DETERMINING FINANCIAL PERFORMANCES OF WATCHLIST MARKET COMPANIES WITH MULTICRITERIA DECISION MAKING METHODS

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 3, 587 - 616, 01.09.2015

Süleyman Yükçü Emre Kaplanoğlu

Öz

The aim of this study is to find financial performance rankings of Borsa Istanbul watchlist companies with Multi-Criteria Decision Making (MCDA) methods between 2008 and 2013 which are listed in the food sector and also make recommendations for using these MCDM methods. It is found that there is convergence between performances related to MCDM methods of the companies which are weighted according to the reasons of listing in watchlist market. Based upon the findings, MCDM methods with qualitative criteria are recommended to apply for further researches.

Anahtar Kelimeler

Performance, Watchlist Market, MOORA, TOPSIS, VIKOR, GRA

ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE GÖZALTI PAZARI ŞİRKETLERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

Öz

Şirketlerin finansal performanslarının ölçülmesinde geleneksel yöntemler ile farklı alanlardaki yöntemler birlikte kullanılabilmektedir. Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden de finansal performans sıralamasında yararlanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul Gözaltı Pazarındaki gıda maddeleri sanayi şirketlerinin 2008-2013 arasındaki finansal performanslarının ÇKKV yöntemleriyle sıralamalarını bulmak ve performans sıralamasında kullanılmasına öneriler getirmektir. Gözaltı pazarına alınma nedenlerine göre ağırlıklandırılan şirketlerin ÇKKV yöntemlerine bağlı performanslarının yakınsama gösterdiği bulunmuştur. Nitel kriterlerin de birlikte kullanılabildiği ÇKKV yöntemlerinin uygulanması tarafımızca önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Performans, Gözaltı Pazarı, MOORA, TOPSIS, VIKOR, GİA

