İŞLETMELERİN BÜYÜME STRATEJİLERİNDE MUHASEBE-DENETİM EKSENİNDE MALİ KONTROL VE YÖNETİM

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 55, 85 - 118, 01.10.2018

Masum Türker

Öz

İşletmeler varlıklarını sürdürebilmek için ekonomik faaliyetlerini güçlendirmek, üretimlerini artırmak, pazarlarını genişleterek sektör bazında ve/veya ürün bazında pazar payını artırmak için büyümek isterler. Büyümeyen işletmeler yaşamlarını sürdürememekte; büyük işletmelerin rekabeti sonucunda yaşamları kısa olmaktadır. Büyüme; içsel kaynaklar oto-finansman yolu ile içeriden veya dışsal kaynaklar kullanılarak yatırımcı bulma ya da borçlanma yolu ile dışarıdan sağlanan finansmanda, hesaplaşma ve güvenilir sağlıklı bilginin varlığı önemlidir. Büyümede özellikle yatırımcı çekme, kredi bulma, birleşme, ortak girişim faaliyetleri için ittifak yapma, devralma satın alma ve büyüme stratejilerinde hedeflenen eylemlerin bütçelenmesinde; bütçe ve maliyet kontrolü, maliyet yönetimi ve denetimi, şeffaflığın sağlanmasında finansal raporlama ile iç ve bağımsız dış denetim önemli rol oynar

Anahtar Kelimeler

İşletme, Büyüme, Strateji, Muhasebe, Denetim, Maliyet, Mali Kontrol, CFO

FINANCIAL CONTROL AND MANAGEMENT IN ACCOUNTING-AUDIT AXIS IN GROWTH STRATEGIES OF ENTERPRICES

Öz

Enterprices want to grow to increase their market share in sector-based and / or product-based sectors by strengthening their economic activities, increasing their production, expanding their markets in order to continue their existence. If an entity has not grown, this enterprice could not maintain its business life. Because of their competition with big enterprices, the lives of these static enterprises are to shorten.Internal sources self-financing and external sources must be used to grow all enterprices. In the case where the investor provides this source by the way of foreign indebtment, obtaining reliable information is important. Particularly, the attracting investors, finding a loan, merging, alliance for acquisition of joint ventures and acquisition plays a very important role in growth, and budget and cost control, cost management and supervision play an important role in the budgeting of targeted actions in growth strategies. Financial reporting and internal and independent external audit play an important role in ensuring transparency

