21. Yüzyıl Kütüphane Binalarının Mimari Tasarım Kriterleri Doğrultusunda Analizi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 263 - 283, 08.07.2022

Sema Topatan , Dicle Aydın

https://doi.org/10.30785/mbud.1066760

Cited By: 2

Öz

Araştırma, çalışma ve arşiv amaçlı kullanılan kütüphane binaları, günümüzde “öğrenme merkezi” olarak büyük programlı yapılara dönüşmüştür. Bu dönüşüm kütüphane mekânlarının, kullanıcılarına kaliteli hizmet vermesi için güncel gereksinim ve anlayışların tasarıma yansıması gerekliliğini beraberinde getirmiştir. 21. yüzyıl kütüphane binalarında i. bina- çevre ilişkisi, ii. plan kurgusu, iii. yatay-düşey sirkülasyon, iv. eylem alanları, v. raf düzeni ve vi. aydınlatma kararları tasarım niteliği açısından önem taşımaktadır. Söz konusu başlıklar, 21. yüzyılda tasarlanmış kütüphane binalarının analiz başlıkları olarak belirlenmiş ve dünyadan/ülkemizden seçilen toplam dört kütüphane binasının tasarım anlayışlarını ortaya koymak amaçlanmıştır. İncelenen örnekler doğrultusunda, 21. yüzyıl kütüphane binaları tasarımına ilişkin olarak esnek plan kurgusu içerisinde özellikle eylem alanları mekân düzeninin her kütüphane yapısında ve her katta farklı şekilde tekrar ettiği, teknolojik-dijital materyallerin çeşitliliği ile farklı işlevlerin olduğu; sirkülasyon alanlarının, raf düzeninin ve gün ışığının mekânı algılamada, yönlendirmede ve biçimlendirmede aktif rol oynadığı sonuçları elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kütüphane, kütüphane tasarımı, öğrenim merkezi, 21. yüzyıl kütüphaneleri

Teşekkür

Bu makale Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan ve “21. yüzyıl Kütüphane Binalarının Mimari Özelliklerinin İncelenmesi” adlı Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir. “Ziraat Bankası Kütüphanesi” örneği için çizim ve belgeler Otman Tasarım Mimarlık ofisinden temin edilmiştir. Proje müellifi çalışma kapsamında ilgili görsellerin kullanımına izin vermiştir. Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

The Analysis of 21st Century Library Buildings Based on Architectural Design Criteria

Öz

Library buildings, used for research, study, and archive purposes, have turned into large, programmed structures as "learning centers" today. This transformation has brought with it the necessity of reflecting the current needs and horizons to the design in order for the library spaces to provide quality service to their users. In 21st century library buildings i. building-environment relationship, ii. plan setup, iii. horizontal-vertical circulation, iv. action areas, v. shelving, and vi. lighting decisions are important in terms of design quality. These titles were determined as the analysis titles of the library buildings designed in the 21st century and it was aimed to reveal the design concepts of four library buildings selected from the world/country. In line with the examples examined, it has been found that the spatial arrangement of the action areas, in particular, in the flexible plan setup for the 21st century library buildings design, repeats differently in each library structure and on each floor, there are different functions with the diversity of technological-digital materials; it has been obtained that the shelf arrangement of circulation areas and daylight play an active role in perceiving, directing, and shaping the space.

