BAĞIMSIZ DENETİMİN GÖZETİMİ: ÜLKELERARASI KAMU GÖZETİM KURUMLARININ YAPISAL KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 62, 1 - 20, 09.01.2021

Ayten Özbingöl Nalan Akdoğan

Öz

Enron başta olmak üzere pek çok denetim skandalı, denetimde bağımsızlığın ve tarafsızlığın artık sağlanamadığını ve yeni bir yapılanmanın gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Enron ile patlak veren ve Sarbanes-Oxley Kanunu (SOX) ile şekillenen süreç aslında, kamu güveninin tesis edilmesi, kamu yararının korunması ve denetim kalitesinin yükseltilmesi için bağımsız denetimin başka bir sistem tarafından denetlenmesini zorunlu hale getirmiştir. SOX ile birlikte, bağımsız denetimin gözetimi için dünyada ilk kamu gözetim kurumu ABD’de kurulmuştur. ABD’nin ardından, pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede de kamu gözetim kurumları kurulmaya devam etmiştir. Uluslararası Bağımsız Denetim Düzenleyicileri Forumu (IFIAR)’nun yasal yetkisi olan düzenleyici kuruluşlarının bulunduğu altı farklı bölgesinde 55 üyesi bulunmaktadır. Bu çalışmada, Kuzey Amerika bölgesindeki ülkelerden ABD ve Kanada; Avrupa bölgesindeki ülkelerden Almanya, Fransa, İngiltere, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi; Asya/Okyanusya bölgesindeki ülkelerden Japonya, Çin (Taipei) ve Avustralya; Ortadoğu bölgesinde yer alan ülkelerden Türkiye incelenmiştir. IFIAR üyesi olan 10 ülkenin kamu gözetim sistemleri çeşitli açılardan kıyaslanmıştır. Benzer ve farklılıklar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kamu gözetim kurumu, bağımsız denetimin gözetimi, bağımsız denetimin kalitesi

THE INSPECTION OF AUDIT FIRMS: COMPARISON OF COUNTRIES’ PUBLIC OVERSIGHT AUTHORITIES’ STRUCTURES

Öz

Following various audit scandals especially Enron, it was found that independence and objectivity could no longer be ensured in auditing and therefore required a need for new structuring. In fact, the process that erupted with Enron and shaped with Sarbanes-Oxley Act (SOX) made it mandatory for independent audit to be audited by another system in order to establish public trust, protect the public interest and improve the audit quality. Together with SOX, the first public oversight authority in the world was established in the USA for the oversight of the independent audit. After USA, public oversight authorities continued to be established in many developed and developing countries. The International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR) comprises 55 members from 6 jurisdictions. In this study, 10 members of IFIAR that are located in the USA and Canada from North America; Germany, France, England and Southern Cyprus from Europe; Japan, China (Taipei) and Australia from Asia/Oceania and Turkey from the Middle East were examined and compared with respect to their public oversight systems in different perspectives

Anahtar Kelimeler

Public oversight authority, oversight of independent audit, quality of independent audit

