A Study of Trends in Graduate Theses Towards Disfluency

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 519 - 544, 27.06.2025

Eylül Şerife Yüksel , Başak Uysal

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1545911

Öz

Speech disfluency is defined as a phenomenon that occurs due to errors that interrupt the flow of speech. In literature, disfluency has been studied under different disciplines such as psychology, psycholinguistics and educational sciences. In this study, it was aimed to map the studies on disfluency, and for this purpose, postgraduate studies in national and international literature were examined. The theses in OATD and YÖK Thesis were examined on the axis of disfluency. The data were analyzed through MAXQDA Pro 2022 program within the scope of categorical content analysis. The main findings of the study, which is based on document analysis from qualitative research methods, are as follows. There are 72 doctoral theses and 79 master's theses in the literature. Most of the studies on disfluency at the graduate level were conducted between 2011-2020. It is possible to say that most of the studies in these theses are related to speaking skills. The theses in the specified criteria were mostly published in the USA. It was concluded that the disciplines where the studies on disfluency were quantitatively concentrated were psychology and speech and language therapy. The preferred keywords in the theses were types of disfluency, speech, stuttering, disfluency, linguistics, fluency.

Anahtar Kelimeler

Disfluency , speech , stuttering , normal disfluency

Akıcısızlığa Yönelik Lisansüstü Tezlerin Eğilimleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Konuşma akıcısızlığı, konuşma esnasında akışın kesilmesine sebep olan hatalar nedeniyle ortaya çıkan bir olgu olarak tanımlanmaktadır. Literatürde akıcısızlık; psikoloji, psikodilbilim, eğitim bilimleri gibi farklı disiplinlerin çatısı altında çalışılmıştır. Bu çalışmada akıcısızlığa yönelik çalışmaların bir haritasının çıkarılması amaçlanmış, bu amaç doğrultusunda ulusal ve uluslararası literatürde yer alan lisansüstü çalışmalar incelenmiştir. OATD ve YÖK Tez veri tabanında yer alan tezler, akıcısızlık ekseninde incelenmiştir. Veriler, kategorisel içerik çözümlemesi kapsamında MAXQDA Pro 2022 programıyla analiz edilmiştir. Bulguların başlıcaları şunlardır: Doktora seviyesinde 72, yüksek lisans seviyesinde 79 tez alan yazında yer almaktadır. Lisansüstü düzeyde akıcısızlık ile ilgili çalışmaların en çok 2011-2020 yılları arasında yapıldığı görülmektedir. Söz konusu tezlerde en çok konuşma becerisi ile ilişkili olarak çalışmalar yapıldığını söylemek mümkündür. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üniversitelerde konuyla ilgili lisansüstü tezlerin sayısı diğer ülkelerden fazladır. Akıcısızlıkla ilgili yapılan çalışmaların nicel olarak yoğunluk gösterdiği disiplinlerin psikoloji ile dil ve konuşma terapisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. En sık kullanılan ilk 6 anahtar kelime/kelime grubu; akıcısızlık türleri, konuşma, kekemelik, akıcısızlık, dilbilim, akıcılık olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akıcısızlık , konuşma , kekemelik , normal akıcısızlık