Anahtar Kelimeler

Library, library design, learning center, 21st century libraries

Kaynakça

• Altınok, H. Z. (2011). Özellikli camların mimaride kullanımı. Çatı ve Cephe Dergisi, (30). Erişim Adresi (22.02.2021): https://www.cativecephe.com/yayin/656/ozellikli-camlarin-mimaride-kullanimi_19491.html#.YagHHFVBzIW.
• ArchDaily. (2013). Library of Birmingham / Mecanoo. ArchDaily. Erişim Adresi (04.06.2021): https://www.archdaily.com/421970/library-of-birmingham-mecanoo.
• Archdaily. (2014). Library and Learning Centre University of Economics Vienna / Zaha Hadid Architects. ArchDaily. Erişim Adresi (05.05.2021): https://www.archdaily.com/523598/library- and-learning-centre-university-of-economics-vienna-zaha-hadid-architects.
• ArchDaily. (2021). Tainan Public Library / Mecanoo + MAYU Architects. ArchDaily. Erişim Adresi (24.05.2021): https://www.archdaily.com/957064/tainan-public-library-mecanoo-plus- mayu-architects.
• Baran, R. A. (2013). The Seattle Public Library: Re-Interpretation of Library (Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• Brown, M. ve Long, P. (2006). Learning spaces. D. G. Oblinger (Ed.), (ss. 116–126). EDUCAUSE. Erişim Adresi (26.01.2021): https://www.educause.edu/ir/library/pdf/PUB7102.pdf.
• Chao, Y. C. (2021). Tainan Public Library. Archdaily. Erişim Adresi (24.05.2021): https://www.archdaily.com/957064/tainan-public-library-mecanoo-plus-mayu-architects.
• Cock, H. (2021). Library of Birmingham. Mecanoo. Erişim Adresi (04.06.2021): https://www.mecanoo.nl/Projects/project/57/Library-of-Birmingham.
• Cunningham, H. v ve Tabur, S. (2012). Learning Space Attributes: Reflections on Academic Library Design and Its Use. Journal of Learning Spaces, 1(2). Erişim Adresi (29.01.2021): https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1152699.pdf.
• Çevik, E. (2015). Kütüphanelerde Fiziksel Ortam ve Kullanıcı Memnuniyeti: Örnek Bir Uygulama Galatasaray Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
• Edwards, B. (2009). Libraries and Learning Resource Centres, Second Edition. Boston.
• Frearson, A. (2013a). James B. Hunt Jr. Kütüphanesi. Erişim Adresi (23.02.2021): https://www.dezeen.com/2013/04/03/james-b-hunt-jr-library-by-snohetta/.
• Frearson, A. (2013b). Library of Birmingham by Mecanoo. Erişim Adresi (04.06.2021): https://www.dezeen.com/2013/08/29/library-of-birmingham-by-mecanoo/.
• Freeman, G. T. (2005). The Library as Place: Changes in Learning Patterns, Collections, Technology, and Use, Library as Place: Rethinking Roles, Rethinking Space. Washington. Erişim Adresi (12.12.2020): http://www.clir.orghttp://www.clir.org/pubs/abstract/pub129abst.html.
• Gee, L. (2006). Human-Centered Design Guidelines. D. G. Oblinger (Ed.), Learning Spaces. (ss. 128–140). (ed. Diana G. Oblinger). EDUCAUSE. Erişim Adresi (27.01.2021): https://www.educause.edu/research-and-publications/books/learning-spaces/chapter-2-challenging-traditional-assumptions-and-rethinkinglearning-.
• Grandorge, D. (2014). Stormen Gallery. Archdaily. Erişim Adresi (23.02.2021): https://www.archdaily.com/580769/stormen-drdh-architects?ad_medium=gallery.
• Halbe, R. (2017). Library and Learning Centre University of Economics Vienna / Zaha Hadid Architects. Archdaily. Erişim Adresi (05.05.2021): https://www.archdaily.com/523598/library-and-learning-centre-university-of-economics-vienna-zaha-hadid-architects?ad_medium=gallery.
• Küçükcan Balkaş, B. (2005). Üniversitelerde Kütüphane Binaları Kullanım Verimliliğinin Yapı Biyolojisi Açısından İncelenmesi (Doktora Tezi). İstanbul.
• Lerner, F. (2007). Kütüphanelerin Hikayesi: Yazının İcadından Bilgisayar Çağına. (A. Bodur, Ed.). İstanbul: Bileşim Yayınları.
• Mcdonald, A. (2006). The ten commandments revisited: The qualities of good library space. Liber Quarterly, 16(2).
• Peitx, I. B. (2017). Innovative Architecture for the Contemporary Library. Universitat de Barcelona, (38). Erişim Adresi (08.02.2021): https://bid.ub.edu/pdf/38/en/bonet.pdf.
• Prakumthong, K. (2014). Modern Public Library Buildings and Their Functions: A Case Study of Three Public Libraries in The Netherlands (Yüksek Lisans Tezi). Helsinki.
• Topatan, S. (2021). 21. Yüzyıl Kütüphane Binalarının Mimari Özelliklerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ugwuanyi, C. F., Okwor, R. N. ve Ezeji, E. C. (2011). Library Space and Place: Nature, Use and Impact on Academic Library. International Journal of Library and Information Science, 3(5), 92– 97. Erişim Adresi (23.02.2021): https://www.researchgate.net/publication/228436267.
• Vos, A. (2018). Public Space Design: Social Architecture and Good Looks Align. Erişim Adresi (15.04.2021): tarihinde https://includi.com/blog/public-space-design-social-architecture- good-looks-align/.
• Watson, L. (2017). Space in the Academic Library of the 21st Century: Trends and Ideas, (38). Erişim Adresi (07.02.2021): http://bid.ub.edu/en/38/watson.htm.
• Worpole, K. (2013). Contemporary Library Architecture: A Planning and Design Guide. (M. Talbot, Ed.). London, UNITED KINGDOM: Taylor & Francis Group. Erişim Adresi (21.09.2020): http://ebookcentral.proquest.com/lib/erbakantr/detail.action?docID=1207554.