BAĞIMSIZ DENETİMDE MESLEKİ ŞÜPHECİLİK, MESLEKİ ŞÜPHECİLİĞİN ÖLÇÜLMESİ VE MESLEK MENSUPLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 838 - 858, 27.12.2018

Erdal Yılmaz

Öz

Mesleki şüphecilik tavrı, mesleki bilgi ve duyarlılığın yanında kişilik yapısı ile de ilgilidir. Bu nedenle denetçi adaylarının ve denetçilerin olaylar karşısındaki şüpheci yaklaşım düzeylerinin ölçülmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, Hurtt (2010) tarafından geliştirilen ölçeğin Türkçeye çevrilmesi, geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılması ve ölçeğin Türkiye’deki meslek mensupları üzerinde uygulanmasıdır.

Hurtt (2010) ölçeği kullanılarak, Türkiye’deki Yeminli Mali Müşavirler, Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler ve öğretim elemanlarının mesleki şüphecilik düzeylerini ölçen bir araştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda; Yeminli Mali Müşavirlerin mesleki şüphecilik düzeyleri diğer katılımcıların şüphecilik düzeylerinden anlamlı bir şeklide farklılık göstermiştir. Ayrıca, yüksek yaş grubundaki katılımcıların düşük yaş grubundaki katılımcılara göre daha yüksek mesleki şüpheciliğe sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Mesleki Şüphecilik, Mesleki Şüphecilik Ölçeği

PROFESSIONAL SCEPTICISM IN INDEPENDENT AUDIT: MEASURING PROFESSIONAL SCEPTICISM AND RESEARCH ON JOB PROFESSIONALS

Öz

Professional skepticism is about attitude, professional knowledge and sensitivity as well as personality. For this reason, the need for auditor candidates and auditors to measure the level of skeptical approach to events has arisen. To meet this need, Hurtt (2010) tried to develop a measurement scale of auditor professional skepticism.

In this study, Hurt’s Scepticism Scale is translated to Turkish language, scale’s validity and reliability analysis are made and the scale is applied on the profession in Turkey. Afterwards, by making a research certified public accountants, professional scepticism levels of job professionals are carry out.

As a result of the research; skepticism levels of Sworn-in Chartered Accountants differ significantly from the skepticism levels of other participants. In addition, the participants in the high age group were found to have higher professional skepticism than the participants in the low age group.