Anahtar Kelimeler

Enterprice, Growth, Strategy, Accounting, Audit, Cost, Financial Control, CFO

Kaynakça

• AKDOĞAN Nalan, SULTANOĞLU Banu, TFRS Uygulamasının İktisadi Gelişmeye Katkısı, Muhasebe ve Denetim Sempozyumu, İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi, Bildiriler, ss. 41-74, Kamu Gözetim Kurumu Yayını, Ankara, 2017.
• AKTAN Coşkun Can, Değişim Çağında Yönetim, 2. Baskı, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• ALAYBEYOĞLU Nihat, Yeni Bir Çağın Eşiğinde Şirketlerin Dönüşümü, Büyük Dönüşüm, (Editör: İbrahim Öztürk), ss. 145-254, İstanbul Ticaret Odası Yayınları No:2011-25, İstanbul, 2012.
• ANTILL Nick, LEE Kenneth, Company Valuation under IFRS, Harriman House Publishing, , 2nd Edition, Hampshire, 2008.
• ATEŞ M. Rauf, Şirket Doktoru Kritik Sorulara Yanıtlar, Hayat Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri, İstanbul, 2009.
• AYDIN Ahmet Hamdi, Yönetim Bilimi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008,
• BRAGG Steven M., Accounting Kontrol Best Practices, John Wiley and Sons, New Jersey, 2006.
• BİÇER Ali Altuğ, Bağımsız Denetimin İşletmelerin Büyümesinde ve Kurumsallaşmasındaki Rolü, Muhasebe ve Denetim Sempozyumu, İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi, Bildiriler, ss. 211-234, Kamu Gözetim Kurumu Yayını, Ankara, 2017.
• CAN Halil, Organizasyon ve Yönetim, Siyasal Kitapevi, Ankara, 2005.
• CHOİ Frederick D. S. et all., International Accounting, Fourth Edition, Pearson Education, 2002, USA.
• COULTER Mary, Stratejic Management in Action, Fifth Edition, Pearson, New Jersey, 2010.
• ÇELİK Orhan, Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları, Güçlü ve Özgür Bir Ülke için Muhasebe Kültüründe Devrim, XVIII. Türkiye Muhasebe Kongresi (Editör: İpek Türker) ss. 41-49, TÜRMOB Yayınları No:399, Ankara. 2011.
• ÇELİK Orhan, Şirket Birleşmeleri ve Birleşmelerde Şirket Değerlemesi, Turhan Kitapevi Yayınları, Ankara, 1999.
• ÇETİN Canan, Stratejik Düşünce ve Kurumsal Girişimcilik, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2010-121, İstanbul, 2012.
• DENK Nevzat, Strateji Oluşturma Modeli, Beta Yayınları, İstanbul, 2011.
• DONALDSON Gordon, Yönetim Kurulları İçin Yeni Bir Araç; Stratejik Denetim, Harvard Business Review, Kurumsal Şirket Yönetimi, ( Çeviren: Ahmet Kardam), ss. 63-87, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası Yayınları,, İstanbul, 2002,
• DORNBUSCH Rudıger, FISHER Stanley, STARTZ Rıchard, Makro Ekonomi (Çeviren: Salih AK), Gazi Kitapevi, Ankara, 2007.
• DRUCER Peter F., 21. Yüzyıl İçin Yönetim Tartışmaları, (Çev: İrfan Bahçıvangil, Gülenay Gorbon). 4. Baskı, Epsilon Yayınları, 2014.
• DYER Jeffrey H., KALE Prashant, SING Harpır Ne Zaman İttifak, Ne Zaman İktisap? Harvard Business Review, Büyümenin Yönetimi, (Çeviren: Leyla Aslan), ss. 95-113, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası Yayınları, İstanbul, 2005.
• EFİL İsmail, İşletmelerde Yönetim ve Organizasyonu, 7. Baskı, Alfa, İstanbul, 2002.
• EĞİLMEZ Mahfi, Makro Ekonomi Türkiye’den Örneklerle, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2009
• EREN Erol, İşletmelerde Yenilik Politikası, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayın No: 127, İstanbul, 1982.
• GAMBLE John E.THOMPSON, Arthur A. JR., Essentials of Strategic Management, 2nd Edition, McGraw-Hill Irwin, NewYork, 2001.
• GÜREDİN Ersin, Denetim ve Güvence Hizmetleri, 11. Basıdan tıpkı 12. Bası, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 2008.
• GÜROK Hasan, Ekonomik Büyüme ve Kalkınma, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HEGARTY John, Avrupa Ortak Muhasebe ve Denetim Standartları, Ekonominin Denetim Düzeni ve Muhasebe, XVI. Türkiye Muhasebe Kongresi, ss. 35-38, TÜRMOB Yayınları No: 45, Ankara, 1998.
• HAMEL Gary, GETZ Gary, Tasarruf Çağında Büyümenin Finansmanı, Harvard Business Review, Büyümenin Yönetimi, (Çeviren: Leyla Aslan), ss. 35-55, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası Yayınları, İstanbul, 2005.
