Her Özgeci Birey Özgeci Davranır Mı? Otantiklik ve Dindarlığın Özgecilik Üzerindeki Rolü

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 104 - 114, 30.09.2019

Aysu Gül Şanlı , Bozkurt Koç

Öz

Bireylerin
özgeci davranmalarına etki eden faktörlerin neler olduğu ve özgeci bireylerin özgeci
davranmaları beklenen bir koşulda özgeci davranıp davranmayacaklarıyla ilgili tartışmalar
günümüzde devam etmektedir. Bu iki temel tartışma konusundan hareketle,
araştırmada ilk olarak otantiklik ve dindarlığın özgecilik üzerindeki rolü incelenmektedir.
Araştırmanın ikinci aşamasında ise, özgeci tutumlara sahip olan bireylerin
özgeci davranışta bulunmaları beklenen bir koşulda, özgeci davranış gösterip
göstermedikleri tespit edilmeye çalışılmaktadır.

Araştırmanın
ilk aşamasında katılımcılara, Otantiklik Ölçeği, İçsel Dini Motivasyon Ölçeği,
Özgecilik Ölçeği ve kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Araştırmanın ikinci
aşamasında ise katılımcılara, özgeci davranış koşulunda nasıl davrandıklarını
tespit edebilmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan “görme engelli kütüphanesi için gönüllülük
formu” uygulanmıştır.

Araştırmanın
sonuçları, otantiklik ve dindarlığın özgecilik ile anlamlı düzeyde ilişkili
olduğunu göstermektedir. Dindarlık,
kendine yabancılaşma, dış etkiyi kabullenme ve otantik yaşam, özgeciliği %23
oranında açıklamaktadır. Özgeciliğin özgeci davranışla sonuçlanıp
sonuçlanmadığının incelendiği koşulda, özgecilik ile gönüllü davranışta
bulunma arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özgecilik, otantiklik, dindarlık, özgeci davranış

Does Every Altruist Individual Behave Altruist? The Role of Authenticity and Religiosity on Altruism

Öz

The discussions about which factors affect
individuals' altruistic behaviors and whether altruistic individuals will
behave altruistically in a condition where altruistic individuals are expected
to behave altruistic still continues. Based on these two main arguments, the
role of authenticity and religiosity on altruism is examined first. In the
second stage of the research, it is tried to determine whether individuals with
altruistic attitudes exhibit altruistic behavior under a condition that is
expected to act altruistic. In the first stage of the study, authenticity
scale, internal religious motivation scale, altruism scale and personal
information form were applied to the participants. In the second stage of the
study, prepared by the researcher to determine how they behave in altruistic
behavior “volunteering form for the visually impaired library” was applied. The
results of the study show that authenticity and religiosity are significantly
related to altruism. Religiosity, alienation, acceptance of external influence
and authentic life explain altruism by 23%. There was a significant
relationship between altruism and voluntary behaviors in the condition that
altruism results in altruistic behavior.

