İç Kontrol Sisteminin Unsurları İle Risk Yönetimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 60, 95 - 116, 08.06.2020

Selda Korga Suphi Aslanoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, bankaların iç kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirmek ve etkin bir iç kontrol sisteminin kurulması için COSO tarafından belirlenen kontrol ortamı, risk değerlendirme, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim, izleme unsurlarının risk yönetimi üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında Kırıkkale ilinde faaliyet gösteren bankaların çalışanlarına anket uygulaması yapılmıştır. Anket sonucunda elde edilen verilere frekans analizi, güvenilirlik analizi, çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Çoklu regresyon analizinden elde edilen verilere göre etkin bir iç kontrol sistemini oluşturan risk değerlendirme ve kontrol faaliyetleri unsurlarının risk yönetimi üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç Kontrol Sistemi, Risk, Risk Yönetimi

Kaynakça

• Acındı, A. (2007). İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Açdoyuran, B.H. (2009). Ticari Bankalarda İç Kontrol Sisteminin Operasyonel Risk Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Aksoy, T. (2007). Basel II ve İç Kontrol. Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, Ankara.
• Al-Tamimi, H. A. H., Al-Mazrooei, F. M. (2007). Banks' risk management: a comparison study of UAE national and foreign banks. The Journal of Risk Finance Incorporating Balance Sheet, 8(4), 394-409.
• Arslan, I. (2008). Kurumsal Risk Yönetimi. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi.
• Bolak, M. (2004). Risk ve Yönetimi. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Burca, N. (2017). Yenilenen COSO Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi. https://nazifburca.com/2017/09/20/yenilenen-coso-kurumsal-risk-yonetimi-cercevesi/, Kasım 2019.
• D’Arcy, S. P., & Brogan, J. C. (2001). Enterprise risk management. Journal of Risk Management of Korea, 12(1), 207-228.
• Derici, O., Tüysüz, Z., Sarı, A. (2007). Kurumsal Risk Yönetimi ve Sayıştay Uygulaması. Sayıştay Dergisi, Sayı:65, s.151-172.
• Derici, O. (2015). İç Kontrol ve Risk Yönetimi. BEKAD Yayınları, Ankara.
• Dima A. M., Orzea, I. (2012). Risk Management in Banking. Academy Publish.org.
• Durna, M. (2019). Bankalarda İç Kontrol Sisteminin Risk Azaltıcı Etkileri: Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Bir Uygulama. Bayburt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bayburt.
• Eldemir, E. (2015). Bankalarda İç Kontrol Sistemi Ve Risk Yönetimi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Gujarati, D. (2003). Basic Econometrics. Forth Edition. Singapura: McGraw-Hill.
• İbiş, C., ve Çatıktaş, Ö. (2012). İşletmelerde İç Kontrol Sistemine Genel Bakiş. Sayıştay Dergisi, Sayı, 85, 95-121.
• Kalaycı Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın, Ankara.
• Krstić, J., & Đorđević, M. (2012). Internal control and enterprise risk management–from tradicional to revised coso model. Economic Themes, 50(2), 151-166.
• Kurt, G., & Uysal, T. U. (2018). COSO Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi Güncelleme Projesinin Getirdiği Yenilikler. Muhasebe ve Denetime Bakis= Accounting & Auditing Review, 18(54), 19-34.
• Mandacı, P. E. (2003). Türk Bankacılık Sektörünün Taşıdığı Riskler ve Finansal Krizi Aşmada Kullanılan Risk Ölçüm Teknikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1, s.67-84.
• Merna, T., Al-Thani, F. F. (2008). Corporate Risk Management. John Wiley & Sons.
• Messier, W. F., JR. (1997). Auditing: A Systematic Approach. The McGraw-Hill.
• Moeller, R. (2010). Brink’s Modern Internal Auditing: A Common Body of Knowledge. John Wiley & Sons, New Jersey.
• Özkardeş, L. (2017). Kurumsal Firmaların İç Kontrol, İç Denetim ve Riske Yaklaşımları. Journal of Yaşar University, 12(47), 192-201.
• Pehlivanlı, D.(2014). Modern İç Denetim. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Pickett, S. K.H. (2010). The Internal Auditing Handbook. 3th Edition, John Wiley & Sons, USA.
• Rahim, N. F. A., Ahmed, E. R., & Faeeq, M. K. (2018). Internal control system and perceived operational risk management in Malaysian conventional banking industry. Global Business and Management Research, 10(1), 135-149.
• Riso, V., & Castellini, M. (2019). Poor Integration between Operational Risk Management activities and Internal Control System in the Municipalities: An analysis of the Italian legislative framework. Economia Aziendale Online, 10(1), 149-158.
• Saltık, N. (2007). İç Kontrol Standartları. T.C. Maliye Bakanlığı ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü İç Kontrol Merkezi Uyumlaştırma Dairesi, (Erişim) https://kontrol.bumko.gov.tr/Eklenti/6855,saltik-nihal-ic-kontrol-stanadrtlari arastirma-raporu.pdf?0. Siayor, A. D. (2010). Risk management and internal control systems in the financial sector of the Norwegian economy: A case study of DnB NOR ASA (Master's thesis, Universitetet i Tromsø).
• Şentürk, A.T. (2015). İşletmelerde İç Kontrol Sistemi, Risk Değerleme Ve Tekstil İşletmesinde Bir Uygulama. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Tekgül, E. (2007). Kurumsal Risk Yönetimi ve Risk Zekâsı. Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri Müdür Yardımcısı, Referans Gazetesi.
• Tığdemir, S. (2014).COSO 2013’ün Yol Haritası. KPMG Gündem, Sayı:19.
• Treasury, H. M. (2004). The Orange Book Management of Risk- Principles and Concepts. HM Treasury.
• Türedi, H., Koban, A. O., & Karakaya, G. (2015). COSO İç Kontrol (ABD) Modeli İle İngiliz (TURNBULL) ve Kanada (CoCo) Modellerinin Karşılaştırılması. Sayıştay Dergisi, 99, 95-119.
• Türedi, H., & KOBAN, A. (2016). COSO İç Kontrol Modelinde Risk Değerlendirme Faaliyetleri. Öneri Dergisi, 12(46), 155-178.
• www.coso.org, Internal Control- Integrated Framework, 2013.
• www.coso.org, COSO Enterprise Risk Management Integrated Framework, 2004.
• www.maths-fi.com, Risk Management and Internal Control Systems Reference Framework, 2010.
• www.tide.org.tr.