EVDE HASTA BAKIM VE YAŞLI BAKIM PROGRAMI ÖĞRENCİLERİNİN AĞIZ BAKIMINA YÖNELİK TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 3, 35 - 47, 27.12.2023

Neşe İşcan Ayyıldız , Mehtap Usta

Öz

Amaç: Bu çalışmada; evde hasta bakım ve yaşlı bakım öğrencilerinin ağız bakımına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma 2022-2023 eğitim-öğretim yılında, bir üniversitenin meslek yüksekokulunda evde hasta bakım ve yaşlı bakım programında öğrenim gören 150 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırma verileri; sosyodemografik özellikleri ve ağız bakım uygulamalarına yönelik tutum hakkında sorular içeren anketler kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirmesinde, yüzdelik hesapları, ortalama ve frekans ölçüleri kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 20,64±1,48 olup %68’inin kadın, %55,33 ‘ü 2 sınıf, %50,67’si yaşlı bakım programında okuduğu, %66 sının ağız ve diş sağlığına yönelik yeterli eğitim aldığını ifade ettiği, %40’ının ağız bakım uygulaması deneyimine sahip olduğu belirlenmiştir. Tutum değerlendirmelerinde birinci sınıf öğrencilerinin ortalama bilişsel alt boyut puanları ikinci sınıf öğrencilerininkine göre anlamlı olarak daha düşük olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Kendim Uyguladım seçeneğini işaretleyenlerin ortalama bilişsel skorları ise diğer iki gruptan anlamlı olarak daha yüksektir (46,03;p=0.001). Yaş değişkeni için, yaşın duyuşsal skorlarla anlamlı ters yönlü bir korelasyonu olduğu görülmüştür (r=-0,178, p<0,05). Genel tutum puanlarının ağız bakım uygulaması konusunda deneyimi olmayanların (124,10) kendi uygulama yapanlara (132,22) göre anlamlı derecede düşük olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Sonuç: Çalışmaya katılan öğrencilerin, ağız bakım uygulamasına yönelik olumlu tutuma sahip oldukları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağız Bakımı, Evde Hasta Bakım, Yaşlı Bakım

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• Referans1. Dagnew, Z.A., Abraham, I.A., Beraki, G.G., Mittler, S., Achila, O.O., Tesfamariam, E.H. (2020). Do nurses have barriers to quality oral care practice at a generalized hospital care in Asmara, Eritrea? A crosssectional study. BMC Oral Health, 20(1), 149.
• Referans2. Özveren, H., Uçar, H. (2017). Mekanik ventilatöre bağlı hastalarda üç farklı araçla verilen ağız bakımının etkisi. Journal of Human Sciences. 14(4), 4507-4519.)
• Referans3. Abidia, R. F. (2007). Oral care in the intensive care unit: A review. Journal of Contemporary Dental Practice, 8(1), 076–082. https://doi.org/10.5005/jcdp-8- 1-76
• Referans4. Özveren, H. (2010). Mekanik ventilatöre bağlı hastalarda ağız bakımı. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17(2), 92–99. https://dergipark.org.tr/hunhemsire/issue/7839/103263
• Referans5. Kwan SYL, Petersen PE, Pine CM, Borutta A. (2005). Healthpromotion schools: an opportunity for oral health promotion. Bull World Health Organ; 83(9): 667-85.
• Referans6. Turkoglu O, Dulgergil CT. (2015). Hemşirelik eğitiminde yer alan toplum-ağız-diş-sağlığı dersinin, öğrencilerin ağız-diş sağlığı farkındalığına etkisinin değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Dental Sci; 21(3): 221-8.)
• Referans7. Beh LS, Loo LH. (2012). Job stress and coping mechanisms among nursing staff in public health services. Int J Acad Res Bus Soc Sci; 2(7): 131–176,
• Referans8. Bhattarai R, Khanal S, Rao GN, Shrestha S. (2016). Oral health related knowledge, attitude and practice among nursing students of Kathmandu-a pilot study. JCMS Nepal; 12(4): 160-8.
• Referans9. Zaybak A, Fadıloğlu Ç. (2004). Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışı ve bu davranışı etkileyen etmenlerim belirlenmesi. Ege Ün. Hemşirelik YO Dergisi; 20(1): 77-95.
