MACROECONOMIC INDICATORS' EFFECT ON STOCK EXCHANGE INDEX: AN APPLICATION ON BORSA ISTANBUL WITH PANEL DATA ANALYSIS

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 509 - 523, 01.06.2017

Okyay Uçan , Fatih Güzel , Melek Acar

Öz

In this paper, BIST 100 Index and macroeconomic variables which assumed have impact on BIST 100 Index, were tested by panel data analysis. Data set consist of 144 time series observations from January 2005 to December 2016 and five macroeconomic indicators as independent variables. Consumer price index, American dollar, Euro, emission volume and oil prices were used as independent variables. Johansen cointegration method used to determine the existence of long term relationship between variables. As a result of analysis, observed that all variables have statistically significant parameters. While there is a positive relationship between BIST 100 Index and American dollar, emission volume and oil prices; Euro and consumer price index were found to be in negative relation with the Index. The highest impact on the BIST 100 Index is in dollars with 4.28% and the Euro with - 4.94%.

Anahtar Kelimeler

Macroeconomic Indicators, Borsa Istanbul

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİN BORSA ENDEKSİ ÜZERİNE ETKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ İLE BORSA İSTANBUL’DA BİR UYGULAMA

Öz

Bu çalışmada BİST 100 endeksi ve endeks üzerinde etkisi olduğu varsayılan makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki panel veri analizi ile test edilmiştir. Çalışmanın zaman serisini; Ocak 2005 - Aralık 2016 dönemini kapsayan 144 adet gözlem, bağımsız değişkenlerini ise, beş adet makroekonomik gösterge oluşturmaktadır. Bağımsız değişken olarak; tüketici fiyat endeksi, Amerikan doları, Euro, emisyon hacmi ve petrol fiyatı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını belirlemek için Johansen eşbütünleşme metodu uygulanmıştır. Analiz sonucunda tüm değişkenlerin istatistiki olarak anlamlı olduğu görülmüştür. BİST 100 endeksi ile dolar, emisyon hacmi ve petrol fiyatları arasında pozitif ilişkiye rastlanırken; Euro ve TÜFE’nin endeks ile negatif ilişki içerisinde olduğu saptanmıştır. Endeks üzerindeki en yüksek etki, %4,28 ile dolar ve -%4,94 ile Euro’ya aittir.

Anahtar Kelimeler

Makroekonomik göstergeler, Borsa İstanbul, panel veri analizi

Kaynakça

• Albeni, M. ve Y. Demir. 2005. Makro Ekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi (İMKB Uygulamalı), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14.
• Ayaydın, H., ve H. Dağlı. 2012. Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (3-4).
• Bilson, C., T. Brailsford ve V. Hooper. 2001. Selecting Macroeconomic Variables as Explanatory Factors of Emerging Stock Market Returns, Pacific-Basin Finance Journal, 9(4).
• Cihangir, M. ve T. Kandemir. 2010. Finansal Kriz Dönemlerinde Hisse Senetleri Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlandırma Modeli Aracılığıyla Saptanmasına Yönelik Bir Çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1).
• Coçkun, Y. ve A. Ümit. 2016. Türkiye’de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi, Business and Economics Research Journal, 7 (1).
• Cutler, D., J. Poterba ve L. Summers. 1988, March. What Moves Stock Prices?, National Breauog Economic Research: http://www.nber.org/papers/w2538.pdf, (Erişim Tarihi: 5 August 2016).
• Durukan, M. 1999. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi, İMKB Dergisi, 3(11).
• Erbaykal, E., ve A. Okuyan. 2007. Hisse Senedi Fiyatları ile Döviz Kuru İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Ampirik Bir Uygulama, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 1 (1).
• Garcia, V. ve L. Liu. 1999. Macroeconomic Determinants of Stock Market Development, Journal of Applied Economics, 2 (1).
• Güngör, B. ve C. Yerdelen Kaygın. 2015. Dinamik Panel Veri Analizi İle Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6 (9).
• Humpe, A. ve P. Macmillan. 2009. Can Macroeconomic Variables Explain Long-Term Stock Market Movements? A Comparison of the US and Japan, Applied Financial Economics, 19(2).
• Ibrahim, M. ve H. Aziz. 2003. Macroeconomic Variables and the Malaysian Equity Market: A View Through Rolling, Journal of Economic Studies, 30 (1).
• Johansen, S. 1988. Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3).
• Johansen, S. ve K. Juselius. 1990. Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration–with Applications to the Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52 (2).
• Kandır, S. Y. 2008. Macroeconomic Variables, Firm Characteristics and Stock Returns: Evidence from Turkey, International Research Journal of Finance and Economics (16).
• Kaya, V., İ. Çömlekçi ve O. Kara. 2013. Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (35).
• Keskin Benli, Y. 2015. Döviz Kuru ile Borsa İstanbul 100 ve Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(12).
• Maysami, R. C., L. C. Howe ve M. A. Hamzah. 2004. Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Market Indices: Cointegration Evidence from Stock Exchange of Singapore’s All-S Sector Indices, Jurnal Pengurusan, 24.
• Naka, A., T. Mukherjee ve D. Tufte. 1998, January 1. Macroeconomic Variables and the Performance of the Indian Stock Market, The University of New Orleans:http://scholarworks.uno.edu/econ_wp/15, (Erişim Tarihi: 1 September 2016).
• Nasseh, A. ve J. Strauss. 2000. Stock Prices and Domestic and International Macroeconomic Activity: A Cointegration Approach, The Quarterly Review of Economics and Finance, 40(2).
• Öncü, M., İ. Çömlekçi, H.İ. Yazgan ve M. Bar. 2015. Yatırım Araçları Arasındaki Eşbütünleşme (BİST 100, Altın, Reel Döviz Kuru), AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1).
• Peiró, A. 2016. Stock Prices and Macroeconomic Factors: Some European Evidence, International Review of Economics and Finance, 41.
• Uçan, O. ve Ö. Öztürk. 2010. Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri İle Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye Örneği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (3).
• Victor, O. N. ve J. Kuwornu. 2011. Analyzing the Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns: Evidence from Ghana, Journal of Economics and International Finance, 3(11).
• Yılmaz, Ö., B. Güngör ve V. Kaya. 2006. Hisse Senedi Fiyatları İle Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik, İMKB Dergisi, 9 (34).