ASURLU TÜCCARLARIN ANADOLU’DAKİ SÖMÜRGE FAALİYETLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 24 - 42, 30.07.2024

Yüksel Arslantaş Serdar Miğal

https://doi.org/10.62809/matbuat.1444683

Öz

Kendi sınırlarının ötesinde toprak ve ekonomik çıkar peşinde koşan devletler, farklı yöntemlerle amaçlarına ulaşmaya çalışmıştır. Bu sistemlerden birisi de baskı ve şiddetten uzak, başka ülkelerin hammadde kaynaklarını, ekonomik etkinliklerini kontrol ederek yapılan ticari sömürgeciliktir. Egemenlik alanını genişletmek, maddi niteliğini arttırarak daha nüfuzlu bir hale ulaşmak isteyen uluslar, ekonomik çıkarlarını ön planda tutarak sömürge arayışı içerisine girmiştir. Bu devletlerarasında yer alan Asurlular, sayısız ulusları bağrına basan Anadolu’da, ticaret ile başladığı kâr elde etme amacını sömürgeciliğe dönüştürmüştür. Asurlular, bu politikayı uygulayarak Anadolu’nun siyasi, sosyal, psikolojik ve ekonomik durumunun etkisiyle ortaya çıkan boşluğu doldurmuştur. Yani siyasi bir egemenlik altına alınmadan, ekonomik olarak sömürge haline getirilen Anadolu’nun sosyoekonomik yapısına yön vermiştir. Bu yönde çalışmanın amacı, devletlerin yalnızca savaşlar sonucunda yeterli güce sahip olmayan milletleri kontrol alına alıp sömürgeler oluşturmadığını, ekonomik ilişkileri ön planda tutup, iktisadi kaynaklara el koyma faaliyetlerini de kullanarak yayılmacı bir politika izlediğini ifade etmektir. Yani Anadolu topraklarının Asurlu tüccarlar tarafından alışılagelmiş himaye anlayışı dışında sömürüldüğünü ortaya koymaktır. Çalışmada Asurlu tüccarların Anadolu’da bulunan hammadde kaynaklarına yaklaşımları, yerli halk ve beyler ile olan ticari ilişkilerinin sömürgeciliği meydana getirme süreci eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sömürgecilik, Asurlu tüccarlar, ticaret, Anadolu

COLONIAL ACTIVITIES OF ASSYRIAN MERCHANTS IN ANATOLIA

Öz

The states, which pursued land and economic interests beyond their borders, tried to reach their goals with different methods. One of these systems is commercial colonialism, which is far from oppression and violence, by controlling the raw material resources and economic activities of other countries. Nations, which wanted to expand their sovereignty and become more influential by increasing their material quality, sought colonies in which economic interests were prioritized. The Assyrians, who are among these states, turned their aim of making profit, which they started with trade, into colonialism in Anatolia, which embraced countless nations. By applying this policy, the Assyrians filled the gap that emerged with the effect of the political, social, pyschological and economic situation of Anatolia. In other words, it has shaped the socio-economic structure of Anatolia, which was economically colonized without being under political domination. The aim of working in this direction is to Express that states do not only take control of nations that do not have enough power as a result of wars and from colonies, but also keep economic relations at the forefront and fallow an expansionist policy by using activities to seize economic resources. In other words, it is to reveal that Anatolian lands were exploited by Assyrian traders outside of the usual understanding of protection. In the study, the approaches of the Assyrian merchants to the raw materical resources in Anatolia and the process of creating colonialism in the commercial relations with the local people and the gentlemen were evaluated from a critical point of view.

Anahtar Kelimeler

Colonialism, Commerce, Assyrian merchants, Anatolia.

