THE ANALYSIS OF THE IMPACT OF DEFERRED TAX ITEMS ON FINANCIAL STATEMENTS: AN APPLICATION IN BORSA ISTANBUL

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 3, 594 - 619, 30.09.2022

Merve Kılıç

https://doi.org/10.31460/mbdd.953396

Öz

Deferred tax items arise due to differences between taxable income calculated based on tax regulations and accounting income calculated according to financial reporting standards. This study examines the deferred tax items reported by companies listed on the Borsa Istanbul (BIST) 100 index, excluding financial institutions, between 2011 and 2020 and analyzes the impact of these items on financial statements. According to the findings of the study, companies mostly report deferred tax assets and deferred tax income. Further, the results show that deferred tax items significantly impact companies’ financial structure and profitability ratios.

Anahtar Kelimeler

Deferred Tax, Financial Statements, Financial Structure Ratios, Profitability Ratios, IAS 12

ERTELENMİŞ VERGİ UNSURLARININ FİNANSAL TABLOLARA ETKİSİNİN İNCELENMESİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR UYGULAMA

Öz

Vergi mevzuatına göre hesaplanan mali kâr ile finansal raporlama standartlarına göre hesaplanan ticari kâr arasındaki farklılıklar sonucunda ertelenmiş vergi unsurları ortaya çıkar. Bu çalışma, Borsa İstanbul (BİST) 100 endeksinde listelenen mali kuruluşlar haricindeki işletmelerin 2011 ve 2020 yılları arasında raporladıkları ertelenmiş vergi unsurlarını incelemiş ve bu unsurların finansal tablolardaki etkisini analiz etmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, işletmeler çoğunlukla ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi geliri raporlamaktadır. Ayrıca, sonuçlar ertelenmiş vergi unsurlarının işletmelerin finansal yapı ve kârlılık oranlarını anlamlı bir şekilde etkilediğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Ertelenmiş Vergi, Finansal Tablolar, Finansal Yapı Oranları, Kârlılık Oranları, TMS 12

