İŞLETME KÖRLÜĞÜ VE ÇÖZÜM ÖNERİSİ OLARAK GÜVENİLİR DANIŞMAN “İÇ DENETİM”

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 54, 125 - 138, 01.06.2018

Burcu Özgül Banu Tarhan Mengi

Öz

İşletmeler yerel, ulusal ve global düzeyde toplumla etkileşim halinde olan sosyal varlıklardır1. Bu sosyal varlıklar,içlerinde yer alan bireylerin düşünce yapıları ve geleceğe yönelik bakış açıları doğrultusunda, bir parçası bulundukları çevreyi sürekli değerlendirirler. Bu değerlendirmeler, işletmelerin iç ve dış çevredeki değişimlere ayakuydurabilmeleri, bulundukları sektörde rekabet avantajı elde edebilmeleri açısından kritik önem arz etmektedir.Ancak işletmeler, zamanla iç ve dış çevrelerindeki değişimin getirdiği fırsat, tehdit ve risklerin tümünü gerektiğigibi algılayamamaya başlayıp, adeta körleşebilirler. Bu durum, literatürde “işletme körlüğü” ya da uzağı görememe olarak da açıklanan “yönetim miyopluğu /işletme miyopisi” terimleri ile ifade edilmektedir2. Bu çalışmada,işletmelerin çevrelerindeki değişim ve gelişmeleri zamanında algılayamamasına ve bu değişimlere ayak uyduramamasına neden olan, işletmeler için büyük bir tehlike oluşturan işletme körlüğü kavramı açıklanmış, bu sorunile baş etmede çözüm önerisi olarak iç denetim kavramı ele alınmıştır. İç denetimin işletme körlüğü ile baş etmekonusunda yapabileceği çalışmalar ve sağlayabileceği değer ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

İşletme körlüğü, yönetim miyopluğu, silo sendromu, çember sendromu, iç denetim

BUSINESS BLINDNESS AND A RELIABLE CONSULTANT "INTERNAL AUDITING" AS A SOLUTION PROPOSAL

Öz

Businesses are social entities that interact with the community at the local, national and global levels. These social entities constantly evaluate the environment in which they are part of in terms of the thoughts and the per- spectives of the individuals. These assessments are critical to the ability of enterprises to keep pace with internal and external changes and to gain competitive advantage in their sector. However, over time, businesses may fail in perceiving the opportunities, threats and risks of change in their internal and external environments, and may become blind. This is expressed in terms of "management blindness" or "management myopia / operation my- opia", which is also referred to as distant seeing. This study will focus on the concept of internal auditing as a solution to the problem of management blindness and explains what internal audit can do the cope with this major danger which causes the businesses to miss the changes and developments in their environment in time

Anahtar Kelimeler

Management blindness, management myopia, silo syndrome, circle syndrome, internal audit

