KUR’AN’A GÖRE İSRAİLOĞULLARININ İTİRAZ KÜLTÜRÜ: İNEKLE SINANMALARI ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 104 - 130, 19.07.2023

Resul Şahin

Öz

Bakara Suresi 67-74. ayetlerinde; Hz. Musa döneminde İsrailoğulları arasında fail-i meçhul bir cinayetin işlendiği ve bu olayın failinin bulunması için Hz. Musa’ya müracaat ettikleri, Hz. Musa’nın da Allah’ın kendilerine bir inek kesmelerini emrettiğini ve onun bir parçasıyla maktule vurduklarında, maktulün dirilip katilini söyleyeceği zikredilmektedir. Onların bu ilahi emre uyup bir inek kesmeleri gerekirken, ineğin nitelikleri hakkında, yaşı ve rengine varıncaya kadar sorular sorarak kesme işini geciktirmişlerdir. Çünkü inek kesme işinde gönülsüzlerdi. Onların bu gönülsüzlüklerinin altında yatan sebep veya sebepler hakkında, gerek müfessirler ve gerekse araştırmacılar tarafından değişik görüşler ileri sürülmüştür. Bazıları içlerinde olan ve hala söküp atamadıkları inek sevgisinden kaynaklandığını ileri sürerken, bazıları da yalanları ortaya çıkacağından dolayı yüzleri kızaracağı korkusuyla işi uzattıklarını iddia etmişlerdir. Dindarlık ve bilgiçlik taslamaları sebebiyle soru üzerine soru sorduklarını söyleyenler de olmuştur. Araştırmamızda, bu görüşleri, başta Kur’an olmak üzere tefsir ve Tevrat’taki verilere göre değerlendireceğiz. Fakat bizce, İsrailoğullarının bu direnmelerinin sebebi, onlarda gelişen itiraz kültürüdür. Çünkü Kuran-ı Kerim’de, gerek Hz. Musa ve krdeşi Harun’a, gerekse onlardan sonar gelen peygamberlere karşı yaptıkları itirazlara dair çok sayıda örnek bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Musa Peygamber, İsrailoğulları, inek, maktul

