Musa, Hızır, peygamber, gemi, gulam (çocuk)

Kaynakça

• KUR’AN-I KERİM VE MEALİ
• ALUSİ, Şihabuddin Mahmud b. Abdillah, Ruhu’l-Meani fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ves’-Sebu’l-Mesani (tah. Ali Abdulbari Atiyye) c, 8 (c: 1-15), Beyrut, 1415 h. Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Mektebetü’ş-Şamile yayın tarihi 8 zilhicce 1431
• BUCAİLLE, Maurice,Müsbet İlim Yönünden Tevrat, İnciller ve Kur’an, (çev. M. Ali Sönmez), Konya, 1979, Akın Basımevi
• BUHARİ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahihu’l-Buhari (tah. Heyet), c, 4 (c:1-9), Mısır, 1311 h. Bulak Matbaası Sultaniye Baskısı, Mekebetü’ş-Şamile yayın tar. 24 Receb 1433
• KADI Beydavi, Nasruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil (tah. M. Abdurrahman el-Maraşi), Beyrut, 1418 h. Daru İhyai’t-Turasi’l- Arabi, (c:1-5), Şamile yayın tarihi, 08 Zilhicce 1431
• CERRAHOĞLU, İsmail, “Kur’an’da İnsan Yaratılış Sahnesinin Düşündürdükleri” AÜİFD, c, 20, S,1 Ankara, 1973, (s, 85-95)
• DEMİR, Şehmus, Mitoloji Kur’an Kıssaları ve Tarihi Gerçeklik, İstanbul, 2015, Beyan yayınları (2.Baskı)
• EBU HAYYAN, Muhammed b. Yusuf b. Ali b. Yusuf el-Endelüsi, el-Bahru’l-Muhit fi’t-Tefsir (tah. Sıdki Muhammed Cemil), Beyrut, 1420 h. Daru’l-Fikr, c, 7 (c: 1-10) Mektebetü’ş-Şamile yayın tarihi: 8 Zilhicce 1431
• HARMAN, Ö. Faruk, “Musa” TDVİA, c, 31, İstanbul, 2006
• İBN AŞUR, Muhammed b. Muhammed el-Tahir, El-Tahrir ve’t-Tenvir, (C: 1-30), Tunus, 1984, el-Daru’t-Tunisiyye li’n-Neşr, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• İBN ATİYYE, Ebu Muhammed Abdulhak b. Galib b. Abdurrahman b. Temmam, el-Muharreru’l-Veciz fi Tefsiri’l-Kitabi’l-Aziz, c, 3 (5 cilt), Beyrut, 1422 h. Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• İBN KESİR, İmaduddin Ebu’l-Fida’ İsmail, el-Bidaye ve’n-Nihaye (Tah. Abdullah b. Abdulmuhsin el-Türki), c, 1, by. 2003, Daru’l-Hicr li’t-Tibaa ve’n-Neşr, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• ________________________________, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, (C: 1-4), Mısır, t.y. Daru’l-Kütüb
• İBN KUTEYBE, Ebu Muhammed Abdullah b. Müslim, el-Mearif (Tah. Servet Ukkaşe), Kahire, 1992, el-Heyetu’l-Mısriyye el-Amme li’l-Kitab (2. Baskı)
• İBNU’L-ESİR, Ebu'l-Hasen Ali b. Ebi'l-Kerem Muhammed b. Muhammed b. Abdulkerim b. Abdulvahid, el-Kamil fi't-Tarih, c. 1, Beyrut, 1987, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye
• İSFEHANİ, Ebu’l-Kasım Hüseyin b. Muhammed Rağıb, el-Müfredat fi Garibi’l-Kur’an, Beyrut, t.y. Daru’l-Ma’rife
• KARAMAN, Hayrettin, Mustafa Çağrıcı, İ. Kâfi Dönmez, Sadreddin Gümüş, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, (C: 1-5) Ankara, 2008, DİB Yayınları
• KARAUĞUZ, Güngör, Âdem’in Çocukları Çiviyazılı Kaynaklar, Tevrat, İnciller ve Kur’an’a Göre, Konya, 2017, Çizgi Kitabevi (3. Baskı),
