Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Yetişkin Okuma-Yazma Kursları ve Türkçe Dil Eğitimlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 123 - 147, 28.06.2022

Sayim Fikret Bulut

Öz

Öz
Suriye’de 2011 yılından itibaren can güvenliğinden dolayı yaklaşık dört milyon Suriyeli Türkiye'ye sığınmıştır. Açık kapı politikasıyla Türkiye'ye kabul edilen Suriyelilere geçici koruma statüsü verilmiştir. Bu çalışmada, 2011-2020 yılları arasında Suriyeli yetişkinlere yönelik okuma-yazma kursları ve Türkçe dil eğitimleri Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı verileri kullanılarak incelenmiştir. Bu eğitimlerin yetişkin Suriyelilerin sosyal uyumu için önemi ve gerekliliğine dikkat çekilen çalışma kapsamında kurs katılım verileri incelenmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Nicel veriler tablolara dönüştürülerek yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında yetişkin Suriyeli bireylere yönelik okuryazarlık ve Türkçe dil eğitimlerinin istenilen düzeyde olmadığı bulgulanmıştır. 2020 yılında toplam yetişkin Suriyeli nüfusun % 22,16’sının halk eğitimi merkezlerinde okuma-yazma ve dil eğitimi kurslarına katıldığı, bu oranın da oldukça düşük olduğu belirtilmiştir. Kadın katılımcıların kurs başarı oranlarında da düşüş gözlenmiş, kurs katılım engellerinin saptanmasının sürece olumlu katkı sunacağı belirtilmiştir. Sosyal uyum çalışmalarının daha nitelikli yürütülebilmesi için kurs katılım oranının yükseltilmesi, özellikle okuma-yazma kurs programlarının yabancılara okuma-yazma öğretmeyi kolaylaştıracak şekilde güncellenmesi gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yetişkin eğitimi, okuma yazma, geçici koruma, uyum

Evaluation of Adult Literacy Courses and Turkish Language Trainings for Syrian Refugees

Öz

Abstract
Since 2011, approximately four million Syrians have sought refuge in Turkey due to their safety. Temporary protection status has been given to Syrians admitted to Turkey with an open door policy. In this study, literacy courses and Turkish language education for Syrian adults between the years 2011-2020 were examined using the data of the Ministry of National Education Strategy Development Directorate. The course participation data were examined within the scope of the study, which drew attention to the importance and necessity of these trainings for the social cohesion of adult Syrians. In the study, in which the qualitative research method was used, the data were collected through document analysis. Quantitative data were interpreted by transforming them into tables. Within the scope of the research, it has been found that literacy and Turkish language education for adult Syrian individuals is not at the desired level. It has been stated that 22.16% of the total adult Syrian population attended literacy and language training courses in public education centers in 2020, and this rate is also quite low. A decrease was observed in the course success rates of female participants, and it was stated that determining the course participation barriers would contribute positively to the process. It has been suggested that in order to carry out social cohesion studies in a more qualified manner, the rate of course participation should be increased, and especially the literacy course programs should be updated in a way that facilitates teaching literacy to foreigners.