Kaynakça

• Ashari, A. 2017. “Translation and Validation of Hurtt’s Professional Skepticism Scales for Indonesian Context”, The International Journal of Business & Management, 5. 79-90.
• Backof, A. G., J. Thayer, ve T. Carpenter. 2014. “Auditing Complex Estimates: Management- Provided Evidence and Auditors’ Consideration of Inconsistent Evidence”, Working paper, University of Virginia and The University of Georgia, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2279138 , (Erişim Tarihi 22/03/18).
• Bell, T B, M E Peecher, ve I Solomon. 2005. “The 21st Century Public Company Audit: Conceptual Elements of KPMG’s Global Audit Methodology”, KPMG LLP, http://www. business.illinois.edu/kpmg-uiuccases/monograph2.pdf (Erişim Tarihi: 12/05/2018.)
• Boyle, D. M., F. T. DeZoort ve Hermanson, D. R. 2015. “The Effect Of Alternative Fraud Model Use On Auditors’ Fraud Risk Judgments”, Journal of Accounting & Public Policy, 34(6), 578-596.
• Brown, T., T.M. Majors, ve , M.E. Peecher. 2014. The Impact of a Judgment Rule and Critical Audit Matters on Assessments of Auditor Legal Liability – The Moderating Role of Legal Knowledge. Working paper, University of Illinois at Urbana-Champaign
• Boush, D.M., M. Friestad ve G.M. Rose. 1994. “Adolescent Skepticism Toward TV Advertising And Knowledge Of Advertiser Tactics”, The Journal of Consumer Research 21(1): 165-175
• Campitelli G ve F. Gobet. 2010. “ Herbert Simon’s Decision-Making Approach: Investigation of Cognitive Processes in Experts”, Rev Gen Psychol 14(4):354–364
• Carpenter, T. D. ve J. L. Reimers. 2013. “Professional Skepticism: The Effects of a Partner’s Influence and the Level of Fraud Indicators on Auditors’ Fraud Judgments and Cctions”, Behavioral Research in Accounting, 25(2), 45-69.
• Castro, G.S. 2013. Internal Auditors’ Skepticism in Detecting Fraud: A Quantitative Study, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2222097, E.T. 11.10.2018
• Choo, F. ve K. Tan. 2000. “Instruction, scepticism, and accounting students’ ability to detect frauds in auditing”, The Journal of Business Education 1(Fall): 72-87
• Cushing, D. ve R. R Fullerton. 2005. The Effect of Professional Skepticism on the Fraud Detection Skills of Internal Auditors. Working paper, Utah State University. http://dx.doi. org/10.2139/ssrn.617062, (Erişim Tarihi: 13.06.2018).
• Dalkılıç Fatih ve Sadiye Oktay. 2011. “Uluslararası Denetim ve Güvence Standartlarında Mesleki Şüphecilik”, Mali Çözüm Dergisi, Ocak - Şubat 2011, 63-78.
• Endrawes, M. ve G.S.Monroe. 2012. “Professional Scepticism of Auditors: A Cross-Cultural Experiment”, http://www.unisa.edu.au/Global/business/centres/cags , (Erişim Tarihi:11.02.2018)
• Ercan, İ., İsmet, K. A. N. 2004. “Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Farag, M. S. ve R.Z. Elias. 2016. “The Relationship Between Accounting Students’ Personality, Professional Skepticism And Anticipatory Socialization”, Accounting Education, 25(2), 124-138.
• Fullerton, R., ve C. Durtschi. 2004. The Effect of Professional Skepticism on the Fraud Detection Skills of Internal Auditors, https://ssrn.com/abstract=617062, (Erişim Tarihi:03.01.2018).
• Hurtt, R. K., 2010. “Development of a Scale to Measure Professional Skepticism”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 29 (1), 149–171.
• Hurtt, R.K., H.L Brown-Liburd, C.E. Earley ve G Krishnamoorthy. 2013. “Research on Auditor Professional Skepticism – Literature Synthesis and Opportunities for Future Research”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, 32 (1), 45-97.
• Hussin, S. A. ve T.M. Iskandar. 2013. “Exploratory Factor Analysis on Hurtt’s Professional Skepticism Scale: A Malaysian Perspective”, Asian Journal of Accounting and Governance, 4, 11-19.
• Kayrak, Musa. 2015. “ Denetim Başarısızlığı Kavramı: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri” Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1).
• Kocaman, N., M. Özkan, Z.Armay ve S. Özkan. 2007. “Hastalık Algısı Ölçeğinin Türkçe Uyarlamasının Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8, 271-280.
• Linn, M.C., T.de Benedictis, ve K.Delucchi. 1982. “Adolescent Reasoning About Advertisements: Preliminary Investigations”, Child Development 53: 1599–1613
• Litman, J. A., ve P. J. Silvia. 2006. “The Latent Structure of Trait Curiosity: Evidence for Interest and Deprivation Curiosity Dimensions”, Journal of Personality Assessment 86-3: 318–328
• Liu, C. ve J. Zhang. 2008. “Time Pressure, Accountability and Audit Judgment: An Experimental Study”, China Accounting Review, 6(4), 405–424
• Mautz, R. K. ve H. A. Sharaf. 1961. The Philosophy of Auditing. American Accounting Association Monograph No. 6. Sarasota, FL: American Accounting Association.
• McGinn, M. 1989. Sense and Certainty: A Dissolution of Scepticism. New York, N. Y.: Basil Blackwell, Inc..
• Nelson, M. ve H.T.Tan. 2005. “Judgement and Decision Making Research in Auditing: A Task,Person, and Interpersonal Interaction Perspective”, Auditing: A journal of Practice & Theory,24, 41-71.
• Nelson, M.W. 2009. “A Model and Literature Review of Professional Skepticism in Auditing”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 28(2), 1-34.
• Nolder, C. J., ve K. Kadous. 2018. Grounding the professional skepticism construct in mindset and attitude theory: A way forward. Accounting, Organizations and Society, https://www. sciencedirect.com/science/article/pii/S0361368218301181, (Erişim Tarihi: 11.03.2018)
• Özdamar, K. 1999. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1. Kaan Kitabevi, Eskişehir
• Qadackers, L., T.Groot ve A.Wright. 2014. “Auditors’ Professional Skepticism: Neutrality versus Presumptive Doubt”, Contemporary Accounting Research, 31(3), 639 – 657.
• Perry, L. 1984.” The SECs Enforcement Activities”, The CPA Journal, 54(4), 9-14
• Peytcheva, M. 2014. “Professional skepticism and auditor cognitive performance in a hypothesistesting task”, Managerial Auditing Journal, 29(1), 27-49.
• Popova, V. 2013. “Exploration of Skepticism, Client-Specific Experiences, and Audit Judgments”, Managerial Auditing Journal, 28(2), 140 – 160.
• Robinson, S.N., M.B. Curtis ve J.C.Robertson. 2013. A Person-Situation Approach to the Examination of Professional Skepticism: Consideration of Time Epressure and Goal Framing. Working paper, University of North Texas.
• Simon, HA. 1990. “Invariants of Human-Behavior”, Annu Rev Psychol 41:1–19
• Sünbül, A. M. 2004. “Düşünce Stilleri Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirliliği”, Eğitim ve Bilim. 29, (32), 25-42
• Şencan, H. 2005. Sosyal ve Davranışsal Ölçmelerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yaşar, M. 2014. “İstatistiğe Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 59-75.