COVID-19 SALGINININ HAVAYOLU YOLCU TAŞIMA İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARINA ETKİSİNİN ORAN ANALİZİ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: COVID-19 Özel Sayısı, 53 - 78, 30.06.2022

Ergin Temel

https://doi.org/10.31460/mbdd.976781

Cited By: 4

Öz

Covid-19 salgını, ülkelerin hem sağlık sistemini hem de ekonomik yapısını alt üst etmiştir. Her ülke salgının yayılımını engellemek, vaka artışını kontrol altında tutmak için çeşitli tedbirler almıştır. Covid-19 salgınının yayılımını engellemek için alınan tedbirler salgının kontrol altına alınmasını sağlarken aynı zamanda ülkelerin ekonomik yapılarını ve çoğu sektördeki işletmelerin çalışma düzenini bozarak mali açıdan zor durumda kalmalarına neden olmuştur. Covid-19 salgını için alınan tedbirlerin uygulanmasından etkilenen sektörlerden biri de havayolu yolcu taşımacılığı sektörüdür. Bu çalışmanın amacı, Covid-19 salgınının, hisse senetleri Borsa İstanbul’da (BİST) işlem görmekte olan Türk Hava Yolları ile Pegasus Hava Yollarının finansal performansa etkisini oran analizi yönetimini kullanarak tespit etmektir. Yapılan araştırma ile Covid-19 salgını için alınan kısıtlama tedbirlerinin olumsuz etkisi her iki havayolu işletmesinin likidite, mali yapı, faaliyet ve karlılık oranlarını olumsuz yönde etkilediği, fakat Pegasus Hava Yollarının daha fazla etkilendiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

mali analiz, oran analizi, hava yolu şirketleri, Covid-19, finansal performans

EXAMINATION OF THE EFFECTS OF THE COVID-19 OUTBREAK ON THE FINANCIAL PERFORMANCE OF AIRLINES ENTERPRISES BY THE RATIO ANALYSIS METHOD: BORSA ISTANBUL SAMPLE

Öz

The Covid 19 epidemic which started in Wuhan, China in the last months of 2019 and spread to other countries from there, turned upside down both the health system and the economic structure of the countries. Each country has taken various measures to prevent the spread of the epidemic and to keep the increase in cases under control. While the measures taken to prevent the spread of the Covid-19 epidemic enabled the epidemic to be brought under control, it also left the countries in an economically difficult situation by disrupting the economic structures of countries and the working order of businesses in most sectors. One of the sectors affected by the implementation of the measures taken for the Covid -19 epidemic is the airline companies. The aim of this study is to determine the effect of the Covid-19 outbreak on the financial performance of Turkish Airlines and Pegasus Airlines, whose stocks are sold on Borsa Istanbul (BIST) by using ratio analysis method. As a result of the research, it was determined that the negative effects of the restriction measures taken for the Covid-19 epidemic negatively affected the liquidity, financial structure, activity and profitability ratios of both airlines, and Pegasus Airlines were affected more.

