AN EMPIRICAL STUDY TO COMPARE ACTIVITY BASED COSTING MODEL AND TIME BASED COSTING MODEL FROM STRATEGIC DECISION MAKING PERSPECTIVE

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 4, 825 - 853, 29.12.2016

Kadir Tutkavul Orhan Elmacı

Öz

Nowadays the cost compositions of businesses has undergone a big change. While the share of direct costs in total costs are reduced, the share of indirect costs is increased in the form of geometric series. This increase has brought new costing models. The purpose of this study is to reveal positive contribution of Time – Driven Activity Based Costing Model and Traditional Activity Based Costing Model in calculating the realistic, correct, reliable manufactured cost as comperatively.

Anahtar Kelimeler

Activity Based Costing Model, Competition, Strategic Decision Sustainable Competitiveness, Time – Driven Activity Based Costing Model

STATEJİK KARAR ALMA PERSPEKTİFİNDEN FAALİYET TABANLI MALİYETLEME MODELİ VE ZAMANA DAYALI FAALİYET TABANLI MALİYETLEME MODELİNİN KARŞILAŞTIRILMASINA YÖNELİK AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Öz

Günümüzde işletmelerin maliyet kompozisyonları büyük bir değişime uğramıştır. Toplam maliyetler içerisinde direkt giderlerin payı azalırken, endirekt giderlerinin payı geometrik dizi biçiminde artmıştır. Bu artış yeni maliyetleme modellerini de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, zamana dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme modeli ile geleneksel faaliyet tabanlı maliyetleme modelinin kararlarda özellikle de stratejik kararlarda, gerçeğe uygun, doğru ve güvenilir mamul maliyetleri hesaplanmasındaki pozitif katkısını (etkinlik, etkililik ve verimlilik) karşılaştırmalı olarak vurgu yaparak ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modeli, Rekabet, Stratejik Karar, Sürdürülebilir Rekabet Gücü, Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modeli