Kaynakça

• Allwood J. (2017). Fluency or disfluency?, Paper presented Proceedings of DiSS Royal Institute of Technology, Stockholm Sweden.
• Altıparmak, A. (2015). Türkçe konuşmada akıcısızlık: Psikodilbilimsel bir inceleme [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• American Speech-Language-Hearing Association. (1999). Terminology pertaining to fluency and fluency disorders: Guidelines. Asha, 41(19), 29-36.
• An, G., Brizan, D. G., & Rosenberg, A. (2013, August). Detecting laughter and filled pauses using syllable-based features. Interspeech, France.
• Atasoy, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin akıcı yazma becerilerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Bard, E. G., & Lickley, R. (1998). Disfluency deafness: Graceful failure in the recognition of running speech. In Proceedings of the Twentieth Annual Conference of the Cognitive Science Societ. https://escholarship.org/uc/cognitivesciencesociety
• Bell, L., Eklund R., & Gustafson, J. (2002). A comparison of disfluency distribution in a unimodal and a multimodal speech interface. Developing Multimodal Spoken Dialogue Systems Empirical Studies of Spoken Human–Computer Interaction. Proceedings of ICSLP.
• Betz, S., Eklund, R., & Wagner, P. (2017). Prolongation in german. In DiSS 2017 The 8th Workshop on Disfluency in Spontaneous Speech.
• Bjerkan, B. (1980). Word fragmentations and repetitions in the spontaneous speech of 2–6-yr-old children. Journal of Fluency Disorders, 5(2), 137-148.
• Bock, J. K. (1982). Toward a cognitive psychology of syntax: Information processing contributions to sentence formulation. American Psychological Association. 89 (1), 1-47.
• Boomer, D. S. (1965). Hesitation and grammatical encoding. Language and Speech, 8(3), 148–158.
• Broen, P. A., & Siegel, G. M. (1972). Variations in normal speech disfluencies. Language and Speech, 15(3), 219-231.
• Bygate, M. (1987). Speaking. Oxford University Press.
• Carlo, E.J., & Watson, J. B. (2003). Disfluencies of 3-and 5-year old Spanish-speaking children. Journal of Fluency Disorders, 28(1), 37-53.
• Clark, H. H., & Wasow, T. (1998). Repeating words in spontaneous speech. Cognitive Psychology, 37(3), 201-242.
• Duru, H., Akgün, E. G., & Maviş, İ. (2018). Dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalığın belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 1(3), 257-280.
• Eagleton, J. (2012). Exploring the possibility of intentional disfluency production as a function for social communication [Masters Thesis]. University of Edinburgh.
• Einarsdottir, J., & Ingham, R. (2009). Accuracy of parent identification of stuttering occurrence. International Journal of Language & Communication Disorders, 44(6), 847-863.
• Eklund, R. (2004). Disfluency in Swedish human–human and human–machine travel booking dialogues [Doktora tezi]. Linköping University.
• Fox Tree, J. E. (1995). The effects of false starts and repetitions on the processing of subsequent words in spontaneous speech. Journal of Memory and Language, 34(6), 709-738.
• Gordon, P. A., & Luper, H. L. (1989). Speech disfluencies in nonstutterers: Syntactic complexity and production task effects. Journal of Fluency Disorders, 14(6), 429–445.
• Gosy, M. (2007). Disfluencies and self-monitoring. Govor, 24(2), 91-110.
• Guitar, B. (2014). Stuttering: An integrated approach to its nature and treatment.Williams & Wilkins Press.
• Hughes, S., Gabel, R., Irani, F., & Schlagheck, A. (2010). University students’ explanations for their descriptions of people who stutter: An exploratory mixed model study. Journal of Fluency Disorders, 35(3), 280-298. 10.1016/j.jfludis.2010.05.006
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2019). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799. https://doi.org/10.16916/aded.581630
• Kurudayıoğlu, M., & Soysal, T. (2015). İlkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin konuşma akıcılıklarının değerlendirilmesi. Journal of Academic Studies, 17(67), 167-184.
• Lickley R. J. (1994). Detecting disfluency in spontaneous speech. Doctoral Dissertation, University of Edinburgh Institute of Linguistics and English Language, Edinburgh.
• Lickley, R. J. (2015). Fluency and disfluency. In M. Redford (Ed.), The handbook of speech production (pp. 445-469). Wiley-Blackwell.
• Menyhart, K. (2003, September). Age-dependent types and frequency of disfluencies. Göteborg University.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2015). İlköğretim Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. sınıflar). Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (5,6,7,8.sınıflar) Türkiye yüzyılı maarif modeli. Ankara.
• Morin-Lessard, E. (2019). Speech disfluencies: Their role in comprehension and word learning [Doktora tezi]. Concordia University.
• OATD. (2024). Open access theses and dissertations. https://oatd.org/
• Postma, A., Kolk, H., & Povel, D. J. (1990). On the relation among speech errors, disfluencies and self-repairs. Language and Speech, 33(1), 19-29. https://doi.org/10.1177/0023830990033001
• Rasinski, T. V. (2010). The fluent reader. Scholastic.
• Schnadt, M. J. (2009). Lexical influences on disfluency production [Yüksek lisans tezi]. University of Edinburgh, Scotland.
• Shollenbarger, A., Terry, N., & Akbari, C. (2017). An investigation of college students' knowledge of stuttering. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 2(4), 66-77.
• Topbaş, S., Konrot, A., & Ege, P. (2002). Dil ve konuşma terapistliği: Türkiye'de gelişmekte olan bir bilim dalı. Anadolu Üniversitesi.
• Uysal, B. (2023). Yaratıcı drama ve dil eğitimi temelli lisansüstü tezlerin eğilimleri. International Journal of Languages' Education and Teaching, 11(2), 1-13. https://doi.org/10.29228/ijlet.70362
• Wingate, M. E., & Howell, P. (2002). Foundations of stuttering. Journal of the Acoustical Society of America, 112(4), 1229-1231.
• Yairi, E., & Ambrose, N. G. (1999). Early childhood stuttering I: Persistency and recovery rates. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 42(5), 1097-1112. 10.1044/jslhr.4205.1097.
• Yairi E., & Clifton, N. F. (1972). Disfluent speech behavior of preschool children, high school seniors, and geriatric persons. Journal of Speech Language and Hearing Research, 15(4), 714-719.
• Yairi, E. (1981). Disfluencies of normally speaking two-year-old children. Journal of Speech & Hearing Research, 24(4), 490-495. https://doi.org/10.1044/jshr.2404.490