Kaynakça

• Anantharaman, D. (2012). Comparing Self-regulation and Statutory Regulation: Evidence from the Accounting Profession. Accounting,Organizations and Society, 37, 55-77.
• Aslanoğlu, S. ve Baskan T.D. (2016). Denetçilerin Bağımsızlığının Denetim Kalitesine Etkisi: BİST’te Yapılan Bir Uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 16(48), 59-84.
• Birgili, E. ve Tunahan H. (2005). Hileli Finansal Raporlama veya Pandoranın Açılan Kutusu. İktisat İşletme ve Finans İnceleme Araştırma Dergisi, 20(231), Haziran.56-67.
• COSO, (1987). The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission, Report of the National Commission on Fraudulent Financial Reporting.
• Canadian Public Accountability Board, (2017). Annual Report.
• Certified Public Accountants and Auditing Oversight Board, (2019). Fiscal Edition.
• Cunningham, G. M. ve Harris, J. E. (2006). Enron and Arthur Andersen: The Case of the Crooked e and the Fallen a. Global Perspectives on Accounting Education, Volume:3, 27-48.
• Dereli, O. (2014, Mayıs). Türkiye’de Bağımsız Denetim ve Kamu Gözetimi Kurumu, 29. Türkiye Maliye Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü, Antalya.
• Dunn, P. (1999). Fraudulent Financial Reporting: A Deception Based on Predisposition, Motive and Opportunity, (Unpublished Phd Thesis), Boston University.
• Financial Reporting Council, (2015). Audit Quality Inspections Annual Report 2014/15, 29 May.
• Financial Reporting Council, (2019). Development In Audit, November.
• Gürol. B. ve Tüysüzoğlu, T. (2016). Türkiye’de Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşlar Nezdinde Bağımsız Denetim Yapan Denetim Kuruluşlarının Şeffaflık Raporları Üzerinde Bir İnceleme, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 15(47), 131-148.
• Haut Conseil du Commissariat aux Comptes, H3C Annuel Rapport, (2018).
• Kamu Gözetim Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, (2018). Faaliyet Raporu.
• Löhlein, (2016). From Peer Review to PCAOB Inspections: Regulating for audit Quality in the U.S., Journal of Accounting Liretature, 36, 28-47.
• Memiş M.Ü. ve Güner, M.F. (2011). Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Sürecinde Muhasebe ve Denetim Alanında Yapılan Düzenlemeler, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 149-164.
• Murase, H., Numata,S. ve Takeda, F. (2011). Reputation of Low-Quality Big 4 and Non-Big 4 Auditors: Evidence From Auditor Switches of Former ChuoAoyama Clients, Journal of Governance and Regulation, 2(1), 1-35.
• National Instrument 52-108 Auditor Oversight Rules and Policies, (2014).
• Rockness, H. ve Rockness, J. (2005). Legislated Ethics: From Enron to Sarbanes-Oxley, The Impact on Corporate America, Journal of Business Ethics, 57, 31-54.
• Rocs, (2007). Standartlara ve Kanunlara Uyum Raporu Türkiye, Muhasebe ve Denetim.
• Sayar, A.R.Z. (2014). KGK ve Diğer Ülkelerdeki Kamu Gözetim Otoriteleri Arasındaki İşleyiş ve Yetki Farklılıkları, < https://www.youtube.com/watch?v=hkFa9uG_BHs>.
• Tiscini, R. ve Donato, F. (2008). The Relation Between Accounting Frauds And Corporate Governance Systems: An Analysis Of Recent Scandals., <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1086624>
• The International Forum of Independent Audit Regulators, 2019 Member Profile - FRC.
• The International Forum of Independent Audit Regulators, 2019 Member Profile -CPAB.
• Uzay, Ş. (2006). Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ve Meslek Mensupları. <http://docplayer.biz.tr/2995843-Kamu-gozetimi-muhasebe-ve-denetim-standartlari-kurumu-ve-meslek-mensuplari.html >
• Yanık, S. ve Karataş, M. (2017). Denetim Raporlarının Geleceği: Yeni Düzenlemeler ve Ülke Uygulamaları, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak, 1-26.
• Willekens, M., Dekeyser,S. ve Simac, I. (2019). EU Statutory Audit Reform, Impact on Costs, Concentration and Competition, Policy Department for Economic,Scientific and Quality of Life Policies Directorate, General for Internal Policies.
• 660 Sayılı KHK Gerekçesi, Genel Gerekçe., About the AICPA, <https://www.aicpa.org/about.html.> (07.03.2020).
• About the PCAOB, <https://pcaobus.org/About/Pages/default.aspx> ( 07.03.2020)
• APAS, <www.apasbafa.bund.de> (08.03.2020)., ASIC, <(https://asic.gov.au/> (22.03.2020).
• CyPAOB, <http://www.cypaob.gov.cy/> (08.04.2020)., JICPA, <https://jicpa.or.jp> (12.03.2020).
• TDK, <http://www.tdk.gov.tr/> (21.02.2017)., WPK, <https://www.wpk.de/eng/public/public-oversight/> (08.03.2020).
• <https://www.ab.gov.tr/avrupa-birliginin-tarihcesi_105.html> (08.07.2020), <http://www.treasury.gov.cy/> (08.04.2020).