THE EFFECTS OF EXCHANGE RATE AND INTEREST RATES ON DIFFERENT SECTORS IN BORSA İSTANBUL

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 495 - 511, 21.09.2021

Serkan Unal

https://doi.org/10.31460/mbdd.823301

Cited By: 2

Öz

In recent years, there has been a high level of volatility in the exchange rates and interest rates in Turkey. This study analyzes the effects of these two variables on the returns of stocks in different sectors in Borsa İstanbul. Regression analysis was performed in accordance with the random effects and fixed effects models, in which 46-quarter panel data set belonging to 348 shares between 2009 and 2020 were used. The market return control variable was used in the study and the effects of industry-related characteristics on stock returns were analyzed. According to the findings, it is seen that the appreciation (depreciation) of the USDTRY exchange rate has a negative (positive) effect on companies in the banking, leasing, communication, and construction sectors. When the relationship between interest rates and returns of stocks in various sectors is analyzed, it is found that there is no significant relationship.

Anahtar Kelimeler

Borsa Istanbul, Stock Exchange Indices, Stocks, Foreign Exchange Rate, Interest Rates

DÖVİZ KURU VE FAİZ ORANLARININ SEKTÖR BAZINDA HİSSE SENEDİ GETİRİLERİNE ETKİLERİ: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de son yıllarda önemli seviyede oynaklığa sahip olan tahvil faizleri ve USDTRY kurundaki değişimin, farklı sektörlerdeki hisselerin getirisini ne ölçüde etkilediği tespit edilmeye çalışılmıştır. 2009 ve 2020 yılları arasında, 348 adet hisseye ait 46 çeyreklik panel veri setinin kullanıldığı çalışmada rassal etkiler ve sabit etkiler modellerine uygun olarak regresyon analizleri yapılmıştır. Analizlerde piyasa getirisi kontrol değişkeni olarak kullanılmış ve sektörle ilgili özelliklerin hisse senedi getirilerine ne derecede yansıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre USDTRY kurundaki değişimin bankacılık, finansal kiralama, iletişim ve inşaat sektörlerindeki şirketlere negatif yönde yansıdığı görülmektedir. Faizler ile çeşitli sektörler arasındaki getirilerin ilişkisi incelendiğinde ise anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul, Borsa Endeksleri, Hisse Senedi, Döviz, Faiz

