COMPARISON AND ACCOUNTING OF THE MEASUREMENT AND VALUATION PRINCIPLES REGARDING STOCKS ACCORDING TO MSUGT/VUK, TMS/TFRS AND BOBI-FRS ACCOUNTING SYSTEMS

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 68, 319 - 338, 12.01.2023

Haluk Satır

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1102896

Cited By: 1

Öz

There are three different accounting system applications in force in our country, Although these
systems are basically the same in many applications, it is seen that they bring different provisions to
our accounting system. One of the most important functions of the accounting process is to present
accurate and reliable information to third parties with financial reporting. In the fulfillment of this
function, measurement and valuation function is an important application. In this study, it is aimed to
compare the measurement and valuation principles of inventories, which constitute an important item
among the assets of the enterprises, according to the applications in the MSUGT/VUK, TMS/TFRS
and BOBI-FRS accounting systems. As a result, the valuation criterion used for inventories in all
three systems is cost. In addition, the standards allow the use of net realizable value as an alternative
criterion.

Anahtar Kelimeler

Measurement, Valuation, BOBI-FRS

MSUGT/VUK, TMS/TFRS VE BOBİ-FRS MUHASEBE SİSTEMLERİNE GÖRE STOKLARA İLİŞKİN ÖLÇÜM VE DEĞERLEME ESASLARININ KARŞILAŞTIRMASI VE MUHASEBELEŞTİRMESİ

Öz

Ülkemizde yürürlükte olan üç farklı muhasebe sistemi uygulaması mevcuttur. Bu sistemler temelde
birçok uygulamada aynı olmakla birlikte birbirinden farklı hükümleri de muhasebe sistemimize
kazandırdıkları görülmektedir. Muhasebe sürecinin en önemli işlevlerinden biride doğru ve güvenilir
bilgileri finansal raporlama ile üçüncü kişilere sunmaktır. Bu fonksiyonun yerine getirilmesinde,
ölçme ve değerleme işlevi önemli bir uygulama olarak yer almaktadır. Bu çalışmada işletmelerin
sahip oldukları varlıkları içinde önemli bir kalemi oluşturan stoklara ilişkin ölçme ve değerleme
esaslarının MSUGT/VUK, TMS/TFRS ve BOBİ-FRS muhasebe sistemlerindeki uygulamalara göre
karşılaştırılması amaçlanmıştır. Sonuç olarak her üç sistemde de stoklar için kullanılan değerleme
ölçütü maliyet bedelidir. Ayrıca standartlarda net gerçekleşebilir bedelin alternatif bir ölçüt olarak
kullanılmasına izin verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ölçüm, Değerleme, MSUGT/VUK, TMS 2, BOBİ-FRS, Measurement, Valuation, BOBI-FRS

Kaynakça

• Akça, N. & Öngen, H. B. (2018, Eylül 7-8). Maliyet Bedeli ve Alış Bedeli ile Değerleme Ölçülerinin Vergi Mevzuatı ve TMS Açısından İncelenmesi, IV. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi, Aydın.
• Akdoğan, N. & Sevilengül, O. (2000). Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması (10. Baskı). Gazi Kitapevi.
• Altun, G. (2012). Vergi Usul Kanunu ile TMS/TFRS’ye Göre Değerleme Ölçüleri, Vergi Raporu, 159, 16-29.
• Brinza, D. E. & Bengescu, M. (2016). Accounting Based on The Historical Cost Versus Accounting Based on The Fair Value, Agricultural Management, 18(2), 145-150.
• Büyükmirza, H. K. (2011). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı (16. Baskı). Gazi Kitapevi.
• Civelek, M. & Özkan, A. (2011). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi (6. Baskı). Detay Yayıncılık.
• Demir, Ş. (2019, Haziran 13-14). TMS 2 ve BOBİ FRS Düzenlemeleri Kapsamında Stokların Değerlemesi, Proceedings of the International Congress on Business and Marketing Conference, İstanbul.
• Elmas, B. (2015). Finansal Tablolar Analizi (1. Baskı). Nobel Yayınları.
• Erdoğan, N. (2001). Maliyet Muhasebesi (2. Baskı). Barış Yayınları.
• Fahran, F. (2016). Vergi Usul Kanunu Muhasebe Uygulamaları ve TFRS/TMS Karşılaştırmaları (1. Baskı). Yaklaşım Yayınları.
• Güler, İ. (2018). Açıklamalı, Yorumlu Ve Karşılaştırmalı Büyük Ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ-FRS) Uygulaması (1. Baskı). Yaklaşım Yayıncılık.
• Haberal, Z. (2021). Büyük ve Orta Ölçekli İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS), Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (KÜMİ FRS) Taslak Metni İle Vergi Usul Kanunu’nun Değerleme Hükümlerinin Karşılaştırılması, Muhasebe ve Denetime Bakış, 62, 329-344.
• Haftacı, V. (2007). Maliyet Muhasebesi (6. Baskı). ABP Yayınevi.
• Kısakürek, M. & Erdoğan, S. (2021). Stok Yönetimi İle Karlılık Arasında İlişkinin İncelenmesi: BİST’te Bir Araştırma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 2065-2089.
• Kinney, M. R. & Raiborn, C. A. (2011). Cost Accouunting Foundations and Evotutions. Sout-Wetern Cengage Learning.
• Köy, M. (2021). TMS/TRFS, BOBİ FRS ve VUK Değerleme Hükümlerinin Uygulamaları ve Farklılıkları (1. Baskı). Gazi Yayınevi.
• Küçük, Y. (2010). Türkiye Muhasebe Standartları ve Vergi Usul Kanunu Çerçevesinde Stokların Değerlemesi ve Denetimi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi.
• Öztürk, E. (2017). Stok Maliyetlerinin Ölçüm ve Muhasebeleştirme Esaslarının VUK, TMS/TFRS ve YFRÇ Taslağı Açısından Karşılaştırılması, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 141-157.
• Pektaş, E. (2018). MSUGT, BOBİ FRS ve TMS/TFRS’nin Ölçme/Değerleme ve Raporlama Esaslarına Göre Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Philander, K. D. (2016). The Usefulness of Fair Value Measurement in Financial Statements of South African Listed Companies, (Unpublished Master Dissertation), Nort-West University.
• Sayılgan, G. (2017). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı (7. Baskı). Siyasal Kitabevi.
• Taşpınar, İ. (2010). Vergi Usul Kanunu Açısından Stokların Değerlemesi, Vergi Raporu Dergisi, 135, 61-69.
• Tuğay, O. (2013). Stok Değer Düşüklüklerinin TMS 2 Stoklar Standardına Göre İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 207-230.
• Tunçez, H. A. (2019). TMS/TFRS İle Uyumlu Finansal Tablolar Analizi (1. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Türker, İ. (2010). IAS/TMS 2 Stoklar Standardına ve Türk Vergi Sistemine Göre Stokları Değerleme, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 30, 105-120.
• Uyar, B. (2009). TMS 2-Stoklar Standardı Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 28, 131-144.
• Yükçü, S. (2015). UFRS Örnekli, ERP Açıklamalı Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi (8. Baskı). Altın Nokta Yayınları.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf, (29.12.2021).
• https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BOB%C4%B0_FRS/EK%202.pdf, 2021 Sürümü, (28.12.2021).
• https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/9182/TMS/TFRS-2019-Seti, (02.01.2022).
• https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TMS/TMS%202.pdf, (18.01.2022).