THE EFFECT OF ENVIRONMENTAL PRACTICES ON THE BUSINESS IN TERMS OF COST AND COMPETITIVENESS: A RESEARCH ON GREEN STAR HOTELS

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 467 - 494, 21.09.2021

Fatih Coşkun Ertaş , Öznur Doğan

https://doi.org/10.31460/mbdd.820649

Cited By: 2

Öz

Since the environment is a production input for the business and business activities affect the environment, the business and the environment are in constant interaction. Ensuring continuity of the business, achieving success and developing environmental awareness requires protection of the environment. The costs of environmental practices for protection of the environment constitute environmental costs. Each cost endured will affect the business positively or negatively. The aim of the study is to determine the effect of environmental costs realized to protect the environment in terms of production cost and competitiveness on the business. This effect has been tried to determine on 285 green star hotels using a survey method. Factor analysis and Structural Equation Model (SEM) were used in the analysis of data. As a result of the analysis, it was determined that the costs related to use of environmental resources and to prevent or reduce damage to the environment positively affect production cost and competitiveness, and the costs caused by damage to the environment negatively affect production cost and competitiveness. These findings are important since it determines the impact of environmental costs on the business and will create awareness for companies and encourage them to move towards environmental practices.

Anahtar Kelimeler

Environmental Practices, Environmental Costs, Green Star, Production Cost, Competitiveness

ÇEVRESEL UYGULAMALARIN MALİYET VE REKABET GÜCÜ AÇISINDAN İŞLETMEYE ETKİSİ: YEŞİL YILDIZLI OTELLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Çevrenin işletme için bir üretim girdisi olması ve işletme faaliyetlerinin çevreyi etkilemesinden dolayı, işletme ve çevre sürekli etkileşim içerisindedir. İşletmenin devamlılığının sağlanması, başarıya ulaşılabilmesi ve çevre bilincinin gelişmesi, çevrenin korunmasını gerektirmektedir. Çevrenin korunması için yapılan çevresel uygulamaların maliyetleri, çevresel maliyetleri oluşturmaktadır. Katlanılan her bir maliyet, işletmeyi olumlu yada olumsuz etkileyecektir. Çalışmanın amacı, çevreyi korumak amacıyla yapılan çevresel maliyetlerin işletmeye, üretim maliyeti ve rekabet gücü açısından etkisini belirlemektir. Bu etki, 285 adet yeşil yıldızlı otel üzerinde, anket yöntemi kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Verilerin analizinde, faktör analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Analiz sonucunda, çevreye verilen zararı önlemek veya azaltmak için yapılan ve çevresel kaynakların kullanımı ile ilgili maliyetlerin üretim maliyetini ve rekabet gücünü pozitif yönde, çevreye verilen zarardan dolayı oluşan maliyetlerin, üretim maliyeti ve rekabet gücünü negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuçlar, çevresel maliyetlerin işletmeye etkisini tespit etmesinden ve işletmeler için farkındalık oluşturarak, çevresel uygulamalara yönelme konusunda teşvik edeceğinden dolayı önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

çevresel uygulmalar, çevresel maliyetler, yeşil yıldız, üretim maliyeti, rekabet gücü