Kaynakça

• Alagöz. Ali, “işletmelerde iç kontrol sisteminin önemi ve denetim komiteleri ile iç denetim birimi ilişkisinin hata ve hilelerinin önlenmesindeki rolü”, güncel işletme konuları, Tablet Yayınları, Konya, Şubat 2008, ss.96-124.
• Akça. Lütfi, “Denetişim”, Söyleşi, s.7. Aralık 2013, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/208784 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.59b7dff39f9a87.50569273
• Aksoy. Temel, “Sizin Şirketinizde de Silolar Var mı?”, 14 Nisan 2015.
• Altınay, A., Mercan,N., Yaşar, A., Sert,S. (2012). İşletme Körlüğü, Silo Sendromu Ve Çözüm Önerisi Olarak
• Örgütsel Zeka, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 2012 Issn: 1309 -8039
• Baran. Hitay, “İşletmelerde Kriz Yönetimi”, Araştırma ve Mesleki Geliştirme Müdürlüğü, Kasım , s.29-30, http://www.izto.org.tr/Portals/0/IztoGenel/Dokumanlar/isletmelerde_kriz_yonetimi_I_h_baran_26.04.2012%2023- 19.pdf (12/12/2017).
• Başar. Nuh Ziyahan, İşletmelerde Sonun Başlangıcı: İşletme Körlüğü Tuzağı, Samsunlu Yönetici, Sanayici Ve İş Adamları Derneği’ Nin Çıkarttığı Vizyon Dergisinin 2016-2 https://tr.linkedin.com/pulse/i%C5%9Fletme- lerde-sonun-ba%C5%9Flang%C4%B1c%C4%B1-i%C5%9Fletme-k%C3%B6rl%C3%BC%C4%9F%C3%BC- tuza%C4%9F%C4%B1-ziyahan-ba%C5%9Far
• Besler. Senem ve H. Zümrüt Tonus (eds.), “yönetimde güncel yaklaşımlar” Anadolu Üniversitesi Yayını No: , 2012, Selim Yazıcı s.175.
• Cengiz. Selim, “İşletmelerde Kurumsal Yönetim Kapsamında İç Denetimin Yeri ve Önemi: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.15, sayı.2, (2013).
• Catino Maurizio 2013, Organizational Myopia, Problems of Rationality and Foresight in Organizations, Cambridge
• University Press The Edinburgh Building, Cambridge CB2 8RU, UK Cömert. Nuran, “Sakarya Üniversitesi’nde İç Denetim Üzerine Kariyer Fırsatları Paneli”, TİDE İç Denetim Dergisi, Bahar 2017, ss.54-57.
• Daniel A. Levinthal and James G. March (1993). The Myopia of Learning Author(s): Source: Strategic
• Management Journal, Vol. 14, Special Issue: Organizations, Decision Making and Strategy Winter, pp. 95-112. Demirbaş. Mahmut, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:4 Sayı:7 Bahar 2005/1 s.167-188 İç
• Kontrol Ve İç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen Değişimler . “Denetim Alanında Yeni Düzenlemeler ve Türkiye’ye Yansımaları”, Tide İç Denetim Dergisi, Sonbahar 2002 sayı:5.ss.23-26.
• Ebrahim, A. (2005). Accountability Myopia: Losing Sight Of Organizational Learning, http://www.researchgate.net/pub- lication/228616472, (12/11/2017).
• Fettahlıoğlu. Ömer Okan ve Cansu Birin, “Ölüm Katılığı (Rigor Mortis)’na Yönelik Ölçek Geliştirme ve Pembe Gözlük Paradoksunun Literatüre Yeni Bir Kavram Olarak Kazandırılması Çalışması”, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 55 , p. 313-328, Spring II 2017, s.315-316.
• Fisk. Peter, “Sürdürülebilir Büyüme”, Media Cat, Çeviri, Evren Yıldırım, Ocak 2010, s.86. http://www.pusulahaber.com.tr/sizde-de-bir-isletme-korlugu-var-mi-322188h.htm https://satiskocum.blogspot.com.tr/2014/10/isletme-korlugu.html
• IIA GLOBAL PERSPECTIVES AND INSIGHTS: Crisis Resilience, Issue:7, s.3. IIA GLOBAL PERSPECTIVES AND INSIGHTS: Elevating Internal Audit’s Strategic Impact. IIA GLOBAL PERSPECTIVES AND INSIGHTS: “Auditing Culture – A Hard Look at the Soft Stuff”, Issue.3, IIA Tone At The Top, Paydaşların Beklentileri Hakkında; İç Denetim Yöneticilerinin Bilmesi Gereken Hususlar sayı.83, (Ağustos 2017).
• Keskin. Halit, Ali Ekber Akgün ve İpek Koçoğlu, Örgüt Teorisi, Nobel Yayınevi, Şubat 2016, 1 Baskı, s.16.
• Kılıç, Taşkın, “İşletme Körlüğü”, http://www.academia.edu/11283341/%C4%B0%C5%9Fletme_K%C3%B6rl%C3%BC%C4%9F%C3%BC