• KURTUBİ, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Cami’ li’Ahkami’l-Kur’an (tah. Ahmed el-Berdum, İbrahim Atfeyeş), (c: 1-20), Kahire, 1964, Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye (2. Baskı) (Mektebetü’ş-Şamile yayın tarihi: 21 Şaban 1432)
• KUTUB, Seyyid, Kur’an’da Edebi Tasvir, (çev. Süleyman Ateş), Ankara, 1969, Hilal Yayınları
• MAKDİSİ, Mutahhar b. Tahir, el-Bed’u ve’t-Tarih, c, 3 (6 cilt) Porsaid, t.y. Mektebu’s-Sekafeti’d-Diniyye, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• MATURİDİ, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed, Te’vilatu Ehli’s-Sünne (Tefsiru Maturidi) (tah. Mecdi Baslum (C: 1-10 cilt), Beyrut, 2005, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Mektebetü’ş-Şamile yayın tarihi 28 R. Evvel 1433
• MAVERDİ, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habib, Tefsiru’l-Maverdi (tah. El-Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdurrahim), (c: 1-6) Beyrut, t.y. Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• MEMİŞ, Ekrem-Cemil Bülbül, Eskiçağda Göçler, Bursa, 2019, Ekin yayınları (2. Baskı)
• MEVDUDİ, Seyyid Ebu’l-Ala, Tefhimü’l-Kur’an,(Çev. M. Han Kayani, Yusuf Karaca, Nazife Şişman, İsmail Bosnalı, Ali Ünal, Hamdi Aktaş), (C:1-7), İtanbul, 1986, C, 1-7, İnsan Yayınları
• MERAĞİ, Ahmed b. Mustafa, Tefsiru’l-Meraği,(C: 1-30), Mısır, 1946, Matbaatu’l-Halebi, Mektebetü’ş-Şilhicce 1431
• MES’UDİ, Ebu’l-Hasan Ali b. El-Hüseyn, Murucu’z-Zeheb fi Meadini’l-Cevher, c, 1, Beyrut, 1997, Daru’l-Fikr
• NECCAR, Abdülvahap, Kasasu’l-Enbiya, Beyrut, t.y. Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye (3. Baskı)
• RAZİ, İmam Muhammed Fahruddin b. El-Allame Ziyauddin Ömer, Mefatihu’l-Ğayb, (C: 1-30), Beyrut, 1995 Daru’l-Fikr, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• ŞAHİN, Resul, Eskiçağ Perspektifinden Peygamberler ve Eski Kavimler (yayımlanmamış doktora tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2022
• TABBARA, A. Abdulfettah, Kur’an’da Peygamberler ve Peygamberimiz (çev. A. Rıza Temel-Yahya Alkın), İstanbul, t.y. Gonca Yayınevi
• TABERİ, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Camiu’l-Beyan an Te’vili Ayi’l-Kur’an, c, 1, Beyrut, 1995
• ______________________________, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi (çev. Z. Kadiri Ugan-Ahmet Temir), c, 1 (c:1-5), İstanbul, 1991, MEB yayınları
• YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (C:1-9), İstanbul, t.y. Eser Yayınları
• ZEBİDİ, Zeynuddin Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latif, Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi), c, 1, (çev. ve şerh eden Ahmed Naim 1. cildi, Kamil Miras ise 2-12. ciltleri), Ankara, 1972, TTK Basımevi (2. Baskı)
• ZEMAHŞERİ, Carullah Ebu’l-Kasım Mahmud b. Ömer, An Hakaiki’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil fi Vücuhi’t-Te’vil (Keşşaf), c, 1, Beyrut, 1997, Daru’l-İhyai’t-Turasi’l-Arabî, Mektebetü’ş-Şamile yayın tar. 08 Zilhicce 1431
• _____________________________________________, Esasu’l-Belağ (c: 1-2), Kahire, 1985, (3. Baskı)