• Referans10. Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 9(2): 26-34.
• Referans11. Doğan B.( 2013). Differences in oral health behavior and attitudes between dental and nursing students. MÜSBED; 3(1): 34-40.
• Referans12. Rwakatema DS, Ananduni KN, Katiti VW, Msuya M, Chugulu J, Kapanda G. (2015). Oral health in nursing students at Kilimanjar Christian Medical Centre teaching hospital in Moshi, Tanzania. BMC Oral Health; 15(23): 1-8.
• Referans13. Özveren H, Gülnar E, Özden D. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin ağız diş sağlığı algılarının belirlenmesi, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 19(3): 158-166.
• Referans14. Çebi AT., Kocaman GÜ. (2018) Hemşirelik bölümü öğrencilerinin yoğun bakım ve evde sağlık hizmetleri birimlerinde yapılan ağız ve diş sağlığı girişimleri konusunda bilgi düzeyleri. Sdü Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (4).
• Referans15. Nishiyama Y. (2005). Changes of general and oral health status of elderly patients receiving home-visit dental services. Kōkūbyō Gakkai Zasshi J Stomatol Soc Japan; 72: 172- 182.
• Referans16. Pınarkaya, E., Özyürek, P. (2022). Yoğun bakım hemşirelerinde ağız bakımı tutum ölçeği geliştirilmesi: delphi tekniği (Sözlü Sunum). Uluslararası 12. Ulusal Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Referans17. Kuo YW, Yen M, Fetzer S, Lee JD, Chiang LC. (2015). Effect of family caregiver oral care training on stroke survivor oral and respiratory health n Taiwan: a randomised controlled trial. Community Dent Health. 32(3):137-42.
• Referans18. Kim EK, Jang SH, Choi YH, Lee KS, Kim YJ, Kim SH, et al. (2014). Effect of an oral hygienic care program for stroke patients in the intensive care unit. Yonsei Med J;55(1):240-6.
• Referans19. Lam OL, McMillan AS, Samaranayake LP, Li LS, McGrath C. (2013). Randomized clinical trial of oral health promotion interventions among patients following stroke. Arch Phys Med Rehabil;94(3):435-43.
• Referans20. Dai R, Lam OLT, Lo ECM, Li LSW, McGrath C. (2017). A randomized clinical trial of oral hygiene care programmes during stroke rehabilitation. J Dent;61:48-54.
• Referans21. Kim EK, Park EY, Sa Gong JW, Jang SH, Choi YH, Lee HK. (2017). Lasting effect of an oral hygiene care program for patients with stroke during in-hospital rehabilitation: a randomized single-center clinical trial. Disabil Rehabil. 39(22):2324-9.
• Referans22. Kalav S., Altın Çetin A., Bektaş H. (2020).İnme geçiren hastalarda ağız hijyeni uygulamalarının etkisi: sistematik derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi;12(3):430-42. doı: 10.5336/nurses.2020-74729.
• Referans23. Andargie, S.T., Kassahun, C.W. (2019). Knowledge and attitude of nurses‟ towards patient‟s oral care at university of gondar comprehensive specialized hospital, northwest ethiopia‟. Int. J. Africa Nurs, 11, pp.1-7. Referans24. Lin, Y., Chang, J.C., Chang, T.H., Lou, M.F. (2011). Critical care nurses‟ knowledge, attitudes and practices of oral care for patients with oral endotracheal ġntubation: a questionnaire survey‟. J. Clin. Nurs, 20, pp.3204-3214.
• Referans25. Sayın, S. (2020). Yoğun bakım hemşirelerinin ağız bakımı konusunda bilgi, tutum ve uygulamalarının incelenmesi (Danışman: Prof. Dr. F. Demir Korkmaz). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Programı. Ege Üniversitesi, İzmir. Referans26. Sreenivasan, V.P.D., Ganganna, A., Rajashekaraiah, P.B. (2018). Awareness among intensive care nurses regarding oral care in critically ill patients. Journal of Indian Society of Periodontology, 22(6), 541- 545.
• Referans27. Khasanah, I.H., Sae-Sia, W., Damkliang, J. (2019). The effectiveness of oral care guideline implementation on oral health status in critically ill patients. SAGE Open Nursing, 5, 2377960819850975.