Anahtar Kelimeler

Altruism, authenticity, religiosity, altruistic behavior

Kaynakça

• Ahmed, A. M. (2009). Are religious people more prosocial? A quasi experimental study with Madrasah pupils in a rural community in India. Journal for the Scientific Study of Religion. 48, 368–374.
• Akbaba, S. (1994). Grupla psikolojik danışmanın sosyal psikolojik bir kavram olan özgecilik üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Anderson, L. R., ve Mellor, J. M. (2009). Religion and cooperation in a public goods experiment. Economics Letters. 105(1), 58-60.
• Arıkal Gönül, Ö. (2013). Örgütsel çatışma çözme yöntemleri: A-tipi kişilik, kontrol odağı ve özgeci davranış. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Aronson, E., Wilson T. D. ve Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Aydın, M. S. (1992). Din felsefesi. Ankara: Selçuk Yayınları.
• Ayten, A. (2009). Prososyal davranışlarda dindarlık ve empatinin rolü. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Banbal, G. K. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin özgecilik düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Bardsley, N. (2007). Dictator game giving: altruism or artefact? Economic Science Association. 11(2), 122-133.
• Batson, C. D. ve Powell, A. A. (2003). Altruism and prosocial behavior. In T. Millon ve T. Lerner, M. J. (eds), Handbook of psychology (ss. 463-484). Hoboken, NJ: Wiley.
• Batson, C. D. (1976). Religion as prosocial: Agent or double agent? Journal for the Scientific Study of Religion. 15(1), 19-45.
• Benenson, J. F., Pascoeb, J. ve Radmore, N. (2007) Children’s altruistic behavior in the dictator game. Evolution and Human Behavior. 28, 168-175.
• Bilgin, N. (1988). Sosyal psikolojiye giriş. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Budak, S. (2003). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Budd, L. J. (1956). Altruism arrives in america. American Quarterly. 8(1), 40- 52.
• Campbell, R. L. (2006). Altruism in Auguste Comte and Ayn Rand. The Journal of Ayn Rand Studies. 7(2), 357–69.
• Carlo, G. ve Randall, B. (2002). The development of a measure of prosocial behaviors for late adolescents. Journal of Youth and Adolescence. 31(1), 31-44.
• Chou, K. L. (1998). Effects of age, gender, and participation in volunteer activities on the altruistic behavior of chinese adolescents. Journal of Genetic Psychology. 159(2), 195-201.
• Çekin, A. (2013). Dindarlık boyutları ve din öğretimi: İlk ve ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programları (2010) çerçevesinde bir analiz. International Journal of Social Science. 6(4), 245-261.
• De Dreu, C. K. W., Yzerbyt, V., ve Leyens, J. (1995). Dilution of stereotype based cooperation in mixed motive interdependence. Journal of Experimental Social Psychology. 31, 575–593.
• Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). Özgeciliğin değerlendirilmesi ve öznel iyi oluşla ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Çalışma. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Sakarya Üniversitesi.
• Donald, K. M. (1984). An ethological social learning theory of the development of altruism: Implications for human sociobiology. Elsevier Science Publishing. 5, 97-109.
• Draguns, J.G. (2013). Altruism in its personal, social, and cultural contexts: An introduction. Vakoch, D. A. (Ed.), Altruism in cross-cultural perspective (ss.1-16). New York: Springer.
• Eagly, A. H. ve Crowley, M. (1986). Gender and helping behavior: A meta-analytic review of the social psychological literature. Psychological Bulletin. 100(3), 283-308.
• Fowler, J. H. ve Kam, C. D. (2007). Beyond the self: Social identity, altruism, and political participation. The Journal of Politic. 69(3), 813–827.
• Freedman, J. L., Sears, D. O. ve Carlsmith, J. M. (1993) Sosyal psikoloji. A. Dönmez (Çev.). Ankara: İmge.
• Freud, A. (1993). The ego and the mechanisms of defence. London: Karnac Books.
• Hallahmi, B. B. ve Argyle, M. (2001). Dindarlığın etkileri: Bireysel düzey (Çev. A. Şahin). Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 11, 177-190.
• Huber, J. T. ve McDonald, D. A. (2012). An investigation of the relations between altruism, empathy, and spirituality. Journal of Humanistic Sychology. 52(2), 206-221.
• İlhan, T. ve Özdemir, Y. (2013). Otantiklik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(40), 142-153.