• HODGETTS Richard M., Yönetim Teori, Süreç ve Uygulama, (Çevirenler: Canan ÇETİN-Esin (CAN) MUTLU), Beta Yayınları, İstanbul, 1999.
• JONES Geoffrey, Renewing Unilever Transformation and Tradition, Oxford University Press, Oxford, 2005.
• KAPLAN Roberts S., NORTON, David P. Balanced Scorecard Şirket Stratejisini Eyleme Dönüştürme, (Çev: Serra Egeli), Üçüncü Baskı, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• KARAIN Jason, The Chief Financial Officier, Profile Books Ltd., London, 2014.
• KARABULUT Tuğba, Girişimcilik ve Sürdürülebilirliği, Papatya Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• KOCAOĞLU Hüseyin Egemen, Türkiye’de Küçülerek Büyüme Stratejisinin Avantaj ve Dezavantajlarını İncelemeye Yönelik Bir Örnek Olay Çalışması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• KONA Gürsel, ”İSO 500 şirketlerinde katma değer, marka ve patent ilişkisi ” İktisat İşletme ve Finans” Dergisi, ss. 64-85 Ankara, Yıl 22, Sayı 258, Eylül 2007.
• KOTLER Philip ve Milton, Küresel Pazarda Büyümenin 8 Yolu, (Çeviren Ebru Kızıldağ), 2. Baskı, MedyaCat Yayınları, İstanbul, 2016.
• KÜÇÜKBERKSUN Serdar, İşletmelerde Yönetim Denetimi, Der Yayınları, İstanbul, 1998.
• KUTLAN Serhat, Maliyet Kontrolu ve 5 Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Uygulama, Alfa Yayınevi, İstanbul, 1998.
• LEARNED Edmund P., CHRİSTENSEN, C.Roland, ANDREWS Kenneth R., GUTH William D., Business Policy Text and Cases, Revised Seventh Edition, Richard D. Irwin, Illinois, 1971.
• MESSİER William F., GLOVER Steven M., PRAWİTT Douglas F., Auditing &Assurance Services: A Systematic Approach, 7 th ed., McGraw-Hill Irwin, New York, 2010.
• MUTLU Esin (Can), Uluslararası İşletmecilik, Beta Yayınları, İstanbul, 1999.
• NORTH Douglas C., Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, (Çev: Gül Çağalı Güven), İkinci Basım, Sabancı Üniversitesi, İstanbul, 2010.
• OLUÇ Mehmet, İşletme Organizasyonu ve Yönetimi, Birinci Cilt, Gözden Geçirilmiş ve GenişletilmişM 3 bası, Duran Ofset Basımevi, İstanbul, 1969.
• ÖZTÜRK Mehmet, Fonksiyonları Açısından İşletme ve Yönetim, Papatya Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• PEKER Alparslan, Modern Yönetim Muhasebesi, Genişletilmiş 3. Bası, 1.2. ve 3. Kitap, Filiz Kitapevi, İstanbul, 1983.
• PORTER Michael E., Rekabet Stratejisi, Sektör ve Rakip Analizi Teknikleri, Sistem Yayıncılık ve Mat.San. Tic.A.Ş., İzmir,2000.
• PORTER Michael, Yarının Avantajlarını Yaratma, Geleceği Yönetmek, (Hazırlayan: Rowan Gibson, Çeviren: Anaca Ergül-Arıcan Uysal) ss.64-77, Yakamoz Yayınları, İstanbul,2008.
• PRAHALAD C.K., Büyüme Stratejileri, Geleceği Yönetmek, (Hazırlayan: Rowan Gibson, Çeviren: Anaca Ergül, Arıcan Uysal) ss.78-91, Yakamoz Yayınları, İstanbul, 2008.
• SCOTT William R., Financial Accounting Theory, Fifth Edition, Person Prince Hall, Toronto, 2009.
• SEVGENER A. Sait, Finansal Kontrol Sisteminde Yönetici Etkinliğinin Ölçülmesi, II. Baskı, Marmara Üniversitesi Yayın No: 523, İstanbul, 1993.
• SULTANOĞLU Banu, ÖZERHAN Yıldız, Reporting and Assurance of Environmental-Evidence From Turkey, Auditing For Development and Suistainability, MODAVİCA 2017, 14 th Conference on Accounting, 11-13 Octaber 2017, Tirana-Albania.
• SUWARDY Themin, Productivity Measurement for Accounting Functions, Accounting&Productivity Answering the Big Questions,(Edited:Themin Suwardy & GaryPan), CPA Australia Ltd., Singapore, 2012.
• STIGLITZ Joseph E., 90’ların Yükselişi, (Çev: Aytül Özer, Barış Güven), CSA Global Yayın Ajansı, İstanbul, 2004.
• TUNCER Nesrin, KARAHAN Özlem , Bağımsız Denetimin Güven ve Sorumluluğunu Artırmaya Yönelik Düzenlemeler, Denetimin Değeri, ss. 18-26, Akis Bağımsız Denetim A.Ş. (KPMG), İstanbul, 2016.
