PALYATİF BAKIM HASTALARININ AĞRI, ANKSİYETE VE ÖLÜM KAYGILARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 39 - 46, 31.12.2024

Pelin Çelik , Fatma Hastaoğlu , Mukadder Mollaoğlu

Öz

Bu çalışma, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Palyatif Bakım Ünitesi'nde yatan hastaların ağrı, anksiyete ve ölüm kaygısı düzeylerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Ağrı, anksiyete ve ölüm kaygısı palyatif bakımın etkili yönetimi için kritik öneme sahiptir. Araştırma, Şubat 2023 - Mayıs 2023 tarihleri arasında tanımlayıcı olarak planlanmış, 18 yaş üstü, bilişsel ve mental bozukluğu olmayan, palyatif bakım ünitesinde yatan hastalar araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama araçları arasında Hastaların Tanıtıcı Özelliklerine İlişkin Anket Formu, Beck Anksiyete Envanteri, McGill Ağrı Ölçeği Kısa Formu ve Templer Ölüm Kaygısı Ölçeği yer almaktadır. Elde edilen veriler SPSS 23.0 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, katılımcıların %57.1'inin erkek, %82.1'inin evli ve %67.9'unun en az bir kronik hastalık tanısı aldığını göstermektedir. Beck anksiyete ölçeği puan ortalaması 32.50, ölüm kaygısı ortalaması ise 7.05 olarak bulunmuştur. Ağrı ile anksiyete arasında pozitif bir ilişki, yaş ile anksiyete arasında ise negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak, palyatif bakımda ağrı, anksiyete ve ölüm kaygısının yönetiminin hastaların yaşam kalitesini artırma açısından önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Hataları çok boyutlu değerlendirerek, multidisipliner bir yaklaşım benimsemek, bu hastaların ihtiyaçlarını karşılamak için kritik bir gerekliliktir.

Anahtar Kelimeler

palyatif bakım, ağrı, anksiyete, ölüm kaygısı

Kaynakça

• Arslan, M., Albaş, S., Küçükerdem, H. S., Pamuk, G., & Can, H. (2016). Vizüel Analog Skala ile kanser hastalarında palyatif ağrı tedavisinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Fam Pract Palliat Care, 1(1), 5-8.
• Berkman, L. F., Glass, T., Brissette, I., & Seeman, T. E. (2014). From social integration to health: Durkheim in the new millennium. Social Science & Medicine, 69(1), 1-12. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.02.030
• Chen, S. F., Wang, H. H., Yang, H. Y., & Chung, U. L. (2015). Effect of relaxation with guided imagery on the physical and psychological symptoms of breast cancer patients undergoing chemotherapy. Iran Red Crescent Med J, 17(11), e31277. https://doi.org/10.5812/ircmj.31277
• Fadıloğlu, Ç. (2015). Akciğer kanserli hastada palyatif bakım ve kanıta dayalı uygulamalar. In G. Can & A. Aydıner (Eds.), Akciğer Kanserinde Palyatif Bakım (pp. 1-20). Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
• Gonzalez, J. S., et al. (2016). The role of diabetes self-management in the prevention of complications. Diabetes Care, 39(8), 1540-1547. https://doi.org/10.2337/dc16-0307
• Haroun, R., Wood, J. N., & Sikandar, S. (2023). Mechanisms of cancer pain. Front Pain Res (Lausanne), 3, 1030899. https://doi.org/10.3389/fpain.2023.1030899
• Higginson, I. J., & Evans, C. (2010). What is the role of palliative care in the management of chronic illness? BMJ Supportive & Palliative Care, 1(1), 4-8. https://doi.org/10.1136/bmjspcare-2011-000018
• Kabalak, A. A., Öztürk, H., & Çağil, H. (2013). Yaşam sonu bakım organizasyonu; palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi, 11(2), 56-70.
• Li, Y., Xing, X., Shi, X., Yan, P., Chen, Y., Li, M., et al. (2020). The effectiveness of music therapy for patients with cancer: A systematic review and meta-analysis. Journal of Advanced Nursing, 76(5), 1111-1123. https://doi.org/10.1111/jan.14273
• Lindley, L. C., et al. (2014). Education level and end-of-life care preferences among older adults. Journal of Aging and Health, 26(6), 962-979. https://doi.org/10.1177/0898264314543768
• Mahalik, J. R., Burns, S. M., & Syzdek, M. (2007). Masculinity and perceived normative health behaviors as predictors of men's health behaviors. Social Science & Medicine, 64(11), 2201-2209. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2007.01.020
• Nooner, A. K., Dwyer, K., DeShea, L., & Yeo, T. P. (2016). Using relaxation and guided imagery to address pain, fatigue, and sleep disturbances: A pilot study. Clin J Oncol Nurs, 20(5), 547-552. https://doi.org/10.1188/16.CJON.547-552
• Özkan, S. (2010). Ağır kronik obstrüktif akciğer hastalığında palyatif ve yaşam sonu bakımı. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi Sempozyum Özel Sayısı, 272-282.
• Özveren, H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 83-92.
• Sarıhan, E., Kadıoğlu, E., & İğde, F. A. (2012). Kanser ağrısı, tedavi prensipleri ve Dünya Sağlık Örgütü ağrı basamak tedavisi. Nobel Med, 8(1), 5-15.
• Sun, C., Sang, S., Tang, Y., Niu, X., Yoo, H. S., Zhou, P., et al. (2023). Effects of music therapy on anxiety in patients with cancer: Study protocol of a randomised controlled trial. BMJ Open, 13(5), e067360. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2022-067360
• Taşcı, S. (2015). Hemşirelik eğitiminde integratif anlayış geliştirme. Integr Tıp Derg, 3(2), 50-54.
• Torun, Ş. (2022). Kanıta dayalı müzik terapisi uygulamalarında müziğin rolü. Anadolu Tıbbı Dergisi, 1(2), 1-13. https://doi.org/10.5505/anatoljmed.2022.0002
• World Health Organization. (2007). Access to controlled medications programme: Framework. Geneva, Switzerland: WHO Document Production Services. Retrieved from http://www.who.int/medicines/areas/quality_safety/Framework_ACMP_withcover.pdf
• World Health Organization. (2020). Gender and health. Retrieved from WHO website: http://www.who.int/gender/health WHO Definition of Palliative Care. (2017). Retrieved from http://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/
• Yang, T., Wang, S., Wang, R., Wei, Y., Kang, Y., Liu, Y., et al. (2021). Effectiveness of five-element music therapy in cancer patients: A systematic review and meta-analysis. Complementary Therapies in Clinical Practice, 44, 101416. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2021.101416