• Ji, H. C., Pendergraft, L. ve Perry, M. (2006). Source religiosity, altruism, and altruistic hypocrisy: Evidence from protestant adolescents. Religious Research Association. 48(2), 156-178.
• Johansson-Stenman, O., Mahmud, M., ve Martinsson, P. (2009). Trust and religion: Experimental evidence from rural Bangladesh. Economica. 76, 462–48.
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2015). Dünden bugüne insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş.17. Basım. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kapıkıran, N. A. (2008). Moral behavior and pro-social behaviors: Does art education create a difference. International Journal of Human Sciences. 5(2), 1-14.
• Karaca, F. (2001). Din psikolojisinde metod sorunu ve bir dindarlık ölçeğinin Türk toplumuna standardizasyonu. Ekev Akademi Dergisi. 3(1), 187.
• Karadağ, E. ve Mutafçılar, I. (2009). İlk ve orta öğretim okulu öğretmenlerinin özgecilik düzeyleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 75-92.
• Kasapoğlu, F. (2014). İyilik hali ile özgecilik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hikmet Yurdu. 7(13), 271- 288.
• Kee-Lee, C. (1998). Effects of age, gender, and participation in volunteer activities on the altruistic behavior of Chinese adolescents. Journal of Genetic Psychology. 159(2), 195-201.
• Kılınç, E., Kılıç, M. ve İpekçi, N. (2016). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin benlik saygısı, atılganlık ve özgecilik düzeyler ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 8(15), 379-398.
• Lindzey, G., Gilbert, D., Fiske, S. T. (1998). The handbook of social psychology. New York: Oxford University Press.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mlcak, Z. ve Zaskodna, H. (2008). Altruistic motivation, empathy and affiliation. An analysis of data collected amongst undergraduate social work students contribution to creation of psychology conceptual curriculum. P. Tarabek, P. Záškodný, (eds.), Educational and Didactic Communication (ss. 123-134) içinde.
• Mutafçılar, I. (2008). Özgecilik kavramının tarihsel gelişimi ve öğretmen özgeciliği üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Otto, P. E. ve Bolle, F. (2011). Multiple facets of altruism and their influence on blood donation. The Journal of Socio-Economics. 40, 558-563.
• Özkan, Y. (2015). Koruyucu aile bireylerinin sosyodemografik özellikleri ile empatik becerileri ve özgecilik durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Özkanlı, E. (2011). Otantiklik ve din. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Rize.
• Pratt, M. W., Hunsberger, B., Pancer, S. M. and Alisat, S. (2003). A longitudinal analysis of personal values socialization: Correlates of a moral self‐ideal in late adolescence. Social Development. 12(4), 563-585.
• Ruffle, B. J., ve Sosis, R. (2007). Does it pay to pray? Costly ritual and cooperation. The BE Journal of Economic Analysis and Policy. 7(1), 1-35.
• Saroglou, V. (2013). Religion, Spirituality, and Altruism. In K. I. Pargament, J. Exline, ve J. Jones (eds.). Washington, DC: American Psychological Association.1, 439-457.
• Schwartz, B. (1993). Why altruism is impossible and ubiquitous. The Social Service Review. 3, 314-343.
• Smith, T. W. (2003). Altruism in contemporary america: A report from the national altruism study. National Opinion Research Center, University of Chicago. Report prepared for the Fetzer Institute.
• Topuz, C. (2013). Üniversite öğrencilerinde özgeciliğin öznel iyi oluş ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Uysal, V. (1996). Din psikolojisi açısından dinî tutum ve şahsiyet özellikleri. İstanbul: MÜİF Vakfı Yayınları.
• Weinstein, N. ve Ryan, R. M. (2010). When helping helps: Autonomous motivation for prosocial behavior and its influence on well-being for the helper and recipient. Journal of Personality and Social Psychology, 98(2), 222.
• Yaparel, R. (1987). Yirmi-kırk yaşlar arası kişilerde dini hayat ile psiko sosyal uyum arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Yöntem, M. K. (2013). Benlik kurguları ve otantikliğin özgecilik üzerindeki yordayıcı gücünün incelenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Tokat.
• Yöntem, M. K. ve İlhan, T. (2013). Benlik kurguları ve otantikliğin özgecilik üzerindeki yordayıcı gücünün incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(8), 2291-2302.