• Koçel. Tamer, İşletme Yöneticiliği, Beta, 16. Baskı, İstanbul 2015.
• Leonardi, Paul M. (2011). Innovation Blindness: Culture, Frames, and Cross-Boundary Problem Construction in the Development of New Technology Concepts, Organization Science Vol. 22, No. 2, March–April 2011, pp. –369.
• Mason, Robert M. (2005). Avoiding Epistomological Myopia, http://faculty.washington.edu/rmmason/Publications/Pro- of_Epistemological_Myopia.pdf, Florida State University, USA, (12/11/2017).
• New IPPF The Instıtute of Internal Auditors Global, s.2. http://www.tide.org.tr/uploads/IPPF-Toolkit-Copy- Flyer-and-Ad%2029072015.pdf ( 1 Ağustos 2015).
• Okay. Hakan, “Yönetim Miyopluğu”, Dünya Gazetesi, 20/7/2015, https://www.dunya.com/kose-yazisi/yonetim- miyoplugu/24735 (12/11/2017). Özdoğan. http://www.oganozdogan.com/2012/10/isletme-korlugu-surdurulebilir-hatalar.html “işletme körlüğü sürdürülebilir hatalar üstünlüğü”, Ekim ,
• Özgül. Burcu ve Banu Tarhan Mengi, “Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Güvencesi “İç Denetim”, Beta , İstanbul - Özoğlu. Bülend, Ceyhan Mercan ve Sabri Çakıroğlu, Bir Güvence ve Danışmanlık Hizmeti İç Denetim, Basım, İstanbul: İ.B.B. İç Denetim Birimi Başkanlığı Yayınları: 1, 2010, s.169-170.
• Papatya. Gürcan, “An Evaluation on the Business Productivity Strategies and their Implementation Methods”, Journal of Strategic Research in Social Science, Year: 2017, Volume: 3, Issue: 1,s.56. ss. 55-70.
• Pickett. K.H. Spencer and Jennifer M Pickett, Auditing for Manager, The Ultimate Risk Management Tool, England: JohnWiley & Sons, Ltd, 2005, s.13.
• Şadi Can Saruhan, Müge Leyla Yıldız, “Çağdaş Yönetim Bilimi”, 2.Baskı, Beta, 2013.
• Sato Hidenori, (2012). Routine-Based View of Organizational Learning and Mechanisms of Myopia, Annals of
• Business Administrative Science 1145–54.
• Serrat, Olivier (2010). Bridging Organizational Silos,.Washington, DC: Asian Development Bank. http://digital- commons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1118&context= (12/ 11/2017).
• Seymen. Oya, Aytemiz, Taşkın Kılıç ve Oğuzhan Kinter, “Örgütsel Körlüğün (Örgüt Miyopisi ) Ayrıntılı Kavramsal Analizi Ve Ölçümü: Geliştirilen Bir Ölçek Yardımıyla Değerlendirme” 2016
• Swayne. L.E.,W. J. Duncan and P. M. Ginter, Strategic Management of Healty Care Organizations, Jossey Bass and A Wiley Imprint(Eds.), 6th, 2008, s.12.
• Tekbaş. Malik, “Başarlı Otel Yönetimi İçin…”, Turizm gazetesi, 14/ Mayıs/2015.
• Tığdemir. Seda, “İç Denetimin Stratejik Dönüşü”, KPMG Gündem Dergisi, Sayı: 23. (Temmuz- Eylül 2015).
• Tompkins, J., Organizations Theory and Public Management, California, Wadsworth Publishing Company, Tuan, A.Kadir ve Jale Sağlar. “İç Denetçinin Örgüt İçindeki Yerinin Denetim Faaliyetleri Açısından Önemi”, Muhasebe ve Denetime Bakış. Sayı.11,Ocak 2004, ss.1-15.
• Tuan. A. Kadir ve Jale Sağlar, “İç Denetçinin Örgüt İçindeki Yerinin Denetim Faaliyetleri Açısındann Önemi”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Yıl.4, Sayı.11, Ocak /2004.
• TÜSİAD, Yönetim Kurulları’nda İç Denetim Hakkında Sorulması Gereken 12 Soru, s.10. Uzun. Ali Kamil, “Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Rolü”, Referans Gazetesi, 19 Ağustos 2006.
• Yılmaz. Gökhan, “İç Denetimde Dış Kaynak Kullanımı”, Halis Kıral (Ed.), İç Denetim “Yönetime Değer Katmak” içinde (235-246), Ankara: İç Denetim Koordinasyon Kurulu Yayınları Yayın No.1, Nisan 2014.
• Yurtsever. Gürdoğan, “Kurumsal Şeffaflık Nasıl Sağlanır?”, Turcomoney Dergisi, Yıl.5, Sayı.55, (Ağustos ). Yurtsever, “Bankacılığımızda İç Kontrol” İç Denetim Dergisi, Bahar/2008, s.39. ss.30-39.