Traces of Ancient Cities in Collective Memory: A Case Study of Denizli City

Yıl 2021, , 688 - 703, 30.12.2021

Sinem Özdede , Duygu Doğan , Murat Zengin

https://doi.org/10.30785/mbud.1000352

Cited By: 3

Öz

Cities are living structures that change over time both naturally and socially. Each event (wars, managerial decisions, earthquakes, etc.) experienced by the city, every trace on it creates different layers in the city. Public spaces are the most critical connectors of the relations established between the past, present and future in these layers. Within the scope of the study, the city of Denizli, which can reflect the examples of this critical transition and contains different historical texture samples, was chosen as the material. In this context, the place of the existence of ancient cities within the provincial borders of the city in the memory of the users in today's Denizli city, the urban identity and its reflections in public spaces were examined. The short-survey method was used in the study. In the survey, the urban consciousness, the perception of the city and the place of the natural, cultural and historical structure of the city in the user's memory were questioned through the words most associated with the city by the city users. The answers given were classified according to the positive or negative meanings of the words. In addition, it was questioned how the city came to the forefront according to user impressions. As a result of the evaluations, the current situation was examined and the importance of collective memory in establishing urban identity was revealed in design studies.

Anahtar Kelimeler

Collective memory, urban identity, historical texture, ancient cities, Denizli

Kolektif Bellekte Antik Kentlerin İzi: Denizli Kenti Örneği

Öz

Kentler zaman içerisinde gerek doğal, gerek sosyal olarak değişime uğrayan canlı yapılardır. Kentin yaşadığı her olay (savaşlar, yönetsel kararlar, deprem vb.), üzerindeki her iz, kentte farklı katmanlar oluşturmaktadır. Kamusal alanlar ise bu katmanlar geçmiş, bugün ve gelecek arasında kurulan ilişkilerin en kritik bağlayıcılarıdır. Çalışma kapsamında, bu kritik geçişin örneklerini yansıtabilecek, farklı tarihi doku örneklerini barındıran Denizli Kenti materyal olarak seçilmiştir. Bu bağlamda çalışmada kentin il sınırları içerisindeki antik kentlerin varlığının günümüz Denizli kentindeki kullanıcıların belleğindeki yeri, kent kimliği ve kamusal alanlardaki yansımaları irdelenmiştir. Çalışmada kısa-anket yöntemi uygulanmıştır. Yapılan ankette kent kullanıcılarının şehirleri ile en çok bağdaştırdıkları kelimeler üzerinden, kentlilik bilinci, kent algısı ve kentin doğal, kültürel, tarihi yapısının, kullanıcı belleğindeki yeri sorgulanmıştır. Verilen cevaplar kelimelerin olumlu veya olumsuz anlamlarına göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca kentin, kullanıcı izlenimlerine göre ne şekilde ön plana çıktığı sorgulanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucu mevcut durum irdelenmiş, kolektif belleğin tasarım çalışmalarında kentsel kimliğinin oluşturulmasındaki önemi ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kolektif bellek, kent kimliği, tarihi doku, antik kentler, Denizli

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni, Pamukkale Üniversitesinin Sosyal ve Beşeri Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun 27.10.2021 tarih ve 68282350/22021/G019 sayılı kararı ile alınmıştır.