Kaynakça

• ADAM, Baki (1996), “Kur’an’ın Anlaşılmasında Tevrat’ın Rolü” Journal of Islamic Research, Vol: 9, No: 1-2-3-4, (s, 167-176).
• ALBAYRAK, Kadir (2004), İsrailoğullarının Altun Buzağısı ve Kızıl İnek’i, Bilimname V, Sayı. 2, (s, 92-103).
• ALUSİ, Ş. M. A. (1415 h.), Ruhu’l-Meani fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ves’-Sebu’l-Mesani (tah. Ali Abdulbari Atiyye), (C: 1-15), Beyrut, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• AYDIN, Zeynel Abidin (2020), “İsrailoğullarına Yöneltilen İnek Kesme Emrinin Fail-i Meçhul Cinayetlerin Çözülmesiyle İlişkisi: Kur’an ve Tevrat Merkezli Bir İnceleme” Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Bahar c, 8, S, 1, (s, 58-75).
• CEVHERİ, İ. H. (1987), el-Sıhah Tacu’l-Luga (tah. A. Abdulgafur Attar), (C: 1-6), Beyrut, Daru’l-İlm li’l-Melayin (4. Baskı).
• ÇELİK, Hüseyin, İsrailoğullarının İnekle İmtihanı” Gaziosmanpaşa Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2016/1, c. 1V, S. 1, (s. 63-79).
• EBUSSUUD, M. M. M. (t.y.), el-İmadi, İrşadu’l-Akli’s-Selim ila Mezaya’l-Kitabi’l-Kerim (Tefsiru Ebissuud), (C:1-9), Beyrut, Daru ihyai’t-Turasi’l-Arabi.
• ESED, Muhammed (1999), Kur’an Mesajı, (çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk), İstanbul, İşaret Yayınları.
• FİRUZABADİ, M. M. (2005), el-Kamusu’l-Muhit (tah. M. Naim el-Arkususi), Beyrut, Müessesetü’r-Risale li’t-Tıba’ ve’n-Neşr ve’t-Tevzi’.
• HAMİDULLAH, Muhammed (1972), İslam Peygamberi, c. 1, İstanbul, İrfan yayınevi.
• İBN AŞUR, M. M. (1984), El-Tahrir ve’t-Tenvir, (C: 1-30), Tunus, el-Daru’t-Tunisiyye li’n-Neşr.
• İBN ATİYYE, A. G. A. (1422 h.), el-Muharreru’l-Veciz fi Tefsiri’l-Kitabi’l-Aziz, (C: 1-5), Beyrut, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye.
• İBN KESİR, İ. İ. (t.y.), Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, (C: 1-4), Mısır,Daru’l-Kütüb. ______________. (2003), el-Bidaye ve’n-Nihaye (Tah. Abdullah b. Abdulmuhsin el-Türki), c. 1, basım yer yok. Daru’l-Hicr li’t-Tibaa ve’n-Neşr.
• İBN MANZUR, C. M. M. (t.y.), Lisanu'l-Arab, (C: 1-6), Kahire, Daru'l-Maarif.
• İSFEHANİ, H. R. (t.y.), el-Müfredat fi Garibi’l-Kur’an, Beyrut, Daru’l-Ma’rife.
• KADI BEYDAVİ, N. Ö. M. (1418 h.), Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil (tah. M. Abdurrahman el-Maraşi), (C: 1-5), Beyrut, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi.
• KARAMAN, H. Çağrıcı M. Dönmez, İ. K. Gümüş S. (2008), Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, (C: 1-5), Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• KUR’AN-I KERİM MEALİ, haz. Altuntaş, Halil-Muzaffer Şahin, (2011), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• KURTUBİ, M. A. (1964), el-Cami’ li’Ahkami’l-Kur’an (tah. Ahmed el-Berdum, İbrahim Atfeyeş), (C: 1-20), Kahire, Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye (2. Baskı) .
• MATURİDİ, M. M. (2005), Te’vilatu Ehli’s-Sünne (Tefsiru Maturidi) (tah. Mecdi Baslum (C: 1-10), Beyrut, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye.
• MAVERDİ, A. M. M. (t.y.), Tefsiru’l-Maverdi (tah. El-Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdurrahim), (C: 1-6), Beyrut, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• MERAĞİ, A. M. (1946), Tefsiru’l-Meraği, (C: 1-30), Mısır, Matbaatu’l-Halebi.
• MEVDUDİ, Seyyid Ebul’ala (1986), Tefhimü’l-Kur’an, (Çev. M. Han Kayani, Yusuf Karaca, Nazife Şişman, İsmail Bosnalı, Ali Ünal, Hamdi Aktaş), (C:1-7), İtanbul, İnsan Yayınları.
• NECCAR, Abdulvahab (t.y.), Kasasu’l-Enbiya, Beyrut, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye (3. Baskı).
• RAZİ, M. F. Z. Ö. (1995), Mefatihu’l-Ğayb, (C: 1-30), Beyrut, Daru’l-Fikr.
• RIZA, Muhammed Reşid (1990), Tefsiru’l-Kur’ani’l-Hekim (Tefsiru’l-Menar), (C: 1-12), Mısır, el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-Amme li’l-Kutub.
• SUYUTİ, A. C. (t.y.), el-Durru’l-Mensur, (C:1-8), Beyrut, Daru’l-Fikr.
• TABERİ, M. C. (1995), Camiu’l-Beyan an Te’vili Ayi’l-Kur’an, (C: 1-30), Beyrut.
• TEVRAT, (2001), İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi. YAZIR, Elmalılı Hamdi (t.y.), Hak Dini Kur’an Dili, (C:1-9), İstanbul, Eser Yayınları.
• YILMAZ, Faruk, (1996), İlkçağ Düşünce Tarihi, İstanbul, Birleşik Yayıncılık.
• ZEMAHŞERİ, C. M. Ö. (1997), An Hakaiki’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil fi Vücuhi’t-Te’vil (Keşşaf), (C: 1-4), Beyrut, Daru’l-İhyai’t-Turasi’l-Arabî.