Anahtar Kelimeler

financial analysis, ratio analysis, airlines, Covid-19, financial performance

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2004). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Gazi Kitapevi.
• Akgüç, Ö. (2002). Mali Tablolar Analiz. Arayış Basım ve Yayıncılık.
• Ayçin, E ve Güçlü, P. (2020). Mevduat Bankalarının Performanslarının Entropi ve Maırca Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 287-312. https://doi.org/10.25095/mufad.673739
• Ayçin, E. & Orçun, Ç. (2019). Mevduat Bankalarının Performanslarının Entropi ve Mairca Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(42), 175-194. https://doi.org/10.31795/baunsobed.657002
• Canbaş, S., Doğukanlı, H., Düzakın, H. & İskenderoğlu, Ö. (2011). Performans Ölçümünde Tobin Q Oranının Kullanılması: Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Gören Sanayi İşletmeleri Üzerinde Bir Deneme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 28, 24-36.
• Çabuk, A. & Lazol, İ. (2012). Mali Tablolar Analizi. Ekin Basım yayım.
• Çabuk, A., Karagül, A.A., Erol, C., Başar, B., Sevim, Ş. & Sayılır Ö. (2019). Mali Analiz. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Dağlı, D. (2021). Havayolu İşletmelerinin Covid-19 Öncesi ve Covid-19 Sürecindeki Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2242-2255. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1259
• Dalak, S., Günay, F., Beyazgül, M. & Karadeniz, E. (2018). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Havayolu Şirketlerinde Finansal Analiz Tekniklerinin Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(2), 1-14.
• Duran, M.S. & Acar, M. (2020). Bir Virüsün Dünyaya Ettikleri: Covid-19 Pandemisinin Makroekonomik Etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54-67.
• Erson, H., Gürbüz, A.O. & Erdoğan, M.F. (2020). Covid-19'un Türk Bankacılık ve Finans Sektörü Üzerine Etkileri, Alınabilecek Önlemler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 146-173.
• https://www.pegasusyatirimciiliskileri.com/medium/image/2020-yillik-faaliyet-raporu_1040/view. aspx, erişim tarihi, 12.10.2021
• Kalemba, N. & Planas, F.C. (2017). The quality effect on the profitability of US airline companies. Sage Journals, 24(3), 251-269. https://doi.org/10.1177/135481661773193
• Karapınar, A. & Zaif, F.A. (2018). Finansal Analiz, Gazi Kitabevi.
• Kehribar, Ö., Karademir, F. & Evci, S. (2020). İşletmelerin COVID-19 Pandemisi sürecindeki Finansal Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi: BIST Gıda, İçecek Endeksi Örneği. Business and Management:An International Journal, 9(1), 200-214. https://doi.org/10.15295/bmij.v9i1.1748
• Keleş, D. & Özulucan, A. (2020). Havacılık İşletmelerinde Rasyo Yöntemi ile Finansal Performans Ölçümü: Borsa İstanbul (Bist)’da İşlem Gören İki Havayolu İşletmesi Üzerine Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 8(3), 503-534. https://doi.org/10.22139/jobs.710895
• Kızıl, C. & Aslan, T. (2019). Finansal Performansın Rasyo Yöntemiyle Analizi: Borsa İstanbul’da (Bist’de) İşlem Gören Havayolu Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1778-1799. https://doi.org/10.33206/mjss.467997
• Koçyiğit, M. (2009). Havayolu İşletmelerinin Performansının Tobin Q Oranı ile Ölçülmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (MUFAD), 44, 179-189.
• Maria, N., Zaid, A., Catrin, S., Ahmed, K., Ahmed, A.J., Christos, I., Maliha, A. & Riaz, A. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review. International Journal of Surgery, 78, 185-193. doi: 10.1016/j.ijsu.2020.04.018
• Mashure, G. O’Neil. (2014). Financial Analysis Report: Malaysia Airlines 2007-2011. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), 14(2), 148-153.
• Önal, S., Mat, M. & Eroğlu, S. E. (2018). Hava Taşımacılığı İşletmelerinin Karlılık Analizi: Türkiye ve Avrupa Sektör Karşılaştırması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(3), 721-744.
• Öncü, M. A, Çömlekçi, İ. V. & Coşkun, E. (2013). Havayolu Yolcu Taşıma İşletmelerinin Finansal Etkinliklerinin Ölçümüne İlişkin Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 77-86.
• Öncü, M. A, Çömlekçi, İ. & Coşkun, E. (2010). “Havayolu Şirketlerinin Uyguladıkları Finansal Stratejiler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 27-58.
• Özulucan, A. (2021). Şirketler Muhasebesi, Ekin Kitapevi.
• Pegasus (2020). Bağımsız Denetçi Raporu.
• Phukon, A., Konwar, M. & Gakhar, D.V. (2019). Impact of Mergers and Acquisitions on Financial Performance of Select Airline Companies in India. Journal of Public Administration, 1(1), 37-47.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2020). Faaliyet Raporu, http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/kurumsal/faaliyet/2020.pdf, 2020, erişim tarihi 12.10.2021.
• Stopka, O., Bartuska L., Caban, J. & Kapustina, L. M. (2019). Proposal of The Functional System for The Airline Companies Financial Situation Assessment. Communication, 21(1), 3-8. DOI: 10.26552/com.C.2019.1.3-8
• Tayar, T., Gümüștekin, E., Dayan, K. & Mandi, E. (2020). Covid-19 Krizinin Türkiye'deki Sektörler Üzerinde Etkileri: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Araştırması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 293-320.
• THY (2020). Bağımsız Denetçi Raporu.
• Yayar, R. & Baykara, H. (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. Business and Economics Research Journal, 3(4), 21-42.
• Zarb, B. J. (2018). Liquidity, Solvency, and Financial Health: Do They Have an Impact on U.S. Airline Companies Profit Volatility. International Journal of Business, Accounting, and Finance,12(1), 42-52.