Kaynakça

• Akdağ, S. ve Yıldırım, H. 2019. “Dolar Kuru ile Seçilmiş BİST Sektör Endeksleri Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi”, Akademik Hassasiyetler, 6(12), 409-425.
• Akel, V. ve Gazel, S. 2014. “Döviz Kurları ile BIST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 23-41.
• Badhani, K.N., Chhimwal, R. ve Suyal, J. 2009. “Exchange Rate Volatility: Impact on Industry Portfolios in Indian Stock Market”, IUP Journal of Applied Finance, 15(6), 33.
• Bektaş, H. ve Tekin, M. 2013. “Finansal Oranlar ve Borsa Performans Oranları İlişkisi: İMKB’de İşlem Gören Bankaların Kanonik Korelasyon Analizi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 34(1), 317-329.
• Bell, A. ve Jones, K. 2015. “Explaining Fixed Effects: Random Effects Modeling of Time-Series Cross-Sectional and Panel Data”, Political Science Research and Methods, 3(1), 133-153.
• Berganza, J.C., Borrallo, F. ve Del Río, P. 2018. Determinants and Implications of Low Global Inflation Rates. In International Macroeconomics in the Wake of the Global Financial Crisis, Springer, Cham.
• Bhuiyan, E.M. ve Chowdhury, M. 2020. “Macroeconomic Variables and Stock Market Indices: Asymmetric Dynamics in the US and Canada”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 77, 62-74.
• Cheung, Y.W. ve Sengupta, R. 2013. “Impact of Exchange Rate Movements on Exports: An Analysis of Indian Non-Financial Sector Firms”, Journal of International Money and Finance, 39, 231-245.
• Clark, T.S. ve Linzer, D.A. 2015. “Should I Use Fixed or Random Effects?”, Political Science Research and Methods, 3(2), 399-408.
• Daigneault, A.J., Sohngen, B. ve Sedjo, R. 2008. “Exchange Rates and the Competitiveness of the United States Timber Sector in a Global Economy”, Forest Policy and Economics, 10(3), 108-116.
• Doğukanlı, H., Özmen, M. ve Yücel, E. 2010. “İMKB’de Sektörel Açıdan Döviz Kuru Duyarlılığının İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 63-86. Ekonomist. 2019. “Döviz Fazlası ve Açığı Olan 20 şirket”. https://www.ekonomist.com.tr/borsa/doviz-fazlasi-ve-acigi-olan-20-sirket.html (Erişim Tarihi: 15.09.2020)
• Ersoy, H. ve Koy, A. 2016. “Euro ve ABD Doları Kurları ile Pay Senedi Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Borsa İstanbul Verileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Journal of Finance & Banking Studies, 5(2), 21-36.
• Evans, J.D. 1996. Straightforward Statistics for the Behavioral Sciences. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing.
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. 2019. “Bileşik Öncü Göstergeler İle Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 285-298.
• Fındık, H. ve Öztürk, E. 2016. “Makroekonomik Göstergelerin İnşaat Sektörü Maliyetleri Üzerindeki Etkisinin Simetrik Nedensellik Analizi Yardımı ile İncelenmesi”, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, (2), 319-329.
• Goldberg, L.S. 1993. “Exchange Rates and Investment in United States Industry”, The Review of Economics and Statistics, 575-588.
• Güler, S. ve Özçalık, M . 2018. “Hisse Getirisi, Faiz Oranı ve Dolar Kuru İlişkisi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 291-306.
• Hyde, S. 2007. “The Response of Industry Stock Returns to Market, Exchange Rate and Interest Rate Risks”, Managerial Finance, 33(9), 693-709.
• Kanat, E. 2018. “Türkiye’nin Teknoloji Sektörü ve Döviz Kurları ile İlişkisi: Borsa İstanbul Teknoloji Endeksi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(645), 61-74.
• Kaya, V., Çömlekçi, İ. ve Kara, O. 2013. “Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 167-176.
• Kendirli, S. ve Çankaya, M. 2016. “Döviz Kuru ve Enflasyonun BIST Banka Endeksi Üzerindeki Etkisi”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 215-227.
• Koutmos, G. ve Martin, A.D. 2003. “First‐and Second‐Moment Exchange Rate Exposure: Evidence From US Stock Returns”, Financial Review, 38(3), 455-471.
• Mishkin, F.S. 2011. “Over the Cliff: From the Subprime to the Global Financial Crisis”, Journal of Economic Perspectives, 25(1), 49-70.
• Mishra, A.K. 2004. “Stock Market and Foreign Exchange Market in India: Are They Related?”, South Asia Economic Journal, 5(2), 209-232.
• Öncü, M.A., Çömlekçi, İ., Yazgan, H.İ. ve Bar, M. 2015. “Yatırım Araçları Arasındaki Eşbütünleşme (Bist100, Altın, Reel Döviz Kuru)”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 43-57.
• Özdemir, K. ve Kaderli, Y. 2019. “Enflasyon Oranı Faiz Oranı ve Döviz Kurlarında Yaşanan Değişimlerin Firmaların Sermaye Yapısı Üzerindeki Etkisi: BIST 100’deki İmalat Firmaları Üzerine bir uygulama”, Turan: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 11(43), 448-453.
• Özer, A., Kaya, A. ve Özer, N. 2011. “Hisse Senedi Fiyatlari ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182.
• Özkul, G. ve Akgüneş, A.O. 2015. “Makro Ekonomik Faktörlerin Bankacılık Sektörü Getirileri Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 272-298.
• Patel, N., Wang, Z. ve Wei, S.J. 2019. “Global Value Chains and Effective Exchange Rates at the Country‐Sector Level”, Journal of Money, Credit and Banking, 51, 7-42.
• SPK. 2020. Borsa Şirketlerinin Yükümlülükleri. https://spk.gov.tr/Sayfa/Index/12/0/5 (Erişim Tarihi: 15.09.2020)
• Solakoglu, M.N. 2005. “Exchange Rate Exposure and Firm-Specific Factors: Evidence from Turkey”, Journal of Economic & Social Research, 7(2), 35-46.
• Topçuoğlu, Ö. ve Bozkurt, E. 2013. “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(7), 91-105.
• Unal, S. 2020. “Hisse Senedi Getirileri Üzerinde Para ve Maliye Politikası Araçlarının Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Yaşar University , 15(60) , 772-789.
• Yang, E., Kim, S.H., Kim, M.H. ve Ryu, D. 2018. “Macroeconomic Shocks and Stock Market Returns: The Case of Korea”, Applied Economics, 50(7), 757-773.