Kaynakça

• Aisbitt, S. (2002). Tax and Accounting Rules: Some Recent Developments. European Business Review, 14(2), 92-97. https://doi.org/10.1108/09555340210420064
• Akdoğan, N., & Sultanoğlu, B. (2018). Kar Tanımının Muhasebe Kuramındaki Gelişimi ve Günümüzde Finansal Raporlardaki Sunumunun Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(Özel Sayı), ös641-ös677. https://dergipark.org.tr/en/pub/mbdd/issue/42789/518342
• Ataman, B., Gökçen, G., & Cavlak, H. (2018). Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne (MSUGT’ye) Göre Hazırlanan Finansal Tabloların Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı’na (BOBİ FRS’ye) Uyarlanması ve Rasyo Yöntemi ile Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 458-477. https://doi.org/10.29106/fesa.424763
• Bauman, M. P., & Shaw, K. W. (2016). Balance Sheet Classification and the Valuation of Deferred Taxes. Research in Accounting Regulation, 28(2), 77-85. https://doi.org/10.1016/j.racreg.2016.09.004
• Bozdemir, E. (2014). Gerçeğe Uygun Muhasebenin Ertelenmiş Vergiler Üzerindeki Etkisi. Mali Çözüm Dergisi, 24(121), 77-105. https://lnk.trdizin.gov.tr/N2E4
• Bryman, A., & Cramer, D. (2016). Quantitative data analysis with SPSS 14, 15 & 16: A guide for social scientists. Routledge, London.
• Cavlak, H., & Cebeci, Y. (2017). Ertelenmiş Vergi Unsurlarının Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 48-60. https://dergipark.org.tr/en/pub/fesa/issue/30826/322902
• Cengiz, S., & Tosunoğlu, B. (2017). Ertelenmiş Vergiye Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(7), 67-81.
• Dinç, E. (2007). Muhasebe ve Vergi Kuralları Arasındaki İlişki ve Gelir Vergileri (TMS 12) Standardının Muhasebe Uygulamalarına Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 21-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiibd/issue/5885/77846
• Ergin, N. E., & Ayanoğlu, Y. (2015). Ertelenmiş Vergilerin Finansal Tablo Kullanıcıları Açısından Önemi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 1(1), 77-104. https://dergipark.org.tr/en/pub/gjeb/issue/7238/95326
• Ergin, N. E., & Ayanoğlu, Y. (2016). Ertelenmiş Vergilerin Finansal Tablolar Üzerindeki Etkilerinin Oran Analizi Yöntemi Kullanılarak İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(3), 575-603. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/54714/747305
• Flagmeier, V. (2020). The Information Content of Deferred Taxes Under IFRS. European Accounting Review, 31(2), 495-518. https://doi.org/10.1080/09638180.2020.1826338
• Gökçen, G., Ataman, B., & Çakıcı, C. (2011). Türkiye Finansal Raporlama Standartları uygulamaları. Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• KAP. (2021). https://www.kap.org.tr/ (Erişim Tarihi: 22.04.2021).
• Karahan Gökmen, M., & Adıgüzel, H. (2019). Vergiden Kaçınmak Kolay mı? Mali Çözüm Dergisi, 29(154), 53-70. https://lnk.trdizin.gov.tr/N2E5
• Kasipillai, J., & Mahenthiran, S. (2013). Deferred Taxes, Earnings Management, and Corporate Governance: Malaysian Evidence. Journal of Contemporary Accounting and Economics, 9(1), 1-18. https://doi.org/10.1016/j.jcae.2013.03.001
• Katkat Özçelik, M. (2021). Ertelenmiş Vergilerin Dönem Net Kârına Etkisinin Analizi. Mali Çözüm Dergisi, 31(164), 59-82. https://lnk.trdizin.gov.tr/N2Fh
• KGK (2019). TMS 12 Gelir Vergileri. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFRS_Setleri/2021/Mavi_Kitap/TMS%2012(1).pdf (Erişim Tarihi: 22.04.2021).
• Kılıç, M. (2019). Borsa İstanbul Şirketlerinin Kapsamlı Gelir Raporlama Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yaşar University, 14(54), 127-140. https://doi.org/10.19168/jyasar.473809
• Küçük, E. (2015a). Diğer Kapsamlı Kâr/Zarar Tablosu Hesaplarının Ertelenmiş Vergi Etkisi: Özellikli Durumların Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 167-201. https://dergipark.org.tr/en/pub/deuiibfd/issue/22716/242447
• Küçük, E. (2015b). Ertelenmiş Vergi Etkilerinin İzlenmesinde Alternatif Yaklaşımlar: Duran Varlığın Ek Taahhütte Bulunularak İktisabı Örnek Uygulaması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 135-154. https://lnk.trdizin.gov.tr/N2Fj
• Laux, R. C. (2013). The Association Between Deferred Tax Assets and Liabilities and Future Tax Payments. The Accounting Review, 88(4), 1357-1383. https://doi.org/10.2308/accr-50417
• Mear, K., Bradbury, M., & Hooks, J. (2020). Is the Balance Sheet Method of Deferred Tax Informative? Pacific Accounting Review, 32(1), 20-31. https://doi.org/10.1108/PAR-02-2019-0020
• Mear, K., Bradbury, M., & Hooks, J. (2021). The Ability of Deferred Tax to Predict Future Tax. Accounting and Finance, 61(1), 241-264. https://doi.org/10.1111/acfi.12564
• Örten, R., Kaval, H., & Karapınar, A. (2015). Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartları 2016 TMS – TFRS. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Özerhan, Y., & Yanık, S. (2015). Açıklamalı ve örnek uygulamalı Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Finansal Raporlama Standartları. TÜRMOB Yayınları, Muhasebe Denetim Basım Yayın A.Ş., Ankara.
• Özkan, A. (2009). TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Vergiler ve Muhasebe Uygulamaları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 97-112. https://dergipark.org.tr/en/pub/erciyesiibd/issue/5889/77900
• Poterba, J., Rao, N., & Seidman, J. (2007). The significance and composition of deferred tax assets and liabilities. National Bureau of Economic Research Working Paper Series. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w12923/revisions/w12923.rev0.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2021).
• Sözbilir, H., Kula, V., & Baykut, E. (2015). A Research on Deferred Taxes: A Case Study of BIST Listed Banks in Turkey. European Journal of Business and Management, 7(2), 1-9.
• Tekşen, Ö. (2010). TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Verginin İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 297-317. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/20827/223032
• Yenigün, T., & Aydemir, O. (2015). TMS/TFRS Uygulamalarının Oran Analizine Muhtemel Etkileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 65, 63-80. https://doi.org/10.25095/mufad.396516
• Yereli, A., Kayalı, N., & Yeğinboy, Y. (2012). TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre, Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Yükümlülüklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Mali Tablolar Üzerindeki Etkisi. Dayanışma Dergisi, Nisan 2012, 114, 16-25.
• Yıldıztekin, İ. (2013). TMS-11 ve 12 Standardı Kapsamında Ertelenmiş Vergilere İlişkin Muhasebe Kayıtları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 295-320. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2832/38496