Kaynakça

• Akbulut, R. ve Ö.F. Rençber. 2015. “BİST’te İmalat Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansları Üzerine Bir Araştırma” Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:65, Ocak.
• Akyüz, G. 2012. “Bulanık Vikor Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:1.
• Akyüz, Y., T. Bozdoğan ve E. Hantekin. 2011. “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.XIII, S.I.
• Aytekin, S. ve Ş. Sakarya. 2013. “BIST’de İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Topsis Yöntemi ile Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, S.21.
• Bayrakdaroğlu, A. ve N. Yalçın. 2012. “Strategic Financial Performance Evaluation of the Turkish Companies Traded on ISE”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C.12, S.4, Ekim.
• Borsa İstanbul. 2015. “Cevaplarla Borsa ve Sermaye Piyasası” http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/Cevaplarla_Borsa_ve_Sermaye_Piyasasi.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2015)
• Borsa Kurulu Duyurusu. DARDANEL. 18.03.2011.http://www.kap.gov.tr/bildirim-sorgulari/bildirim-detayi.aspx?tip=tumgun&ddlYilT=2011&ddlAyT=03&ddlGunT=18 (Erişim Tarihi: 27.03.2015)
• Borsa Kurulu Duyurusu. EKİZKİMYA. 27.03.2013.http://www.kap.gov.tr/bildirim-sorgulari/bildirim-detayi.aspx?tip=tumgun&ddlYilT=2013&ddlAyT=03&ddlGunT=27 (Erişim Tarihi: 27.03.2015)
• Borsa Kurulu Duyurusu. FRİGO-PAK. 04.07.2013.http://www.kap.gov.tr/bildirim-sorgulari/bildirim-detayi.aspx?id=294033 (Erişim Tarihi: 27.03.2015)
• Borsa Kurulu Duyurusu. MANGO GIDA. 31.01.2013.http://www.kap.gov.tr/bildirim-sorgulari/bildirim-detayi.aspx?tip=tumgun&ddlYilT=2013&ddlAyT=1&ddlGunT=31 (Erişim Tarihi: 27.03.2015)
• Borsa Kurulu Duyurusu. MERT GIDA. 05.11.2013.http://www.kap.gov.tr/bildirim-sorgulari/bildirim-detayi.aspx?tip=tumgun&ddlYilT=2013&ddlAyT=11&ddlGunT=5 (Erişim Tarihi: 27.03.2015)
• Brauers, W.K.M. ve E.K. Zavadskas. 2006. “The MOORA Methodand Its Application To Privatization In A Transition Economy” Control and Cybernetics, Vol.35, No.2.
• Brauers, W.K.M. ve R. Ginevicius. 2009. “Robustness In Regional Development Studies. The Case of Litkuania” Journal of Business Economics and Management 10 (2).
• Brauers, W.K.M., E.K. Zavadskas., F. Peldschus, Z. Turskis. 2008. “MultiObjective Optimization Of Road Design Alternatives With An Application Of The Moora Method” The 25th International Symposium on Automationand Robotics in Construction ISARC-2008 Institute of Internet and Intelligent Technologies Vilnius Gediminas Technical University, June 26-29.
• Brauers, W.K.M., R. Ginevicius, V. Podvezko. 2010. “Regional Development In Lithuania Considering Multiple Objectives By The Moora Method”,Technological and Economic Development Of Economy, 16 (4).
• Çakır, S. ve S. Perçin. 2013. “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C.13, S.4, Ekim.
• Dumanoğlu, S. ve N. Ergül. 2010. “İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü”, S.48.
• Ersöz, F. ve A. Atav. 2011. “Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde Moora Yöntemi” YAEM2011 Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 31. Ulusal Kongresi Sakarya Üniversitesi, 05-07 Temmuz.
• Geng, R., I. Bose ve X. Chen. 2015. “Prediction Of Financial Distress: An Empirical Study Of Listed Chinese Companies Using Data Mining”, European Journal Of Operational Research 241 (1).
• Görener, A. 2013. “Depo Operatörü Lojistik Firmasının Seçimi için Bulanık VIKOR ve Bulanık TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, C.42, S.2.
• Hsieh, T.Y., S.T. Lu ve G.H.Tzeng. 2004.“Fuzzy MCDM Approach for Planning and Design Tenders Selection in Public Office Buildings”, International Journal of Project Management, 22 (7).
• KAP-Kamuyu Aydınlatma Platformu. 2015a. http://kap.gov.tr/yay/Mevzuat/Brosur.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2015).
• KAP-Kamuyu Aydınlatma Platformu. 2015b. http://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-goren-sirketler/pazarlar.aspx#GÖZALTI PAZARI|3 (Erişim Tarihi:27.03.2015).
• KAP-Kamuyu Aydınlatma Platformu. 2015c. http://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-goren-sirketler/sektorler.aspx#GIDA MADDELERİ SANAYİİ|17 (Erişim Tarihi: 27.03.2015).
• Karaatlı, M., N. Ömürbek. ve G. Köse. “Analitik Hiyerarşi Süreci Temelli TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri İle Futbolcu Performanslarının Değerlendirilmesi” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.29, S.1.
• Köse, E., H.S. Aplak. ve M. Kabak. 2013. “Personel Seçimi için Gri Sistem Teori Tabanlı Bütünleşik Bir Yaklaşım”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C.13, S.4.
• Opricovic, S. ve G-H. Tzeng. 2004. “The Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156 (2).
• Opricovic, S. ve G-H. Tzeng. 2007. “Extended VIKOR Method In Comparison With Outranking Methods”, European Journal of Operational Research, 178 (2).
• Ömürbek, N. ve Y. Mercan. “İmalat Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS ve ELECTRE Yöntemleri İle Değerlendirilmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.4, S.1.
• Ömürbek, V. ve B. Kınay. 2013. “Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Topsis Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, S.3.
• Önay, O. ve E. Çetin. 2012. “Turistik Yerlerin Popülaritesinin Belirlenmesi: İstanbul Örneği”, İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, Y.23, S.72 Haziran.
• Özçelik, G. ve H.E. Atmaca. 2014. “Satın Alma Süreci İçin Moora Metodu İle Tedarikçi Seçimi Problemi”, III. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, 15-17 MayısTrabzon, http://www.researchgate.net/publication/269872293_Satn_Alma_Sreci_in_Moora_Metodu_le_Tedariki_Seimi_Problemi (Erişim Tarihi:03.04.2015).
• Özdağoğlu, A. 2014. “Normalizasyon Yöntemlerinin Çok Ölçütlü Karar Verme Sürecine Etkisi-Moora Yöntemi İncelemesi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C.14, S.2, Nisan.
• Özden, Ü.H., Ö.D. Başar ve S.B. Kalkan. 2012. “İMKB’de İşlem Gören Çimento Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performanslarının Vikor Yöntemi İle Sıralanması”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, S.17.
• Şişman, B. ve A. Eleren. 2013. “En Uygun Otomobilin Gri İlişkisel Analiz ve Electre Yöntemleri İle Seçimi”, Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, S.3.
• Tepe, S. ve A. Görener. 2014. “Analitik Hiyerarşi Süreci ve Moora Yöntemlerinin Personel Seçiminde Uygulanması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Y.13, S.25, Bahar.
• Tiryaki, F. ve M. Ahlatçıoğlu. 2005.“Fuzzy Stock Selection Using a New Fuzzy Ranking and Weighting Algorithm”,Applied Mathematics and Computation, 170 (1).
• Türkmen, S.Y. ve G. Çağıl. 2012. “İMKB’ye Kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Y.26, S.95, Nisan.
• Uygurtürk, Hasan ve T. Korkmaz. 2012. “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (2), Ekim.
• Vatansever, K. ve M. Uluköy. 2013. “Kurumsal Kaynak Planlaması Sistemlerinin Bulanık AHP ve Bulanık Moora Yöntemleriyle Seçimi: Üretim Sektöründe Bir Uygulama”, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C.11, S.2.
• Vatansever, K. ve S. Aydın. 2014. “Finansal Başarısızlığın Öngörülmesinde Çok Kriterli Karar Verme Analizine Dayalı Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.41, Temmuz.
• Yıldırım, B.F. ve O. Önay. 2013. “Bulut Teknolojisi Firmalarının Bulanık AHP-MOORA Yöntemi Kullanılarak Sıralanması”, İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, Y.24, S.75, Aralık.
• Yıldız, A. ve M. Deveci. 2013. “Bulanık Vikor Yöntemine Dayalı Personel Seçim Süreci”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C.13, S.4, Ekim.
• Yükçü, S. ve G. Atağan. 2010. “TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerleme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.45, Ocak.