Psikanalizde Kültür ve Birey

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 370 - 387, 29.12.2022

Semra Kiye

Öz

Bu makalede Sigmund Freud’un geliştirdiği Psikanaliz Kuramı bağlamında kültür, uygarlık, medeniyet, bireysellik ve toplumsallaşma, birey ve mutluluk, kitle ve kitle psikolojisi konuları incelenmiştir. Bu kavramlar Psikanaliz bağlamında ele alınmadan önce kültürün genel bir tanımlaması yapılarak bireyci ve kolektif kültür biçimleri açıklanmıştır. Buna açıklamalar çerçevesinde kültür, uygarlık, medeniyet, medeni insan, toplumsallaşma gibi kavramlar tanımlanarak Psikanaliz’ de nasıl ele alındıkları değerlendirilmiştir. Sonrasında Psikanalize göre toplumsallaşma ve bireyselleşmenin modern dünyada yaşayan bireye etkilerinin neler olabileceği değerlendirilerek bireyin uygarlık içindeki huzursuz ve mutsuz halinin nedenleri ve çözümleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca Psikanaliz için önemli olan kitle kavramı ve kitle psikolojisinin etkileri ele alınarak, belirtilen kuram çerçevesinde tartışılmıştır. Buna göre özellikle kültüre uyumlu bir şekilde yaşayan ve yaşamayan, toplumsallaşan ve toplumsallaşamayan bireylerin mutlu, huzurlu olma durumları Psikanaliz’ e göre incelenmiştir. Kitle psikolojisinin etkileri, psikanalizde bireyselleşme ve bireyselleşmenin önemi üzerinde durulduktan sonra son olarak Psikanaliz’ in sözü edilen kavramlara ilişkin çizdiği genel tablo ve verdiği mesajlara yönelik bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

psikanaliz, kültür, birey, kitle psikolojisi

Culture and individual in Psychoanalysis

Öz

In this article, culture, civilization, individuality and socialization, individual and happiness, mass and mass psychology were examined in the context of Psychoanalysis Theory developed by Sigmund Freud. Before these concepts are discussed in the context of Psychoanalysis, a general definition of culture is made and individualistic and collective forms of culture are explained. Within the framework of explanations to this, concepts such as culture, civilization, civilized person, were defined and how they were handled in Psychoanalysis was evaluated. Afterwards, the effects of socialization and individualization on the individual live in the modern world were evaluated. In the context of these issues, the reasons and solutions of the restless and unhappy state of the individual in civilization are emphasized. Then, the concept of mass, which is important for psychoanalysis, and the effects of mass psychology are discussed. According to this, the happiness and peace of individuals who live and do not live in harmony with the culture, socialize and not socialize, were examined according to Psychoanalysis. Finally, in the discussion and conclusion part, an evaluation has been made about the general picture drawn by Psychoanalysis regarding the mentioned concepts and the messages it gives

Anahtar Kelimeler

Psychoanalysis, culture, individual, Mass psychology.

