BOSANSKA VILA (BOSNA PERİSİ, 1885- 1914) DERGİSİNDEKİ SIRP YAZARLARIN GÖZÜNDEN OSMANLI DEVLETİ'NİN SON DÖNEMLERİNDE KOSOVA VE MANASTIR VİLAYETLERİNDE SIRPLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM GÖRÜNÜMÜ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 91 - 101, 30.07.2024

Emina Vıldıc

https://doi.org/10.62809/matbuat.1367284

Öz

Bosna-Hersek'te Avusturya Macaristan döneminde gerek rejimi destekleyen gerek muhalif dergilerin tamamında edebî ve sosyal içerikli yazılar yayımlanmış, bazı dergiler kültür ve edebiyat için özel sütunlar ayırmıştır. Bosna-Hersekli Sırp ve Hırvatlar tarafından çıkarılan gazete ve dergilerin Sırpça veya Hırvatça basılmasına izin verilmiştir. Sırp dergisi kimliğiyle, ilk sayısı 16 Aralık 1885, son sayısı 30 Mayıs 1914 tarihinde çıkarılan Bosanska Vila’nın mevcut 478 sayısının tamamı taranmıştır. Bu çalışmada, Bosanska Vila dergisindeki Sırp yazarlarca, o dönem Osmanlı Devleti’ne bağlı Kosova ve Manastır vilayetlerindeki Sırp okulları hakkında yazılan yazılar incelenmiştır. Amaç, Osmanlı Devleti’nin son döneminde Balkanlarda yaşayan gayrimüslimlerin, Kosova ve Manastır vilayetlerinde yaşayan Sırplar özelinde eğitim-öğretim durumunu gözlemlemek ve değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Bosna-Hersek, Bosanska Vila dergisi, Kosova ve Manastır vilayeti, Süreli yayınlar, Eğitim-öğretim

Etik Beyan

Benzerlik Raporuna göre yukarıda bilgileri verilen çalışmanın benzerlik oranının herhangi bir intihal içermediğini; aksinin tespit edileceği muhtemel durumda doğabilecek her türlü hukuki sorumluluğu kabul ettiğimi beyan ederim.

THE VIEW ON EDUCATION IN KOSOVO AND MANASTIR PROVINCES OF SERBS IN THE LATE OTTOMAN EMPIRE, FROM THE PERSPECTIVE OF SERBIAN WRITERS IN THE BOSANSKA VILA (BOSNIAN FAIRY, 1885-1914) MAGAZINE

Öz

During the Austro-Hungarian period in Bosnia and Herzegovina, literary and social content articles were published in both supportive and oppositional magazines related to the regime. Some magazines dedicated special sections to culture and literature. Newspapers and magazines produced by Serbs and Croats in Bosnia and Herzegovina were allowed to be printed in Serbian or Croatian languages. Under the identity of a Serbian magazine, Bosanska Vila, which was first published on December 16, 1885, and had its last issue on May 30, 1914, all 478 issues have been scanned. In this study, articles written by Serbian writers in Bosanska Vila magazine regarding Serbian schools in the Kosovo and Manastir provinces, which were part of the Ottoman Empire during that period, have been examined. The aim is to observe and evaluate the educational situation of non-Muslims living in the Balkans during the late Ottoman period, with a focus on the Serbs living in the Kosovo and Manastir provinces.

Anahtar Kelimeler

Bosnia and Herzegovina, Bosanska Vila magazine, Kosovo and Manastir provices, Periodicals, Education and Teaching

Kaynakça

• BABUNA, Aydın (2000), Bir Ulusun Doğuşu Geçmişten Günümüze Boşnaklar, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları Bosanska Vila dergisi-İlk sayısı 16 Aralık 1885, son sayısı 30 Mayıs 1914
• EREN, İsmail (1961). “1860 yılından sonra Bosna-Hersek, Kosova ve Makedonya’da yayınlan Türkçe gazete ve dergileri” Bilgi Dergisi, C. XIV, S.163-165, ss.8-10; S. 166-167, ss.11-12
• GÜLER, Nefize (2019), Salnamelere Göre Kosova Vilayetinde Eğitim-Öğretim, Yüksek Lisans Tezi, Bursa
• KRUŠEVAC, Todor (1978), Bosansko-hercegovački listovi u XX. Vijeku, Sarajevo, Veselin Masleša
• NURDOĞAN, Arzu M (2011), “II. Abdülhamit Döneminde Devletin Kosova’da Açtığı Okullar“, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 25, ss. 35-76.
• ÖZCAN, Tuğrul (2007), Merkezî ve Modern Eğitim Kapsamında Osmalı Gayrimüslim Cemat ve Yabancı Okulları, Ankara, Gece Kitaplığı
• ÖZCAN, Tuğur (2017).“II. Abdülhamit Döneminde Gayrimüslim Okullarının İdari ve İşleyişine Dair Bir Değerlendirme”, II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı, C. I
• ÖZCAN, Uğur (2013).“1878-1912 Yılları Arasında Manastır Vilayeti’nde Okullaşma ve Okullaşmanın Milliyetçilik Üzerinde Etkisi”, AVİD Avrasya İncelemeleri Dergisi, C.II, S. 1, ss.353-423
• PEJANOVİĆ, Đorđe (1949), Štampa u BiH 1851-1941, Sarajevo, Veselin Masleša.
• PEJANOVİĆ, Đorđe (1961), Bibliografija štampe u BiH 1850-1941, Sarajevo, Veselin Masleša.
• SARINAY, Yusuf (Bahar, 1999), “Geçmişten Günümüze Kosova”, KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, C.I, S.1
• VİLDİÇ, Emina ve Yılmaz DAŞÇIOĞLU (2020), “Bosna-Hersek’te Sırpça Basılmış İlk Sırp Mecmuası “Bosanska Vila” (“Bosna Perisi”, 1885-1914)’da Türk Edebiyatından Çevrilmiş Şiirler ve Bu Şiirlerin İncelemesi.” Yorum-Yönetim-Yöntem Uluslararası Yönetim-Ekonomi ve Felsefe Dergisi, C. 8, S. 2, ss.157-172.
• VİLDİC, Emina (2022), Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde Bulunan (Sarajevski list-Bosanska Vila-Boşnjak-Nada-Behar) Süreli Yayınlarda Türkçe Edebiyat (1850-1918), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Sakarya.