Kaynakça

• Aly, S.S.A. (2011). Modernization and regionalism: Approaches for sustainable revival of local urban identity. Procedia Engineering. 21,503-512, https://doi.org/10.1016/j.proeng.
• Anonim. (2017). Denizli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.pamukkale.gov.tr/tr/ Genel-Bilgiler-Denizli/Daglar/Ovalar, Erişim Tarihi: 08.04.2017
• Anonim. (2019). https://tr.wikipedia.org/wiki/Denizli. Erişim Tarihi: 06.07.2019.
• Anonim. (2020a). https://tr.wikipedia.org/wiki/Denizli 27nin_il C3 A7eleri, Erişim Tarihi: 14.05.2020.
• Anonim. (2020b). https://denizli.ktb.gov.tr/TR-211863/yasam-ve-ahilik.html
• Aslan, S. ve Kiper, P. (2016). Kimlik ve bellek sorunu sarmalında kentler: Amasra Kenti örneğinde fırsatlar ve tehditlerin değerlendirilmesi. İdeal Kent, vol. 7, no. 20, pp. 881– 905.
• Avcıoğlu, S. (2016). Tarihi çevrelerde kentsel koruma ve kentsel yenileme eğilimleri: yasal ve yönetsel çerçeve. Kent Araştırmaları Dergisi (Journal of Urban Studies). Issue 20, Volume 7. ISSN: 1307-9905. 698-719.
• Avşar, Ö. B. (2014). Denizli geleneksel konut mimarisinin değişim sürecinin altıntop mahallesi örneğinde irdelenmesi. Artium, 2(2).
• Baykara, T. (1994). Denizli- Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C.9. s. 155-159.
• Bektaş, C., /2007). Denizli’nin Geleceği. Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiriler Kitabı. PAU Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yayınları 1. Denizli. 264-272.
• Belge, R. (2018). Denizli kent kimliğini oluşturan coğrafi öğeler. Ege Coğrafya Dergisi 27 (2), 2018, 167-181, İzmir-TÜRKİYE Aegean Geographical Journal, 27 (2), 2018, 167-181.
• Bieling, C., Plieninger, T., Pirker, H. ve Vogle, C. R. (2014). Linkages between landscapes and human well-being: An empirical exploration with short interviews. Ecological Economics, 105 (2014) 19–30.
• Boyer, C. (1998). The City of Collective Memory. Cambridge: MIT Press.
• Çalak, I. K. (2012). Kentsel ve kolektif belleğin sürekliliği bağlamında kamusal mekanlar: ULAP Platz Örneği, Almanya. Tasarım+Kuram Dergisi. Cilt 8, Sayı 13, s34-47.
• Calvino, I. (1972). Görünmez Kentler. Yapı Kredi Yayınları. 19. Baskı; Syf:40.
• Çelen Öztürk, A. (2016). Eskişehir’in geçmişteki ve bugünkü kent belleğinin zihin haritaları üzerinden okuma denemeleri. İdealkent, vol. 7, no. 20, pp. 856–880.
• Çöl, Ş. (1998). Kentlerimizde Kimlik Sorunu Ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek İçin Bir Yöntem Önerisi. Doktora Tezi. Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Cuşa, H. (2013). Murathan Mungan’ın seçtikleriyle bir dersim hikayesinde kolektif bellek: Dersim. Tunceli Üniversitesi Sos. Bilim. Derg., vol. 2, no. 3, pp.89–98.
• Erdoğan, G. ve Çorbacıoğlu Akay, S. (2018). Denizli Kent Kimliği Bileşenleri. Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 11 Sayı: 3. Sayfa, 459-473.
• Göregenli, M. (2010). Çevre Psikolojisi: İnsan-Mekân İlişkileri (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Halaç, H. H., Yıldırım, Ö. C. ve Kalak, M. (2018). Denizli Hulusi Oral evi yapısal bozulmalar ve koruma sorunları. AlFarabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 11- 31.
• Halbwachs, M. (1950). The Collective Memory [Chapter 4]. pp. 1–15.
• Hall, T. (2001). Urban geography. 2nd edition. Routledge.
• Kaypak, Ş. (2010). Antakya'nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14).
• Kısakürek, Ş. ve Bayazıt, E. (2021). Kolektif bellek kentsel bellek ve mekânsal bileşenlerin kent kimliğindeki yeri: Kahramanmaraş Kenti örneği, Journal of Environmental and Natural Studies, Volume, 3, Issue 1, Pages, 1-21.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2018). 2017 yılı Denizli müze ve ören yerleri ziyaretçi sayıları. https://denizli.ktb.gov.tr/