Kaynakça

• Agan, Y., Acar, M.F. ve Borodin, A. 2013. “Drivers of Environmental Processes and Their Impact on Performance: A Study of Turkish SMEs”, Journal of Cleaner Production, (51), 23-33.
• Akdağ, G., Güler, O., Demirtaş, O., Dalgıç, A. ve Yeşilyurt, C. 2014. Turizm ve Çevre İlişkisi: Türkiye’deki Yeşil Otellerin Gözünden Yeşil Otelcilik Uygulamalarının Getirileri, Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı, Düzenleyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla. 4-6 Haziran 2014, 258-267.
• Aktürk, A., Akcanlı, F., Şenol, H. ve Akyüz, Y. 2012. “Muhasebe Standartları Bağlamında Otel İşletmelerinde Çevre Muhasebesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 87-108.
• Alagöz, A. ve İrdiren, D. 2013. “Maliyet Muhasebesi Bakış Açısı İle İşletmelerde Çevre Maliyetleri ve Yönetimi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (26), 424-449.
• Altınbay, A. 2007. Çevresel Maliyetlerin Raporlanması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (11), 1-11.
• Âlvarez, Gil M.J.Á., Burgos Jiménez, J. ve Cêspedes Lorente, J.J. 2001. “An Analysis of Environmental Management”, Organizational Context And Performance Of Spanish Hotels, Omega, 29(6), 457-471.
• Anderson, J.C. ve Gerbing, D.W. 1988. “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach”, Psychological Bulletin, 103, 411-423.
• Aslanertik, B.E. ve Özgen, K.I. 2007. “Otel İşletmelerinde Çevresel Muhasebe”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 163-179.
• Berry, M.A. ve Rondinelli, D.A. 1998. “Proactive Corporateenvironmental Management: A New Industrial Revolution”, Academy of Management Executive, 12(2), 38 – 50.
• Büyüköztürk, S. 2007. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Chen, Y., C. ve Chen, Y.T. 2012. “The Advantages of Green Management for Hotel Competitiveness in Taiwan: In the Viewpoint of Senior Hotel Managers”, Journal of Management and Sustainability, 2(2), 211-218.
• Çakır, G. ve Çakır, A. 2010. “Konaklama Tesislerinde Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Su Kaynaklarının Korunmasına Yönelik Uygulamalar”, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1), 31-36.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk Ş. 2012. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Pegem Akademi, Ankara.
• Egbunike, A.P. ve Okoro, G.E. 2018. “Does Green Accounting Matter to the Profitability of Firms? A Canonical Assessment”, Economic Horizons, 20(1), 15 – 23.
• Ertaş, M., Can, B.K., Yeşilyurt, H. ve Koçak, N. 2018. “Konaklama İşletmelerinin Yeşil Yıldız Uygulamaları Kapsamında Çevreye Duyarlılığının Değerlendirilmesi”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 102-119.
• Gupta, M.C. 1995. “Environmental Management and its Impact on the Operations Function”, International Journal of Operations & Production Management, 15(8), 34 -51.
• Gül, E. ve Ekinci, A. 2002. “Çevresel Düzenlemelerin Dış Ticaret ve Rekabet Gücü Üzerine Etkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 1-11.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. 2014. Multivariate Data Analysis, Pearson Education Limited, UK.
• Hox, J.J. ve Bechger, T.M. 1998. “An Introduction to Structural Equation Modeling”, Family Science Review, 11, 354-373.
• Hu, W. ve Wall, G. 2005. “Environmental Management, Environmental Image and the Competitive Tourist Attraction”, Journal of Sustainable Tourism, 13(6), 617-635.
• Jasch, C. 2003. “The Use of Environmental Management Accounting (EMA) for Identifying Environmental Costs”, Journal of Cleaner Production, 11, 667–676.
• Karabulut, E. 2003. İşletmelerde Çevre Bilinci ve Yeşil Yönetim Uygulamalarının İşletme Başarısına Katkısını İncelemeye Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karagöz, Y. ve Ağbektaş, A. 2016. “Yapısal Eşitlik Modellemesi İle Yaşam Memnuniyeti Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sivas İli Örneği”, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(7), 274-290.
• Kılıç, S. 2016. “Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı”, Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6 (1), 47-48.
• Kınacı, B., Pehlivan, N.A. ve Seyhan, G. 2011. Turizm ve Çevre – Çevre Koruma, Pegem Akademi, Ankara.