• TÜRKER İpek, Öz Kaynaklar: Kuramsal Yapı ve Türkiye Mevzuatında Uygulama Deneyimi, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, ss. 65-96, Yıl 15, Sayı 47, Ocak 2016.
• TÜRKER İpek, Türkiye’de Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) Paralelinde Yapılan Düzenlemelerin Finansal Tablo Kullanıcıları Üzerinde Muhtemel Etkileri, TÜRMOB Yayınları No:407, Ankara, 2011.
• TÜRKER Masum, Sürekli Ekonomik Gelişme: Muhasebe ve Denetimin Rolü, Finansal Piyasanın Gelişiminde Muhasebe ve Denetimin Rolü, Halil Kocacık Armağan, (Editörler: A.Kadir Işık-Kadir Güral) ss. 233-239, Temel Eğitim ve Staj Merkezi Yayın No.:63, Ankara, 2005.
• TÜRKER Masum, Denetim Çalışma Kağıtları Rehberi, Forum Yayınları, İstanbul, 2012.
• TÜRKER Masum, OKAY ÖRERLER Esin, Türk Şirketlerinin Küresel Şirket Haline Getirilmesi Yolları, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2004/60, İstanbul, 2004.
• UZAY Şaban, Sürdürülebilir Gelişme Bakımından Denetimin Önemi, Muhasebe ve Denetim Sempozyumu, İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi, Bildiriler, ss. 147-183, Kamu Gözetim Kurumu Yayını, Ankara, 2017.
• ÜNAL İsmail, ARKAYA İpek, Denetimin Ötesi: Denetlenmiş Finansal Bilgilerin Sağladığı Katma Değer, Denetimin Değeri, ss. 11-16, Akis Bağımsız Denetim A.Ş. (KPMG), İstanbul, 2016.
• VOLCKER Paul A., Accounting, Accouantants and Accountability in an Integrated World Ekonomy, Hong Kong, 19 Kasım, 2002.
• WARD Graham, The International Accountancy Profession: Generating Growth and Stability Worldwide, Paris, 11 Kasım 2004.
• WHEELEN Thomas, HUNGER J.David, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası (Global Sürdürülebilirliğe Doğru) (Çeviren: Ahmet Nüvit Bingöl) İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayın No: 40, İstanbul, 2015.
• WOOD Frank, SANGSTER Alan, Business Accounting, Tenth Edition, Pearson Education Ltd., Harlow, 2005.
• YANIK Serhat, TÜRKER İpek, Sürdürülebilirlilik ve Sosyal Sorumluluk Raporlamasındaki Gelişmeler (Tümleşik Raporlama), İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, ss. 291-308, Sayı:47, Ekim 2012.
• YÜCEL Göksel, İşletmelerde İç Raporlama Sistemi, İ.Ü. İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü Yayın No: 48, İstanbul, 1986.
• ZİMMERMAN Jerold, Accounting for Decision Making and Control, Seventh Edition, McGrawn Hill-Irwin, New York, 2011.
• ZOOK Chris, Beyond The Core, Harvard Business Publishing, 2004, (Aktaran: M. Rauf ATEŞ, Şirket Doktoru Kritik Sorulara Yanıtlar, Hayat Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri, İstanbul, 2009).
• AŞIKOĞLU Rıza, Globalleşme Sürecinde Uluslararası Finansal Yönelimler, Dumlupınar Üniversitesi Yayınları No:2, Eskişehir, 1993.
• BOULTON W.R., DAVİS R., Developing Computer-Based Corporate Information Systems: A Management Perspective, American Institute for Decision Sciences-Prooceedings. Boston,1981.
• ÇEVİK Hasan H., Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2001.
• ELLİOT R., The Wave Breaks On theShores of Accounting (Üçüncü Dalga Muhasebe Kıyılarında Patlıyor), Accounting Horizons, Haziran 1992, ss. 61-85.
• ELMACI Orhan, Stratejik Yönetim Sisteminin Etkinliğinin Sağlanmasında Yönetimin Rolü (Bütçeden Stratejik Yönetime) DPÜ SBE Dergisi, Kütahya, Haziran 2000.
• ERGİN Esin, İşletme Politikası, 2. Basım, Der Yayınları, İstanbul, 1992.
• HİLL, Charles W.L. GARETH R. Jones, Strategic Management Theory, Boston, Houghton Company, 1992.
• KAGERMANN K., LAY P., MOORE G., Business Network Transformation: Rethinking Relationships in a Global Economy, The Global Information Technology Report 2007-2008, Chapter 1.8 World Economic Forum, ss. 101-108.
• MÜFTÜOĞLI Tamer, Şirket İktisadı, Turhan Kitapevi, Ankara, 1989.
• POROKOWSY Anatoly A., Structure and Strategy: Causes of Change, Universty of Michigan Business Rewiev, May 1997.
• TOSUN Kemal, Yönetim ve işletme Politikası, İ.Ü.İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1990.