AİLE PLANLAMASI HİZMETLERİ KALİTESİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 3, 70 - 76, 27.12.2023

Özlem Karabulutlu , Ebru Solmaz

Öz

Aile planlaması kavramı en temel anlamıyla, gebelik sayısını ve gebelikler arasındaki süreyi düzenlemeyi amaçlayan bir dizi yöntem ve prosedür olarak tanımlanmaktadır. Geniş çerçeveden bakıldığında ise her ülkenin demografik ve nüfus politikasının bir parçasıdır. Küresel olarak aile planlaması kavramının önemi büyüktür. Çünkü ülkeler istenmeyen gebelikler, nüfus artışının/azalışının ayarlanması, çocukların ve bir bütün olarak nüfusun sağlığının iyileştirilmesi adına aile planlaması politikasını kullanmaktadır. Bu nedenle verilen aile planlaması hizmetinin kalitesi önemlidir. Bu derleme Dünya’da ve Türkiye’de aile planlaması hizmetleri kalitesi üzerine yapılan çalışmaları incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aile Planlaması, Hizmet, Kalite, Family Planning, Service, Quality

QUALITY OF FAMILY PLANNING SERVICES

Öz

The concept of family planning, in its most basic sense, is defined as a set of methods and procedures aimed at regulating the number of pregnancies and the time between pregnancies. From a broad perspective, it is a part of the demographic and population policy of every country. Globally, the concept of family planning is of great importance. Because countries use family planning policy in order to regulate unwanted pregnancies, population growth/decrease, and improve the health of children and the population as a whole. Therefore, the quality of the family planning service provided is important. This review aims to examine the studies on the quality of family planning services in the world and in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Family Planning, Service, Quality

