Kitap Okuma Tutumu ile Eleştirel Okuma Özyeterlik Algısı Arasındaki İlişkinin Öğretmen Adayları Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 17, 09.12.2020

Vildan Ceylan Kösem

Öz

Bu araştırmada 2018-2019 eğitim öğretim yılında Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı ve İlköğretim Türkçe Öğretmenliği Anabilim Dalı alanında eğitim görmekte olan öğretmen adaylarının kitap okuma tutumları ile eleştirel okuma öz yeterlik algıları arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama türünde bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ve Türkçe Öğretmenliği bölümlerinde eğitim görmekte olan 415 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Yapılan araştırmada “Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” ile “Eleştirel Okuma Öz yeterlik Algı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler Spss. 22 programıyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Bu çalışmada öğretmen adaylarının kitap okuma tutumları ile eleştirel okuma eğilimleri arasındaki ilişki yaş, cinsiyet, yaşanılan bölge ve eğitim gördükleri bölüm değişkenleri açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okuma, öğretmen adayları, eleştirel okuma, eleştirel düşünme

An Investigation of the Relationship Between the Book Reading Attitude and the Perception of Critical Reading Self Qualification in Teachers

Öz

In this study, it was tried to determine the relationship between the book reading attitudes and critical reading self-efficacy perceptions of pre-service teachers who were studying in Manisa Celal Bayar University, Faculty of Education, Department of Primary Education Classroom Teaching and Primary Education Turkish Education Department in the 2018-2019 academic year. The research is a relational survey, one of the general survey models. The study group of the study consists of 415 teacher candidates studying in Manisa Celal Bayar University, Faculty of Education, Classroom Teaching and Turkish Language Teaching departments in the 2018-2019 academic year. In the study, "Attitude towards Reading Scale" and "Critical Reading Self-Efficacy Scale" were used. The data obtained are Spss. It has been analyzed and interpreted with 22 programs. In this study, the relationship between pre-service teachers' book reading attitudes and critical reading dispositions was examined in terms of age, gender, region of residence, and the department they studied.

Anahtar Kelimeler

reading, teacher candidates, critical reading, critical thinking

Kaynakça

• Ajzen, I. and Fishbein, M., (2005). The Influence of Attitudes on Behavior. The Handbook of Attitudes. (Edt. Albarracin, D.; Johnson B.T.; Zanna, M.P.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Akdan, O. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin, eleştirel okuma becerisine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Akgün Çıtak, E. & Uysal, G. (2012). Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Araştırma ve Bilim Dergisi, 9(3), 3-9.
• Aşılıoğlu, B., Yaman, F. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12).
• Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aytaç, S. (2002). Yaratıcı kişilik ve yönetici. Yaratıcı Kişilik ve Yönetici:http://www.hurriyet.com.tr/gundem/yaraticikisilik-ve-yonetici-104783 adresinden 2 Nisan 2019 tarihinde alınmıştır.
• Baştuğ M., Keskin H.K. (2013). Ergenlik dönemi tutum ölçeğinin türkçeye uyarlanması, Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(4), 295-311.
• Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği) Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, 2(1), 411-428.
• Cüceloğlu, D. (1998). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Cüceloğlu, D. (2000). İyi düşün doğru karar ver (Etkili yaşamın temel boyutları üzerine Yakup Bey'le söyleşiler) (35. basım). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• D’Alessio, F., Avolio, B. A. & Charles, V. (2019). Studying the impact of critical thinking on the academic performance of executive mba students. Thinking Skills And Creativity. 31, 275–283.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Gönen, M., Öncü, Ç. E. & Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5. 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının, incelemesi. Millî Eğitim Dergisi, 164, 7-35.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 57-74.
• Gündüz, O., & Şimşek, T. (2013). Anlatım teknikleri 1 uygulamalı okuma eğitimi el kitabı (2. baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Gündüz, B. (2015). Üniversite 1. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması, Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Eğitim Programları ve Öğretim, Ankara
• Gürses, R. (1996). Okuma anlama. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bülteni, 98-103.
• Ilustre, C. A. P. (2011). Beliefs about reading, metacognitive reading strategies and text comprehension among college students in a private university. Philippine ESL Journal, 7, 28-47.
• İşeri K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 468-487.
• Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkısh Studies. 8(13), 1107-1122
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (27.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaşah, Z. & Karaşah, E. (2008). Türkçe öğretmen adaylarının “eleştirel okuma” tutumlarına eleştirel bir bakış (Kars Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Türkçe Öğretimi Kongresi Kitabı, 18-20 Mayıs, İstanbul.
• Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama, (2.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Kuzu, T. S. ve Doğan, T. (2015). Öğretmen adaylarına yönelik okuma tutum ölçeği geliştirme. Turkısh Studies. 10(15), 771-786
• Loop, E. (2017). Importance of reading skills, http://classroom.synonym.com/importancereading-skills-5642093.html adresinden 09.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2015). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları
• Orhan, Ö. (2007). İlköğretim vatandaşlık ve insan hakları eğitimi derslerinde eleştirel okuma tekniğinin kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öz, F. (2001). Uygulamalı ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özbay, M., Bağcı, H., Uyar. Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117–136
• Özdemir, E. (2002). Dilin öte yakası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 297-316.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller (3. Baskı). Ankara: PegemA Yayınları.
• Paul, R. & Elder, L. (2013). Kritik Düşünce (3.Baskı). (Çev. E. Aslan ve G. Sart). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TDK (2011). Büyük Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Ünal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okuduğunu anlama ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldız, C. (Edt.) (2008). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.