Bankacılık Sektöründe Kadın Müdür Temsiline İlişkin Karşılaştırmalı Bir Analiz: Sakarya Örneği

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 266 - 278, 01.08.2018

Emine Balcı

Öz

Genel itibariyle profesyonel mesleklere
bakıldığında tıp, mühendislik, pilotluk gibi mesleklerde oransal olarak
erkeklerin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Profesyonel meslekler, kadın mesleği
ve erkek mesleği şeklinde kategorize edilmektedir. Erkek mesleği kabul edilen
alanlara erkeklerle özdeşleşen akıl, güç, pratiklik, uzun çalışma saatlerine
dayanıklılık, başarılı olmaya odaklanma özellikleri atfedilmektedir. Kadın
mesleği kabul edilen hemşirelik, sekreterlik, sosyal hizmet, hosteslik gibi
alanlarda ise bakım, iyi iletişim, gözetme, hassasiyet gibi kadınlara atfedilen
özelliklerle bu meslekler özdeşleştirilmektedir ve bu ayrıştırmanın yaşanan
tabakalaşmanın nedenleri arasında olduğu söylenebilir.

Kamusal alan-özel alan ayrımıyla
yaşanan toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kamusal alana kadınların dâhil
olmasıyla son bulmamakta ve kamusal alanda kadınlar yeni eşitsizliklerle karşı
karşıya kalmaktadırlar. Çalışma yaşamında kadınların profesyonel mesleklere
girmek ve bu mesleklerde temsil makamlarına gelmek konusunda karşılaştıkları
önyargılar toplumsal cinsiyet eşitsizliğini yeniden üretmektedir. Toplumsal
cinsiyet eşitsizliğinin bir yansıması olarak profesyonel mesleklerdeki kadın
temsilindeki adaletsizlik bankacılık mesleğinde de vardır. 2017 yılı itibariyle
Türkiye Bankalar Birliği’nin verileri Türkiye’deki bankacılık sektöründeki
kadın çalışan sayısının erkek çalışan sayısını geçtiğini göstermektedir. Ancak
bu kadın çoğunluğu bankaların temsil makamlarındaki sayılara yansımamaktadır.
Türk bankacılık sektöründe kadın genel müdür oranı yaklaşık %10’dur. Daha alt
makamlardaki kadın yönetici sayısı da benzer niteliktedir.

Türkiye’deki bankacılık sektöründeki bu
adaletsiz durumun cinsiyetçi önyargılar temeline dayandığı, yani toplumsal
cinsiyet eşitliğine dayanmayan bir temsilin olduğu argümanıyla bu çalışmada
Sakarya ili örnekleminde kadın banka müdürleriyle erkek banka müdürlerinin
temsil makamları konusundaki deneyimlerinden yararlanarak bu adaletsiz durumun
nedenlerini tespit etmek ve sorunun çözümüne yönelik önerilerde bulunmak
amaçlanmıştır.

Çalışmamızda nitel araştırma
yöntemlerinden yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak
Sakarya ilindeki banka müdürlerinden 5 kadın ve 5 erkek müdür olmak üzere
toplam 10 kişiyle görüşmeler yapılmıştır. Her iki cinsiyetin bankacılık
sektöründeki deneyimlerinin toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde
paylaşımını sağlamak için kadın ve erkek görüşmeciler için ayrı ayrı soru
formları hazırlanmıştır. Görüşmelerden elde edilen bilgiler toplumsal cinsiyet
bakış açısıyla analiz edilmiş ve bankacılık sektöründeki kadın temsilinin
artırılması konusunda çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kadın bankacı, kadın banka müdürü, erkek banka müdürü, kadın temsili

Kaynakça

• Atwater, L. E., Brett J. F., Waldman D., DiMare L., Hayden M. V., (2004), Men’s and Women’s Perceptions of the Gender Typing of Management Subroles, Sex Roles, Vol.50, pp: 191-193.
• Connell, R., (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Cem Soydemir, Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, ss: 523.
• Demir, Ö., (2012), Bilim Felsefesi (5.bs.), Sentez Yayıncılık, İstanbul, ss: 172 .
• Dökmen, Z. Y., (2009), Toplumsal Cinsiyet, Remzi Kitabevi, ss: 204-205.
• Heritier, F., Perrot, M., Agacinski, S., Bacharan, N., (2013), Kadınların En Güzel Tarihi (Yonca Aşçı Dalar, Çev.), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, ss: 216.
• Kumar, R., (1999), Research Methodology: A Step-by-Step Guide for Beginners, Sage Publications, London, pp: 105-109.
• Koç İletişimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Rehberi, (2017), Koç Holding, http://www.koc.com.tr/tr-tr/koc-gundem/Documents/iletisimde-tce-kilavuzu.pdf, E. Tar: 25.03.2018, ss: 10.
• Özkaplan, N., (2009), Duygusal Emek ve Kadın İşi/Erkek İşi, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı: 21(2): 15-24, http://calismatoplum.org/sayi21/ozkaplan.pdf, E.Tar: 27.02.2017, ss: 18.
• Pitkin, H. F., (1967), The Concept of Representation, Berkeley, USA: University of California, ss:12-13-14.
• Ropers H.R., Winters, K., (2011), Feminist Research in Higher Education, The Journal of Higher Education, 82 (6), Bilkent University Library, E. Tar: 22.01.2014, pp: 671-672.
• Rotolo, T., Wilson, J.,(2007), Sex Segregation in Volunteer Work, The Sociological Quarterly, 48 (3): 559-585, onlinelibrary.wiley.com/doi/10.111/j.1533-8525.2007.00089.x, E. Tar: 27.02.2017, ss: 559.
• Schultz, U., (2003), Introduction: Women in the World’s Legal Professions: Overview and Synthesis, iç. U. Schultz, G. Shaw (Ed.), Women in The World’s Legal Professions, Oxford and Portland, Oregon: Hart Publishing, pp: xxxiv.
• Verloo, M., Lombordo, E., (2007), Contested Gender Equality and Policy Variety in Europe: Introducing a Critical Frame Analysis Approach, iç. Mieke Verloo (Ed.), Multiple Meanings of Gender Equality: A Critical Frame Analysis of Gender Policies in Europe. Budapest: Central European University Press, ss: 21-50.
• Wirth, L. , (2001), Breaking Throught the Glass Ceiling: Women in Managemenet, International Labour, Geneva, ss: 25-26.