Kaynakça

• Donabedian, A. (1988). The quality of care: how can it be assessed?. Jama, 260(12), 1743-1748.
• Choudhry, N. K., Fletcher, R. H., & Soumerai, S. B. (2005). Systematic review: the relationship between clinical experience and quality of health care. Annals of Internal medicine, 142(4), 260-273.
• Tunçalp, Ӧ., Were, W. M., MacLennan, C., Oladapo, O. T., Gülmezoglu, A. M., Bahl, R., ... & Bustreo, F. (2015). Quality of care for pregnant women and newborns—the WHO vision. Bjog, 122(8), 1045.
• Hacettepe Üniversitesi kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜKSAM); 2013. https://huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/22SubatBasinBulteni.pdf
• WHO. (2022). Health care accreditation and quality of care. Exploring the role of accreditation and external evaluation of health care facilities and organizations. (Erişim Adresi: https://www.who.int/publications/i/item/9789240055230) (Erişim Tarihi: 23.12.2022)
• Hazel, E., Mohan, D., Gross, M., Kattinakere Sreedhara, S., Shrestha, P., Johnstone, M., & Marx, M. (2021). Comparability of family planning quality of care measurement tools in low-and-middle income country settings: a systematic review. Reproductive health, 18(1), 1-11.
• Agha, S., Do, M. (2009). The quality of family planning services and client satisfaction in the public and private sectors in Kenya. International journal for quality in health care, 21(2), 87-96.
• Koenig, M. A., Hossain, M. B., & Whittaker, M. (1997). The influence of quality of care upon contraceptive use in rural Bangladesh. Studies in family planning, 278-289.
• Hancock, N. L., Stuart, G. S., Tang, J. H., Chibwesha, C. J., Stringer, J. S., & Chi, B. H. (2016). Renewing focus on family planning service quality globally. Contraception and reproductive medicine, 1, 1-6.
• Becker, D., Koenig, M. A., Mi Kim, Y., Cardona, K., & Sonenstein, F. L. (2007). The quality of family planning services in the United States: findings from a literature review. Perspectives on sexual and reproductive health, 39(4), 206-215.
• Torres-Pereda, P., Heredia-Pi, I.B., Ibáñez-Cuevas, M., Ávila-Burgos, L. (2019). Quality of family planning services in Mexico: The perspective of demand. PLoS One, 14(1), e0210319.
• Inci, M. G., Kutschke, N., Nasser, S., Alavi, S., Abels, I., Kurmeyer, C., & Sehouli, J. (2020). Unmet family planning needs among female refugees and asylum seekers in Germany–is free access to family planning services enough? Results of a cross-sectional study. Reproductive health, 17(1), 1-9.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2018. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Enstitüleri Enstitüsü; 2019. http://www.hips. hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Gavin, L., Moskosky, S., Carter, M., Curtis, K., Glass, E., Godfrey, E., ... & Zapata, L. (2014). Providing quality family planning services: recommendations of CDC and the US Office of Population Affairs. Morbidity and Mortality Weekly Report: Recommendations and Reports, 63(4), 1-54.
• Bostancı, M. S. (2011). Doğu Anadolu Bölgesindeki bir ilçede kadınların kullandıkları kontraseptif yöntemleri için bilgi kaynakları ve istenmeyen gebeliklerle ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 38(2), 202-207.
• Altınbaş, Ş. K., Tekin, Y. B., Dilbaz, B., Kılıç, S., Taşçı, Y., Kandemir, Ö. (2013). İstenmeyen gebeliklerde kontraseptif yöntem bilgi düzeyi ve postpartum kontraseptif yöntem tercihleri. Nobel Medicus Journal, 9(3).
• Radulović, O., Šagrić, Č., Višnjić, A., Tasić, A., & Marković, R. (2006). The influence of education level on family planning. Med Biol, 13(1), 58-64.
• Ay, S., Yanıkkerem, E., & Mutlu, S. (2012). İstenmeyen Gebelik Yaşayan Kadınların Özellikleri ve Kontraseptif Yöntemleri Bırakma Nedenleri: Kırsal Alan Örneği. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3).
• Yücel, U., Güner, S., Şen, F. S. (2018). 15-49 yaş arası iki yaşından küçük çocuğu olan kadınlarda aile planlaması hizmet kullanımının değerlendirilmesi. Medical sciences, 13(4), 120-128.
• Karabulutlu, Ö., Ersöz, B. (2017). Kars ili, susuz ilçe merkezine bağlı aile planlaması yöntemi kullanan 15-49 yaş grubu evli kadınlarda kullanılan yöntem ve yöntem seçimini etkileyen faktörler. Caucasian Journal of Science, 4(1), 26-44.
• Tunç, A. (2019). Edirne il merkezindeki aile sağlığı merkezlerine kayıtlı 15-49 yaş arası kadınların aile planlaması ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Trakya üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi. Edirne.
• Dikmen H. Bursa İli İznik İlçesi 5’nolu Aile Sağlık Merkezine Başvuran 15-49 Yaş Aralığındaki Kadınların Aile Planlaması Bilgilerini Etkileyen Etmenlerin Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi (Master's thesis, Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Kısa, S., Savaş, E., Zeyneloğlu, S., & Dönmez, S. (2017). Opinions and attitudes about vasectomy of married couples living in Turkey. American journal of men's health, 11(3), 531-541.
• Karaçalı, M., Özdemir, R. (2018). Karabük ilinde 15-49 yaş grubu evli kadınların aile planlaması hizmetlerine erişimini etkileyen faktörler. Turkish Journal of Public Health, 16(2), 131-145.
• Arslancan, M., Çetin, H., Müjgan, T., Yıldızal, A., Can, Ö., Şimşek, E. E. (2020). Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 15-49 Yaş Kadınların Acil Kontraseptif Yöntemleri Bilme, Uygulama Durumları ve İlişkili Faktörler. Journal of Academic Research in Nursing, 6(2), 352-359.
• Karadağ, Ö., Altıntaş, K. H. (2010). Mülteciler ve Sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(1).
• Balkaya NA, Özsoy S, Aksu H, Horta GD. (2021). Sağlık Personelinin Yaygın Kullanılmayan Kontraseptif Yöntemlere İlişkin Bilgi, Tercih ve Danışmanlık Uygulamaları: Türkiye’nin Batısından Kesitsel Bir Çalışma Kocaeli Tıp Dergisi, 10(1), 2021; 38-49.
• Erbil, N.,Pasinlioğlu, T.(2008). Planlı eğitim ve danışmalığın kadınların aile planlaması hizmetlerinden memnuniyet düzeyine etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1(2):38-46
• Yıldız, D.(2008). Doğum sonrası dönemde annelerin bebek bakımı konusunda danışmanlık gereksinimleri ve yaklaşımlar. Gülhane Tıp Dergisi; 50: 294-298.
• Cetişli, N. E., Top, E. D., Arkan, G., Kaba, F., Ertop, F. (2016). Evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin cinsel yaşam ve benlik saygısına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(2), 101-106.
• Karabulutlu, Ö., Yavuz, C. (2019). Annelerin doğum sonu dönemde aldiklari ebelik/hemşirelik bakimindan memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi. Caucasian Journal of Science, 6(2), 182-199.