• Kutay Karaçor, E. ve Köylü, P. (2019). Kentsel bellek ve fiziksel çevre kalitesi arasındaki ilişki. 1. Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Kongresi Bildiriler Kitabı. Sf.162-170. ISBN: 978-605-01-1409-6.
• Lalli, M. (1992). Urban related identity: theory, measurement and empirical findings. Journal of Environmental Psychology, 12, 285–303.
• Lynch, K. (1960). The Image of the City, The M.I.T Press, Cambridge.
• Mutlu, E., Tanrıverdi Kaya, A. ve Polat, H. (2019). Kent kimliğinin korunması ve kolektif bellek mekanlarının tespiti. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, Cilt 8, Sayı 2. ISSN:2147-3455.
• Oğuz, M.Ö. ve Özkan, T.S. (2004). Kentler ve İmgeler. Gazi Üniversitesi Yayinlari. Ankara.
• Othman, S., Nishimura, Y., and Kubota, A. (2013). Memory association in place making: A review. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 85, 554–563.
• Pèrouse, J. F. (2006). Kentsel bellek ve kent müzeleri: İstanbul şehri gözlem ve merkezi deneyimi Kentler ve Kent Müzeleri, Kent Müzeleri Uluslararası Sempozyumu, 21-22 Nisan 2006, 105-110. Antalya.
• Perry, D. C. ve Liggett, H. (1995). Spatial practices: critical explorations in social/spatial theory. Sage Publications.
• Proshanksy, H.M. (1978). The City and Self İdentity. Environment & Behavior, 10(2), 147-170.
• Rossi, A. (1960). The architecture of the city. Cambridge, MA: MIT Press.
• Sağlık, E. ve Kelkit, A. (2019). Kentsel kimlik bileşenlerinin kent kullanıcıları tarafından belirlenmesi: Örnek kent Çanakkale. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 5,1, 63-79.
• Savaş Yavuzçehre, P. (2013). Küreselleşmenin artan etkisinde Denizli. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, Küreselleşme ve Anadolu Kentleri, 8: 200-228.
• Savaş Yavuzçehre, P. (2016). Üniversitelerin kentlerine etkileri: Denizli Pamukkale Üniversitesi örneği. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2016, Vol.21, No.1, pp.235-250.
• Savaş Yavuzçehre, P. (2010). Kentsel mekân kullanımında değişim: Denizli Kenti örneği. Süleyman Ddemirel Enstitüsü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi.
• Saylan, S. (2016). Kent belleğinin sürekliliğinde kentsel artifaktların önemi: İstanbul Tarihi Yarımada 19. yüzyıl ızgara plan uygulamaları. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 170s.
• Selvi Ünlü, T. (2017). Kent kimliğinin oluşumunda kentsel bellek ve kentsel mekan ilişkisi: Mersin örneği. Planlama 2017;27(1):75–93.
• TDK, (2020). Türk Dil Kurumu Sözlüğü. https://sozluk.gov.tr/
• Tekeli, İ. (1991). Bir Kentin Kimliği Üzerine Düşünceler. Kent Planlaması Konuşmaları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını, s. 79-89.
• Tekkanat, S. S. ve Türkmen, S. N. (2018). Tarih boyunca kent formlarının biçimlenişi üzerine bir inceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Yıl: 2018 Cılt: 10 Sayı: 4 107-124.
• Topçu, K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. Cilt:8 Sayı:2. ISSN:1303-5134.
• Turan, S. ve Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2017). Meydanlardaki isim değişikliklerinin kent belleğine etkisi: Ankara örneği. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi (MBUD), 2(1):55-68. e-ISSN: 2548-0170.
• Uçman Altınışık, I. (2017). Arkeolojik ve endüstriyel kent Denizli’de PAÜ MTF Mimarlık Bölümü. Perspektifler 2017 Denizli Dosyası. Pamukkale Üniversitesi Yayınları. e ISBN: 978-975-6992-70-8. s7-12.
• Zengin, M. (2017). Denizli kentinin bazı peyzaj değerlerine genel bir bakış. Perspektifler 2017 Denizli Dosyası. Pamukkale Üniversitesi Yayınları. e ISBN: 978-975-6992-70-8. s13-22.