• Kirk, D. 1995. “Environmental Management in Hotels”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 7(6), 3 – 8.
• Leech, N., Barrett, K. ve Morgan, G.A. 2013. SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation, Taylor and Francis Group, New York.
• Lòpez-Gamero, M.D., Molina-Azorin, J.F. and Claver-Cortes, E. 2010. “The Potential of Environmental Regulation to Change Managerial Perception, Environmental Management”, Competitiveness and Financial Performance, Journal of Cleaner Production, 18, 963-974.
• Mensah, I. 2006. “Environmental Management Practices Among Hotels in the Greater Accra Region”, Hospitally Management, 25, 414-431.
• Mesci, Z. 2014. “Otellerin Çevreci Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Yeşil Yıldızlı Bir Otel İşletmesinde Örnek Olay Çalışması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(1), 90-102.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. 2015. Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Milne, M.J. 1991. “Accounting Environmental Resource Valves and Non-Market Valuation Techniques for Environmental Resources”, A Review Accounting, Auditing Accountability Journal, 4(3), 80-108.
• Morrow, D. ve Rondinelli, D. 2002. “Adopting Corporate Environmental Management Systems: Motivations and Results of ISO 14001 and EMAS Certification”, European Management Journal, 20(2), 159-171.
• Ong, T.S., Lee, A.S., Teh, B.H. ve Magsi, H.B. 2019. “Environmental Innovation, Environmental Performance and Financial Performance: Evidence from Malaysian Environmental Proactive Firms”, Sustainability, 11(12), 1-18.
• Özbirecikli, M. 2002. Çevre Muhasebesi, Naturel Kitap ve Yayıncılık, Ankara.
• Özbirecikli, M. ve Melek, Z. 2002. “Çevre Muhasebesi ve Çevresel Maliyetlerin Maliyet Muhasebesi Sistemine Etkileri ve Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 14, 82-91.
• Pereira-Moliner, J., Claver-Cortés, E., Molina-Azorín, J.F. ve Tarí, J.J. 2012. “Quality Management, Environmental Management And Firm Performance: Direct And Mediating Effects In The Hotel Industry”, Journal of Cleaner Production, 37, 82-92.
• Schumacker, R.E. ve Lomax, R.G. 2010. A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling, Taylor and Francis Group, New York.
• Shrivastava, P. 1995. “Environmental Technologies and Competitive Advantage”, Strategic Management Journal, 16, 183-200.
• Şencan, H. 2005. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Şenocak, B. ve Bursalı, Y.M. 2018. “İşletmelerde Çevresel Sürdürülebilirlik Bilinci ve Yeşil İşletmecilik Uygulamaları İle İşletme Başarısı Arasındaki İlişki”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 161-183.
• Sellitto, M.A., Camfield, C.G. ve Buzuku, S. 2020. “Green Innovation and Competitive Advantages in a Furniture İndustrial Cluster: A Survey and Structural Model”, Sustainable Production and Consumption, 23, 94-104.
• Tsai, K.H., Huang, C.T. ve Chen, Z.H. 2020. “Understanding Variation In The Relationship Between Environmental Management Practices and Firm Performance Across Studies: A Meta‐Analytic Review”, Business Strategy and the Environment, 29(2), 547-565.
• Türk, M. ve Bekiş, T. 2011. “İşletmelerde Rekabetçi Üstünlük Elde Etmede Önleyici (Proaktif) Çevre Yönetimi Yaklaşımı”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 65-84.
• Türkmen, M.A. 2016. “Üretime Çevre Odaklı Bir Bakış”, The Journal of Academic Social Science Studies, 46, 155-171.
• Wildavsky, A. 1993. “Accounting for the Environment”, University of California Organizations Society, 19, 461-481.
• Yıldıztekin, İ. 2009. “Sürdürülebilir Kalkınmada Çevre Muhasebesinin Etkileri”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 367-390.
• Yücel, M., 2011. “Çeşitli Endüstrilerde Temiz Üretim Sistemi Uygulamalarının İşletme Ekonomilerine Sağladığı Faydalar”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 150-166.
• Yüksel, H. 2001. “Rekabet Avantajı Kazanmada ISO 14000 Çevre Yönetim Standartlarının Rolü”, KalDer Forum Dergisi, 2, 43-46.
• Zeng, S.X., Meng, X.H., Yin, H.T., Tam, C.M. ve Sun, L. 2010. “Impact of Cleaner Production on Business Performance”, Journal of Cleaner Production, 18, 975-983.
• www.ktb.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.01.2019).