Kaynakça

• Arslanoğlu, İ. (2001). Kültür ve medeniyet kavramları. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 15, 2-9.
• Appel, S. (1995). Freud on civilization. Human Relations. 48 (6), 625-645.
• Baymur, F.(1994). Genel psikoloji. İnkılap Yayınları.
• Bornstein, M. (2012). Prologue: If ı were writing civilization and ıts discontents today, what would ı write? Psychoanalytic Inquiry. 32, 521–523. https://doi.org/10.1080/07351690.2012.703600 Burger, J. M. (2006). Kişilik. Psikolojinin insan doğasına dair söyledikleri. (İ. D. Erguvan Sarıoğlu, Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Canetti, E. (2010). Kitle ve iktidar. İstanbul: Ayrıntı.
• Capps, D. & Carlin, N. (2013). Human chances for happiness: A review of Freud’s civilization and its discontents. Pastoral Psycho. 62, 271–289. https://doi.org/10.1007/s11089-012-0445-0.
• Cocks, G. (2005). ‘Psychoanalysis and the third reich,’ special ıssue 2/3, ınternational forum of psychoanalysis 2003;12:85/178. Edited by Zvi Lothane. International Forum of Psychoanalysis. 14, 45-48.
• Çeçen, A. (1996). Kültür ve politika. Gündoğan Yayıncılık.
• Ebru, E. (2021). Kadınlar ve Sigmund Freud. Kafekültür Yayıncılık.
• Eliuz, Ü. & Seferoğlu, E. (2016). Eşikteki erkek(lik): ÇC hikâyesinin erkek(lik)lerine psikanalitik bir yorum. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 11(4 ), 329-346. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9102
• Erşen, Ö. (2006). Uygarlıktan geriye ne kaldı? Cogito, Freud ve Kültür. 49, 87-94.
• Ertürk, H. A. ve Sivritepe, S. (2017). Kültürel değişim ve nesiller: kültürel değişimin nesiller üzerindeki rolü üzerine bir saha araştırması. UHİVE Dergisi. 17, 1-26.
• Freud, S. (1999). Dinin kökenleri. (S. Budak, Çev.) Öteki Yayınevi. (Kitabın orijinal basımı 1939)
• Freud, S. (2002). Psikanaliz üzerine. (A. A, Öneş, Çev.) Say Yayınları. (Kitabın orijinal basımı 1933)
• Freud, S. (2004). Uygarlık, toplum ve din. (E. Kapkın, Çev.) Payel Yayıncılık.
• Freud, S. (2014) Haz ilkesinin ötesinde. (M. Ökten, Çev.). Tutku Yayınevi. (Kitabın orijinal basımı 1920)
• Freud, S. (2015). Uygarlığın huzursuzluğu. (A. C. İdemen, Çev.) Cem Yayınevi. (Kitabın orijinal basımı 1930)
• Freud, S. (2016). Yaşamım ve psikanaliz. (K. Şipal, Çev.) Say Yayınları. (Kitabın orijinal basımı 1925)
• Freud, S.(2018). Totem ve tabu. (K. Şipal, Çev.). Say Yayınları. (Kitabın orijinal basımı 1913)
• Freud, S. (2018) Kitle psikolojisi. (K. Şipal, Çev.). Cem Yayınevi. (Kitabın orijinal basımı 1921)
• Gültekin, A. & Güven Akın, G. (2016). Leyla Erbil’in tuhaf bir kadın ile cuniçiro tanizaki’nin anahtar adlı eserlerindeki kadın kimliği üzerine psikanalitik bir bakış. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 17(2), 107-116.
• Habip, B. (2007). Psikanalizin içinden. Yapı Kredi Yayınları.
• Hall, C.S. & Nordby, V.J. (2006). Jung psikolojisinin ana çizgileri. (E. Gürol, Çev). Cem Yayınevi.
• İba, Ş. (2020). Sanatsal yaratım sürecinin sanatçı psikolojisine etkileri. Sanat Dergisi, (36), 217-226. http://doi.org/10.47571/ataunigsfd.654391
• Kağıtçıbaşı, Ç.(2006). Yeni insan ve insanlar. Evrim Yayınları.
• Kirsner, D. (2006). Freud, cıvılızatıon, relıgıon, and stoıcısm. Psychoanalytic Psychology. 23 (2), 354–366.
• Kütahneci, M. (2006). Kültürde bakış. Cogito, Freud ve Kültür. 49, 145-155.
• Le Bon, G. (2016). Kitleler psikolojisi. (H. Can, Çev.).Tutku Yayınevi.
• Lothane, Z. ( 2012). Freud’s civilization and ıts discontents and related works: a reappraisal. Psychoanalytic Inquiry, 32, 524–542. https://doi.org/10.1080/07351690.2012.703601
• Merkit, N.(2016). Sigmund Freud’da uygarlığın temel dinamikleri ve birey üzerindeki etkisi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 123-140.
• Murdock, N. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (F. Akkoyun, Çev.). Nobel Yayıncılık
• Narter, M. (2006). Sosyal alanda psikanaliz. Cogito, Freud ve Kültür. 49, 206-211.
• Öztekin, A. ve Öztekin, H. (2020). İktidarın meşruiyeti ve rıza üretimi: Masallardan ve mitlerden kitle iletişimine toplumsal bilincin inşası. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 16(30), 2911-2940.
• Parman, T.(2006). Bugün psikanalizi tartışmak. Cogito, Freud ve Kültür. 49, 67-74.
• Raspa, R. (2012). Civilization and its discontents in the 21st century: Freud, Shakespeare, and romantic Love. Psychoanalytic Inquiry, 32,596–606. https://doi.org/10.1080/07351690.2012.703904
• Reicher,S., Stott, C., Cronin, P & Adang, O. (2004). An integrated approach to crowd psychology and public order policing. An International Journal of Police Strategies & Management. 27 (4), 558-572. https://doi.org/10.1108/13639510410566271
• Reicher, S. & Ramachandran, V. (2012). Crowd psychology. An encylopedia of human behaviour. (2 nd ed). Elsevier
• Sarp, N. (1993). 16 yaş gençlerinde görülen uyumsuz davranışlarla, sosyo ekonomik düzey ve cinsiyet ilişkisi. Aile ve Toplum Dergisi. 3(1), 17-23.
• Smadja, E. (2008). Notion o f the work of culture in freud’s writings. Psychoanalysis, Culture & Society. 13, 188–198. https://doi.org/10.1057/pcs.2008.1
• Smadja, E. (2015). Freud and culture. Karnac Books Ltd.
• Sharf, S.S. (2014). Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları. (N. Voltan Acar, Çev Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık
• Toktay, S. B. (2018). “Şey”; bana hem en mahrem hem de yabancı olan. Suret Psikokültürel Analiz Dergisi. 10, 201-214.
• Tunaboylu İkiz, T. (2006). Psikanaliz uygar adam işi midir? Cogito, Freud ve Kültür. 49, 112-116.