Anahtar Kelimeler

adult education, adaptation, literacy, temporary protection

Kaynakça

• Referans1 Abacı, C. (2016). Suriye kaynaklı göçün Türkiye'nin göç politikalarının kurumsallaşması üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans2 AFAD. (2014). Genelge 2014-4., https://www.afad.gov.tr.
• Referans3 Akdeniz, Y. (2018). Türkiye'de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Referans4 Arslan, Ü. (2020). Türkçenin yetişkin mültecilere öğretilmesinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans5 Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi.
• Referans6 Balcı, M. E. (2017). Kimlik ve aidiyet bağlamında zorunlu göç ve uyum: Ankara Önder mahallesi örneği (Yüksek lisans tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans7 Başbakanlık. (2005). İltica ve Göç Alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Eylem Planı.
• Referans8 BMGK, (1954), http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin127.pdf
• Referans9 Bilgiç, S. (2018). Suriye krizi ve sığınmacılar sorunu: önlemler ve politikalar (Yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans10 BM Enformasyon Merkezi (2018). www.unicankara.org.tr/tr/belgeler
• Referans11 BMGK. (1967). http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin134.pdf
• Referans12 Brookings Institute, (2015), What Turkey’s open-door policy means for Syrian refugees https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2015/07/08/what-turkeys-open-door-policy-means-for-syrian-refugees/
• Referans13 Büyükhan, M. (2019). Zorunlu eğitim çağındaki Suriyeli çocukların eğitime erişimi önündeki engeller: Ankara ili örneği (Doktora tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans14 Çelik, C. (2018). Tarihsel perspektiften Türkiye Suriye ilişkileri ve Arap baharı süreci (yüksek lisans tezi). Altınbaş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans15 Çetin, S. (2017). İzmir'deki yerel halkın Suriyeli sığınmacılara yönelik algısı (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Referans16 Döner, H. (2016). Suriyeli göçmenlerle yaşanan sorunlar üzerine sosyolojik bir araştırma: Hatay ili örneği (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Referans17 Engin, M. N. (2016). http://file.setav.org/Files/Pdf/20160309195808_turkiyedeki-suriyeli-cocuklarin-egitimi-pdf.
• Referans18 Emin, M.N. (2018), Türkiye'deki Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştığı sorunlar Ankara ili örneği (Yüksek lisans tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans19 Emiroğlu, S. E. (2018). Suriyeli sığınmacı çocukların eğitimi ve sorunları (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Referans20Erdoğan,M.(2019),https://www.kas.de/documents/283907/7339115/T%C3%BCrkiye%27deki+Suriyeliler.pdf/acaf9d37-7035-f37c-4982-c4b18f9b9c8e?version=1.0&t=1571303334464
• Referans32 GİGM. (2014). Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Geçici Koruma Yönetmeliği: http://www.goc.gov.tr/files/files/03052014_6883.pdf
• Referans22 GİGM, (2017). https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Referans23 GİGM, 2022). http://www.goc.gov.tr/icerik/goc-istatistikleri_363_378
• Referans24HBÖGM,2012,http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/programlar/yabanci_diller/Yabanc%C4%B1larIcinTurkce_A1.pdf
• Referans25 Kahraman, S. (2016). Türkiye'de göç yönetişimi ve Suriyeli sığınmacılar (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Referans26 Karadeniz, M. (2016). Kilis'te yaşayan Suriyeli sığınmacıların il ekonomisine etkisi (Yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis.
• Referans27 Kaya, M. (2018). Suriyeli mülteciler göç ve sosyo-kültürel uyum: Şanlıurfa örneği. Polis Akademisi Yayınları.
• Referans28KDK,(2016)https://www.ombudsman.gov.tr/document/raporlar/ozel_raporlar/suriye_rapor/index.html#p=134
• Referans29 Keskin, S. (2014). Türkiye'nin Suriyelilere yönelik iltica politikası (Yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
• Referans30 Kovucu, M. (2016). Suriyeli sığınmacıların Gaziantep yerel basınında temsili (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Referans31 Küçük H. Y.Ç. Özservet, (2017). Esenler Örneği’nde Okul Yöneticileri, Okul Aile Birlikleri ve Belediye Gözünden Suriyeli Öğrencilerin Eğitime Katılımı ve Toplumsal Uyumu https://tasam.org/Files/Icerik/File/Yeni_guvenlik_ekosistemi_IGK_3-78-91_pdf_af928de5-1537-43b4-88e8-47a308666a3d.pdf
• Referans32 Levent, F. ,Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşleri . HAYEF Journal of Education , 14 (1) , 21-46.
• Referans33 MEB. (2013). Geçici Koruma Statüsü Altındaki Bireylere Yönelik Rehberlik Hizmetleri Kılavuz Kitabı, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/05142850_rehberlik_hizmetler_kilavuzu
• Referans34MEB,S.(2015).http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_09/10052958_10.09.2015sp17.15imzasz.pdf
• Referans35 MEB SGB,(2020), 2014-2020 yılları arasındaki kurs verileri, elektronik posta.
• Referans36 MEB, (2022). https://www.meb.gov.tr/halk-egitimi-kurslarindan-yararlanan-vatandas-sayisi-3-ayda-26-milyona-ulasti/haber/25835/tr.
• Referans37 Menteşe, M. (2020). Yetişkin eğitimine katılan geçici koruma altındaki Suriyelilerin sosyal sermayelerinin ve sosyal ağlarının incelenmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans38 Özcan, S. (2018). Çokkültürlülük bağlamında Türkiye'deki Suriyeli sığınmacıların eğitim sorunu (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Referans39 Özdemir,E.(2017). Suriyeli Mülteci Krizinin Türkiye’ye Etkileri , http://dergipark.gov.tr/download/article-file/391843
• Referans40 Orsam,(2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri, Rapor No: 195, Ocak 2015 https://www.orsam.org.tr/tr/suriyeli-siginmacilarin-turkiye-ye-etkileri/
• Referans41 Radovan, M. (2012). Understanding the educational barriers in terms of the boundedagency model. Journal of Contemporary Educational Studies,2, 90-108.
• Referans42 Resmi Gazete,( 2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, 28615 sayılı R.G.
• Referans43 Resmi Gazete (2014). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/11/20141127.htm
• Referans44 Rubenson, K. ve Desjardins, R. (2009). The impact of welfare state regimes onbarriers to participation in adult education. Adult Education Quarterly, 59 (3),187-207
• Referans45 Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Referans46 Savar, E. (2016). Uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde mülteci ve sığınmacıların sorunları: Çankırı ili örneği (Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Referans47 Şahin, G. (2016). Uluslararası göç ve geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin sosyolojik analizi- Aydın ili örneği (Yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Referans48 Tanrıkulu, F. (2018). Suriye krizi sonrası Türkiye’deki Sığınmacıların ve Göçmenlerin Eğitimi: Geçmiş, Bugün ve Gelecek Perspektifleri . Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 11 (3) , 2585-2604 . DOI: 10.17218/hititsosbil.450208
• Referans49 Taştan C. İrdem İ. Özkaya Ö. (2018), Göç ve Uyum, Polis Akademisi Yayınları.
• Referans50 Tosun, S. (2017). Afet yönetiminde mülteci ve sığınmacılara yapılan sosyal yardımlar ve hizmetler (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Referans51 Uçak Erdoğan, E., & Tarlan, K. V. (2016). Suriyeli Mültecilerin Türkiye'deki Sivil Hayata İntibakına Yönelik Envanter Çalışması. www.hyd.org.tr/attachments/article/219/suriyeli-multecilerin-turkiyedeki-sivil-hayata-intibakina-yonelik-envanter-calismasi.pdf
• Referans52 Yıldız, F. (2018). Suriyeli sığınmacı çocukların eğitim sorunları ve entegrasyon süreçleri: Mersin örneği (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.