• Referans28. Al Rababah, D.M., Nassani, M.Z., Baker, O.G., Alhelih, E.M., Almomani, S.A., Rastam, S. (2018). Attitudes and practices of nurses toward oral care of hospitalized patients - A cross-sectional survey in Riyadh, Saudi Arabia. Journal of Education and Health Promotion, 7, 149.
• Referans29. Alja'afreh, M.A., Mosleh, S.M., Habashneh, S.S. (2018). Nurses' perception and attitudes towards oral care practices for mechanically ventilated patients. Saudi Medical Journal, 39(4), 379–385. Referans30. Rumagihwa, L., Bhengu, B.R. (2019). Oral care practices of nurses on ventilated patients in kigali ıntensive care unit. J Med Health Sci, 2(2), pp.154-159.
• Referans31. Cherian, S., Karkada, S. (2015). Effect of education related to oral care practices on nurses knowledge, practice and clinical outcomes of mechanically ventilated patients in dubai. Int J Nurs Pract, 2(1), pp.9-14.
• Referans32. Sinavarat, P., Monosoontorn, S., Anunmana, C. (2018). Knowledge, attitudes, and behavior towards oral health among a group of staff caring for elderly people in long-term care facilities in bangkok, thailand. M Dent J, 38(1), pp.23-38.
• Referans33. Blessy, S., Balasubramaniam, A. (2021). Knowledge, attitude and practice of oral care for ıcu patients among nurses in chennai city- a cross-sectional study. Nat. Volatiles Essent. Oils, 8(5), pp.6070-6082.
• Referans34. Yenal S, Gültekin T. (2019). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin klinik uygulamalarda karşılaştıkları güçlükler. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 7(1): 58-66. doi: doi.org/10.33715/inonusaglik.547551.
• Referans35. Karacaoğlu ÖC, Çabuk B. (2002) İngiltere ve Türkiye eğitim sistemlerinin karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 1(2): 155-56.
• Referans36. Acar Çiftçi Y. (2016). Çocuk gelişimi ön lisans programı öğrencilerinin staj çalışmalarının işlevselliği üzerine bir inceleme. III. Internatıonal Eurasian Educational Research Congress sunulan bildiri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla;1438-1439.
• Referans37. Beebe A, Blaylock A, Sweetser K. D. (2009) Job satisfaction in public relations internship. Public Relations Rewiev.; 35: 156-158
• Referans38. Kazu Y, Özdemir O. (2004). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin beklentileri (beklenti profili): Fırat üniversitesi örneği. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi. Eğitim Fakültesi; Malatya.
• Referans39. Emir O, Arslan S, Kılıçkaya Ş. (2008). Turizm işletmeciliği programı öğrencilerinin staj uygulamaları hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi: Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi. 10(2):273- 91.
• Referans40. Schambach TP, Dirks J. (2002). Student perceptıons of ınternshıp experıences. proceedings of the 17h annual conference of the ınternational academyfor ınformation management; 1-8.
• Referans41. Dolmacı N, Duran Y. (2017). Ön lisans düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin zorunlu staj uygulamasına ilişkin görüşleri, sorunları ve çözüm önerileri: Isparta meslek yüksekokulu örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; 9(21): 254-267.
• Referans42. Aytekin G, Turan Özdemir S, Ediz P, Ceylan F. (2015). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokullarında verilen eğitimle ilgili sorunlar, çözüm önerileri, uludağ üniversitesi sağlık hizmetleri meslek yüksekokulundaki durum ve yürütülen çalışmalar. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi; 14(1).
• Referans43. Aboalizm, S.E., Kasemy, Z.A.A. (2016). Nurses knowledge, attitude and practice toward mouth hygiene among critical ġll patients. IJNRHN, 3(3), pp.1-15.
• Referans44. Pınarkaya E. (2022) Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin ağız bakımı uygulamasına yönelik tutumlarının incelenmesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Referans45. Jahani, S., Poursangbor, T. (2019). Survey of knowledge, attitude and performance of ıntensive care unit nurses regarding oral care of patients under mechanical ventilation in educational hospitals of ahvaz, 2017. J. Adv. Pharm. Educ. Res, 9(2), pp.130-135.