Kaynakça

• ALADAĞ, Ö. (2018), “Sömürgecilik ve Harita”, 5. Uluslararası Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Sempozyumu, 25-26-27 Ekim 2018, İstanbul, Erişim Adresi: https://www.academia.edu/41975544/s.121.
• ALBAYRAK, İ. (2006), Kültepe Tabletleri IV, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ALPARSLAN, M. (2010), Eski Anadolu’da Ticaret (M.Ö. II. Binyıl), İstanbul, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• AKURGAL, E. (1997), Anadolu Kültür Tarihi, Akara, Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• AKURGAL, E. (2020), Anadolu Uygarlıkları, Ankara, Phoneix Yayınları.
• ARSLANTAŞ, Y. (2001), Asur Ticaret Kolonileri Döneminde Anadolu’da Ticari Hayat, Elazığ, Örnek Ofset.
• BAŞKAYA, F. (2015), Sömürgecilik Emperyalizm Küreselleşme, İstanbul, Öteki Yayınevi.
• BİLGİÇ, E. (1943), “Kapadokya Tabletlerine Göre Anadolu Kavimleri Üzerinde Araştırmalar”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2(1), s.35-43.
• BRAUDEL, F. (2017), Maddi Uygarlık Dünyanın Zamanı, (Çev. M. A. Kılıçbay), Ankara, İmge Kitabevi Yayınları.
• BRAUDEL, F. (2017), Maddi Uygarlık Gündelik Hayatın Yapıları, (Çev. M. A. Kılıçbay), Ankara, İmge Kitabevi Yayınları.
• CHİLDE, V. G. (2018), Tarihte Neler Oldu? Araçların Öyküsü, (Çev. A. Şenel), İstanbul, Kırnızı Yayınları.
• ÇAYIR, M. (2003), “Kültepe Tabletlerinde Geçen Yeni Bir Unvan, rabi tabatim Tuzcular Âmiri”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(1), s.303-314.
• DARGA, A. M. (1978), “Hitit Devleti’nin Ana Hatları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, (1), s.8-12.
• DEMİRCİOĞLU, H. (1998), Roma Tarihi I. Cilt, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• DOĞAN, İ.B. (2010), Tarih Öncesinde Ticaret ve Değiş-Tokuş, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• EAGLATON, T. & JAMESON, F. & SAİD, E. W. (1993), Milliyetçilik, Sömürgecilik ve Yazın, (Çev. Ş. S. Süer Kaya), İstanbul, Kabalcı Yayınları.
• EĞİLMEZ, M. (2020), Anitta’nın Laneti, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• EĞİLMEZ, M. (2005), Hitit Ekonomisi, İstanbul, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• ELAYI, J. (2023), Asurlular Antik Çağ’ın İlk İmparatorluğu, (Çev. A. Sarı), İstanbul, Kronik Kitap.
• FANON, F. (2020), Yeryüzünün Lanetlileri, (Çev. Şen Süer), İstanbul, Versus Kitap.
• FERRO, M. (2002), Fetihlerden Bağımsızlık Hareketlerine 13. Yüzyıl – 20. Yüzyıl, (Çev. M. Cedden), Ankara, İmge Kitabevi.
• FİDAN, E. (2016), “Tarih Öncesi Dönemlerde Anadolu’da Kullanılmış Olan Maden Yatakları”, MT Bilimsel Yer Altı Kaynakları Dergisi, 9, s.49-59.
• GENÇÖZ, T. (1998), “Korku: Sebepleri, Sonuçları ve Başetme Yolları”. Kriz Dergisi, 6(2), s.9-16.
• GÖKÇEK, L. G. (2015), Asurlular, Ankara, Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• GÖKÇEK, L. G. & ABACI, O. (2019), Anadolu’nun Eskiçağ Tarihi, İstanbul, Değişim Yayınları.
• GÜNDÜZ, A. (2016), “Sömürgecilik Kavramı ve Sömürgeci Devletlerin Uyguladığı Taktikler Ortadoğu Örneği”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 9(25) s.763-784.
• KARACA, Ö. (2016), Sömürgecilik, İstanbul, Msn Yayıncılık.
• KHURT, A. (2021), Eskiçağ’da Yakındoğu (MÖ 3000-330), C:1, (Çev. D. Şendil), İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• KINAL, F. (1998), Eski Anadolu Tarihi, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• KÖROĞLU, K. ADALI, S. F. (2020), Assurlular: Dicle’den Toroslara Tanrı Assur’un Krallığı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• LURAGHİ, R. (2019), Sömürgecilik Tarihi, (Çev. A. Emeç), İstanbul, e yayınları.
• MCNEİL, W. H. (2021), Dünya Tarihi, (Çev. A. Şenel), Ankara, İmge Kitabevi.
• MİCHEL, C. (2014), “Estimating an Old Assyrian Household Textile Production with the Help of Experimental Archaeology: Feasibility and Limitations”, Traditional Textile Craft-an Intangible Cultural Heritage, Amman, s.2-3.
• MEMMİ, A. (1996), Sömürgeci ve Sömürgeleştirilen İnsan, (Çev. A. Ak), Ankara, Emel Matbaası.
• ÖZ, E. (2011), “Kültepe Tabletlerine Göre Asur Ticaret Kolonileri Döneminde Anadolu’da Üzüm Yetiştiriciliği ve Bağcılık” Gazi Akademik Bakış, 5(9), s.285-291.
• PATEL, R. & MOORE J. W. (2020), Yedi Ucuz Şey Üzerinden Dünya Tarihi, (Çev. S. Gündüz), İstanbul, Kolektif Kitap.
• SAİD, E. (2016), Kış Ruhu, (Çev. T. Birkan), İstanbul, Metis Yayınları.
• SAVAŞ, Ö. S. (2019), Çivi Yazılı Belgeler Işığında Anadolu’da (İ.Ö. 2. BİN Yılında) Madencilik ve Maden Kullanımı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• SEYREK A. (2019), Asur, İstanbul, Maviçatı Yayınları.
• SEVİN, V. (1999), Anadolu Arkeolojisi, İstanbul, Der Yayınları.
• SMİTH, A. (2019), Ulusların Zenginliği, (Çev. Ş. Alpagut), İstanbul, Say Yayınları.
• ŞAHİN, H. A. (2004), Anadolu’da Asur Ticaret Kolonileri Devri, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi.
• ŞAYLAN, G. (2016), Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi.
• ŞENEL, A. (2018), Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi, İmge Kitabevi.
• TARHAN, N. (2020), Duyguların Psikolojisi ve Duygusal Zeka, Timaş Yayınları.
• TOYNBEE, A. (2021), İnsan Soyu ve Toprak Ana Dünyanın Öyküsel Bir Tarihi, (Çev. A. A. Çağlayan), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• ÜNAL, A. (2002), “Hititlerde Devlet İdare Sistemi, Kral, Kraliçe, Prensler, Memurlar, Kanunlar, Fermanlar”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 109-110, s.37-50.
• YILDIRIM, R. (1996), Eskiçağda Anadolu, İzmir, Meram Yayıncılık.
• ZAHAR, R. (1999), Sömürgecilik ve Yabancılaşma, (Çev. B. Doktor), İstanbul, İnsan Yayınları.