ÇALIŞAN HİLELERİNİN GRUP DİNAMİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 59, 75 - 94, 01.01.2020

Pelin Tahmaz Banu Tarhan Mengi Sibel Doğan

Öz

Gelişen rekabet ortamında hile denetimi her geçen gün önemli bir hal almaktadır. İşletmelerde gerçekleşen hile eyleminin çoğunlukla tespit edilememesinden dolayı oluşan zarar tam olarak bilinememektedir. Bu çalışmada, hile eyleminin nedenleri araştırılmış; insanları bu tipte suçlar işlemeye iten sosyal psikolojik faktörler, hilekârların karakteristik özellikleri ve işletmelere verdikleri zararlar incelenmiştir. Çalışmanın temelini, grup dinamikleri ve grubun insan üzerindeki etkisi göz önüne alınarak yapılan sosyal psikolojik deneyler ile anket çalışması oluşturmuştur. Gerçeği yansıtmayan mali tablolar, kar sağlamak için işletme içerisinde yasal olmayan yollara başvurulması hileye birer örnek olarak verilebilir. Bu çalışmanın temel amacı, grup üyeleri tarafından oluşturulan baskı, motivasyon, grup yapısı, tutum ve davranışlardan çalışanların etkilenme düzeylerini tespit etmektir. Bu amaca ulaşabilmek için ise bir finansal hizmetler çalışanlarına yönelik ankete dayalı bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler Regresyon Analizi aracılığı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ile çalışanların sosyal psikolojik faktörlere bağlı olarak hile yapmaya eğilim düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Hile, Grup Dinamikleri, Denetim

THE SURVEY ON EXAMINATION OF EMPLOYEE FRAUD IN TERMS OF GROUP DYNAMICS

Öz

Day by day, importance of fraud auditing is increasing together with the ever-increasing competition environment. In many cases, frauds committed in the enterprises cannot be detected. It is difficult to evaluate the exact damage given by such crimes. In this study, social psychological factors, the characteristics of fraudster and their damage to enterprises were investigated. Studies were conducted considering the group dynamics and the effect of the group on human. Main purpose of this study is to determine the level of impression from peer pressure, motivation, group structure, attitude and behaviors on employees. In order to achieve this objective, a questionnaire-based survey is conducted for financial services employees. The obtained data are analyzed by Regression Analysis test methods. With the evaluation of the results, the analysis was meant to determine the tendency of the employees to cheat due to social psychological factors

Anahtar Kelimeler

Fraud, Group Dynamics, Auditing

Kaynakça

• Albrecht W.Steve, Chad O. Albrecht, Conan C. Albrecht and Mark F. Zimbleman. Fraud Examination. 5th Edition, Cengage Learning, Inc, USA: Mason, 2018.
• Aksu Mualla Bilgin, “İnsan İlişkilerinde Bir Boyut: Grup Davranışı”, Eğitim Yönetimi, Yıl 2, Sayı 3, 1996, s.315- 328.
• Aytaş Serpil. İnsanı Anlama Çabası, Psikolojiye Giriş. 1. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2000.
• Bozkurt Nejat. İşletmelerin Kara Deliği Hile – Çalışan Hileleri. 2. Basım, İstanbul: Alfa Yayınları, 2011.
• Bozkurt Tülay. Davranışlarımızdan Seçmeler (Örgütsel Yaklaşım). 1. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım, 1999.
• Craig McGarty, Haslam Alexander. The Message of Social Psychology. 1st Edition, Blackwell, Cambridge, 1997.
• Durmuş Beril, Yurtkoru, E.S., Çinko, M. Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. 4. Basım, İstanbul: Beta Yayınları, 2011.
• Ercan İlker, İsmet Kan, “Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt 30, 2004, s. 211-216.
• Erdoğan İlhan, İşletmelerde Davranış. 7. Baskı, Malatya: MIAD Yayınları Dizisi, 2007.
• Hair J. F. Jr., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. Multivariate Data Analysis. 6th Editio, Upper Saddle River, NJ: Pearson/Prentice Hall, 2006.
• Hester Stephen, Eglin Peter., A Sociology of Crime. , 1st Edition, Routledge, London, 1992.
• Hochstetler Andy; Copes Heith; Delisi Matt, “Differencial Association in Group and Solo Offending”, Journal of Criminal Justice, Vol.30, Issue 6, 2002.
• Jafarova Sevinj, “İşletmelerde Hile Yapmanın Nedenleri ve Sosyal Psikoloji Açısından Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• Kaplan İbrahim, “Hukuk Devleti, Yolsuzluk, Yoksulluk”, Cumhuriyet Gazetesi,29.05.2007. Luthans Fred. Organizational Behavior An Evidence-Based Approach. 12th Edition, New York, 2011.
• Mengi Banu Tarhan ve Sibel Yılmaz Türkmen, “Yatırım Hileleri”, Öneri Dergisi, Cilt 10, 2013, s.39.
• Moscovici S. & Markova, I. The Making of Modern Social Psychology. 1st Edition, Cambridge, UK: Polity Press, 2006.
• Nunnally Jum C. Psychometric Theory. 1st Edition, NY: McGraw-Hill, New York. 1967.
• Scarpitti Frank R.; Nielsen Amie L.; Miller J. Mitchell. A Sociological Theory of Criminal Behavior. Crime and Criminals Contemporary and Classic Readings in Criminolog. 2nd Edition, Oxford University Press, New York, 2009.
• Siegel Larry J. Criminology: Theories, Patterns, and Typologies. Wadsworth, 11th Edition, Belmont, 2012.
• Singleton Tommie W., Aaron J. Singleton, G.Jack Bologna, Robert J. Lindquist. Fraud Auditing and Forensic Accounting. Third Edition, Hoboken : John Wiley & Sons, Inc, Canada, 2006.
• Sutherland Edwin Hardin. Crimininology. Lippincott, 4th Edition, Philadelphia, 1947.
• Stapenhurst Rick, “The Media’s Role in Curbing Corruption”, The World Bank Institute (WBI), 1818 H Street, N.W., Washington, DC 20433, USA., 2000, s.9.
• The Association of Certified Fraud Examiners, “2018 Report to the Nation on Occupational Fraud and Abuse” USA, 2018.
• Ulucan, Fatma Özkul ve Almalı, Zehra Özdemir. “Çalışan Hilelerinin Önlenmesinde Proaktif Yaklaşımlar: Kurumsal İşletmelerde İnsan Kaynakları Yöneticileri Üzerine Nitel Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt.10, Sayı.40, Temmuz 2013, s.75-89.
• Umstot Denis D. Understanding Organizational Behavior. 1st Edition, West Publishing, New York, 1984.
• Wright Daniel B., London Kamala, Waechter Michael, “Social anxiety moderates memory conformity in adolescents.”Applied Cognitive Psychology, Vol. 24, 2010, s. 1034-1045.