Kaynakça

• Abdioğlu, H. 2013. Maliyet Muhasebesi, Dora Yayınları, 2. Baskı, Bursa.
• Armstrong, M. 2006. A Handbook Of Management Techniques, Kogan Page Ltd., Revised 3th Edition, USA.
• Atkinson, A. A. ve diğerleri. 2012. Management Accounting Information for Decision – Making and Strategy Execution, Pearson Education Inc., 6th Edition, New Jersey, USA.
• Atmaca, M. ve S. Terzi. 2007. “Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyetleme”, Kahramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Aralık Sayısı, Karaman.
• Barfield, J. T. ve diğerleri. 2003. Cost Accounting: Traditions And Innovations, Thomson South-Western, 5th Edition, Ohio.
• Barrett, R. 2005. “Time-Driven Costing: The Bottom Line On The New ABC”, Business Performance Management, 3(1).
• Basuki, B. ve Mertzha, D. R. 2014.” The Application of Time-Driven Activitiy-Based Costing In The Hospitality Industry: An Exploratory Case Study”, Journal of Applied Management Accounting Research, 12(1).
• Bekçioğlu, S. ve diğerleri. 2014. “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme: Zeytin Sektörü Uygulaması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 62, Bursa.
• Bekçioğlu, S. ve Ç. Köroğlu. 2012. “Stratejik Maliyet Yönetimi Kapsamında Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Analizi ve Bir Otel İşletmesinde Uygulama”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 37, Ankara.
• Bhimani, A. ve diğerleri. 2008. Management and Cost Accounting, Prentice Hall Inc., Fourth Edition, New Jersey.
• Bursal, N. ve Y. Ercan. 2002. Maliyet Muhasebesi İlkeler ve Uygulama, Der Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
• Cengiz, E. 2011. “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Arasındaki Farklar – Bir Mobilya Üreticisi Firmada Vaka Çalışması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 50, Bursa.
• Chan, Y. L. 1993. “Improving Hospital Cost Accounting With ABC”, Health Care Management Review, Winter.
• Collier, P. M. 2003. Accounting for Managers: Interpreting Accounting Information for Decision – Making, John Willey & Sons Inc., UK.
• Elmacı, O. 2015. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne Göre Maliyet Muhasebesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Erdoğan, N. ve Metin, S. 2010. Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Beta Basım Yayım Dağıtım, Geliştirilmiş 5. Baskı, İstanbul.
• Erden, S. A. 2004. Üretim Ortamları Maliyet Yönetim Sistemleri İlişkisi ve Stratejik Maliyet Yönetimi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Everaert, P. ve diğerleri. 2008. “Cost Modeling in Logistics Using Time-Driven ABC: Experiences from a Wholesaler”, International Journal of Physical Distrubition & Logistics Management, 38(3).
• Gopal, R. 2009. Accounting for Management (Starting From Basics), New Age International (P). Ltd., New Delhi.
• Hansen, D. R. ve M. M. Mowen. 2006. Cost Management Accounting And Control, Thomson South-Western, Fifth Edition, USA.
• Hansen, D. R. ve diğerleri. 2009. Cost Management Accounting & Control, South-Western Cengage Learning, 6th Edition, Ohio.
• Horngren, C. ve diğerleri. 2015. Cost Accounting a Managerial Emphasis, Pearson Education Inc., Fifteenth Edition, New Jersey.
• Kaplan, R. S. ve Anderson, S. R. 2007a. “The Speed-Reading Organization”, Business Finance, 13(6).
• Kaplan, R. ve S. Anderson. 2007b. “The İnnovation Of Time Driven Activity Based Costing”, Cost Management, March/April.
• Kaplan, R. S. ve S. R. Anderson. 2004. “Time-Driven Activity-Based Costing”, Harvard Business Review, 82(11).
• Karakaya, M. 2007. Maliyet Muhasebesi, Gazi Kitabevi, Geliştirilmiş 3. Baskı, Ankara.
• Kaygusuz, S. ve Ş. Dokur. 2009. Maliyet Muhasebesi, Dora Yayınları, Bursa.
• Kee, R. C. 2012. “Measuring & Managing The Cost of Governmental Services: A Case for Time-Driven Activity-Based Costing”, Journal of Government Financial Management, 61(3).
• Kimmel, P. D. ve diğerleri. 2013. Accounting Tools for Business Decision Making, John Willey & Sons Inc., 5th Edition, USA.
• Kinney, M. R. ve C. A. Raiborn. 2011. Cost Accounting Foundations and Evolutions, South - Wester Cengage Learning, Eighth Edition, Ohio.
• Kırlıoğlu, H. ve B. Atalay. 2014. “Hastane İşletmelerinde Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modellemesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41.
• Küçüksavaş, N. 2002. Tek Düzen Muhasebe Sisteminde Yönetim Açısından Bilgisayar Uygulamalı Maliyet Muhasebesi, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Lanen, ve diğerleri. 2011. Fundamentals of Cost Accounting, Mcgraw- Hill Irwin, Third Edition, New York.
• Lopez, V. A. 2003. “Intangible Resources As Drivers of Performance: Evidences From a Spanish Study of Manufacturing Firms”, Irish Journal of Management, 24(2).
• Max, M. 2007. “Leveraging Process Documentation for Time-Driven Activity Based Costing”, Journal of Performance Management, 20(3).
• Özyürek, H. ve Y. Dinç. 2014. “Son Yıllarda Maliyet Dağıtımında Kullanılan Yöntemler ve Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Olay Çalışması”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1).
• Papatya, N. 2003. Sürdürülebilir Rekabette Stratejik Yönetim ve Pazarlama Odağı Kaynak Tabanlılık Görüşü Kavramsal ve Kurumsal Yaklaşım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Polat, L. 2011. “Zaman Sürücülü Faaliyet Tabanlı Maliyetlemenin Bir Sanayi İşletmesinde Uygulanması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 49.
• Saban, M. ve G. Güğerçin İrak. 2009. “Çağdaş Maliyet Yönetimi Sistemlerinden Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10).
• Sevgener, A. S. ve R. Hacırüstemoğlu. 2000. Yönetim Muhasebesi, Alfa Basım Yayım Dağıtım, Güncelleştirilmiş 6. Baskı, İstanbul.
• Siguenza-Guzman, L. ve diğerleri. 2014. “Time-Driven Activity-Based Costing Systems for Cataloguing Processes: A Case Study”, Liber Quarterly: The Journal of European Research Libraries, 23(3).
• Stout, D. E. ve J. M. Propri. 2011. “Implementing Time-Driven Activity-Based Costing at a Medium-Sized Electronics Company”, Management Accounting Quarterly, 12(3).
• Tse, M. S. C. ve M. Z. Gong. 2009. “Recognition of Idle Resources In Time – Driven Activity – Based Costing And Resource Consumption Accounting Models”, Journal of Applied Management Accounting Research, 7(2).
• Yükçü, S. ve S. Gönen. 2009. “Zaman Esaslı Faaliyete Dayalı Maliyetleme Yaklaşımının Otomobil Parçaları Üreten Bir İşletmede Uygulanması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 28.
• Zimmerman, J. J. 2011. Accounting for Decision Making And Control, Mcgraw – Hill Inc., Seventh Edition, New York.