MEDENÎ USÛL HUKUKUNDA DAVACININ TALEP SONUCUNU GENİŞLETMESİ VEYA DEĞİŞTİRMESİ

Yıl 2021, , 213 - 252, 17.12.2021

Alper Tunga Küçük

https://doi.org/10.18771/mdergi.1038005

Öz

Medeni usûl hukukunda davacı, dilekçeler teatisinde talep sonucunu
serbestçe genişletebilir veya değiştirebilir (HMK m. 141, I). Dilekçeler
teatisi aşaması tamamlandıktan tahkikat sona erinceye kadar ise davacı
talep sonucunu ancak ıslah veya karşı tarafın açık muvafakati ile
genişletebilir veya değiştirebilir (HMK m. 141, II). Davacı, ıslahla mevcut
talep sonucuna yeni talep ekleyebileceği gibi talep sonucunu tamamen
de değiştirebilir. İki talep sonucu arasında bir bağlantı olması gerekmez.
Kanunda bu konuda bir sınırlama yoktur. Öte yandan dilekçeler teatisi
tamamlandıktan sonra meydana gelen vakıalar nedeniyle davacının bir
iradesi olmaksızın talep sonucunda bir değişiklik meydana geldiyse,
davacı serbestçe talep sonucunu değiştirebilmelidir. Talep sonucunun
miktar olarak daraltılması için de ıslah gerekmez. Buna karşılık talep
sonucunun içerik itibariyle daraltılması, talep sonucu değişikliği teşkil
ettiğinden ancak ıslahla veya karşı tarafın açık muvafakati ile mümkün
olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Talep Sonucu, Talep Sonucunun Genişletilmesi veya Değiştirilmesi, İddianın Genişletilmesi veya Değiştirilmesi Yasağı, Islah

Kaynakça

• AKSOY, Elif: “Objektif Dava Birleşmesi”, TBBD, 2015, S. 117, s. 201-232.
• ALANGOYA, H. Yavuz: Medenî Usûl Hukukunda Vakıa ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1979.
• ALANGOYA, H. Yavuz/YILDIRIM, M. Kâmil/DEREN-YILDIRIM, Nevhis: Medenî Usûl Hukuku Esasları, 7. B, İstanbul, Beta Yayınları, 2009.
• AKİL, Cenk: “Medeni Yargıda İddianın Daraltılması ve Bu Nedenle Ortaya Çıkan Sorunlar”, TAAD, Yıl: 12, S. 47, Temmuz 2021, s. 47-56 (İddianın Daraltılması).
• AKİL, Cenk: “Yargıtay Kararları Işığında Medeni Muhakeme Hukuku Bağlamında Faize İlişkin Bazı Meseleler”, Ankara Barosu Dergisi, 2015/2, s. 67-107.
• AKKAYA, Tolga: Medenî Usûl Hukukunda İstinaf, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
• AKYOL ASLAN, Leyla: Medenî Usûl Hukukunda Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonuçları, Ankara, Yetkin Yayınları, 2019 AKYOL ASLAN, Leyla: Medenî Usûl Hukukunda Davadan Feragat, Ankara, Yetkin Yayınları, 2010 (Feragat).
• ANSAY, Sabri Şakir: Hukuk Yargılama Usûlleri, 7. B., Ankara, Güzel Sanatlar Matbaası, 1960.
• ANSAY, Sabri Şakir: “Islah”, AÜHFD, C. VII, S. 1- 2, 1950, s. 122-129.
• ARSLAN, Ramazan: “Kesin Hüküm İhtiyacı ve Yanılma Gerçeği”, Ankara Barosu Dergisi, 1988/5-6, s. 722 vd.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema/ HANAĞASI, Emel: Medenî Usûl Hukuku, 6. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• ASLAN, Kudret: Medenî Usul Hukukunda Davanın Geri Alınması, Ankara, Yetkin Yayınları, 2016.
• ASSMANN, Dorothea: Wieczorek/Schütze Zivilprozessordnung und Nebengesetze, 4. Aufl, De Gruyter Verlag, 2014, P. 263.
• ATALI, Murat: Medeni Usûl Hukukunda Aleyhe Bozma Yasağı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014 (Aleyhe Bozma).
• ATALI, Murat: “Islah Yoluyla İleri Sürülen Talep Bakımından Zamanaşımının Kesildiği Tarih”, DEÜHFD, 2009, Özel Sayı, Bilge Umar’a Armağan, C. I, İzmir, 2010, s. 115-127 (Islah).
• ATALI, Murat: “Usûlî Müktesep Hak Kavramı ve Bozma Kararının Bağlayıcılığı”, Yargıtay Dergisi, C. 44, S. 3, Temmuz 2018, s. 1-46.
• ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin: Medenî Usûl Hukuku, 3. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• BELGESAY, Mustafa Reşit: Teorik ve Pratik Adliye Hukuku, C. II, 1. Fasikül, İstanbul, Üniversite Kitabevi, 1945.
• BERKİN, M. Necmeddin: Tatbikatçılara Medenî Usûl Hukuku Rehberi, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1981.
• BİLGE, Necip/ÖNEN, Ergun: Medenî Yargılama Hukuku Dersleri, 3. B., Ankara, Sevinç Matbaası, 1978.
• BOLAYIR, Nur: Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Tarafların ve Hâkimin Rolü, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2014.
• BÖRÜ, Levent: Dava Konusunun Devri, Ankara, Yetkin Yayınları, 2012.
• BRÖNNIMANN, Jürgen: “Die Schweizerische Zivilprozessordnung vom 19.12.2008- ein Überblick”, Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis, s. 79-99.
• BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol: Medenî Usûl Hukuku, 5. B. İstanbul, Filiz Kitabevi, 2021.
• BULUT, Uğur: Medenî Usûl Hukukunda Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi), Ankara, Adalet Yayınevi, 2017 (Davaların Yığılması).
• BULUT, Uğur: “Islah Yoluyla Talep Sonucunun Daraltıl(ama)ması”, İzmir Barosu Dergisi, Mayıs 2018, s. 15-43 (Talep Sonucu).
• DEREN-YILDIRIM, Nevhis: “Teksif İlkesi Açısından İstinaf”, İstinaf Mahkemeleri Uluslararası Toplantı, Ankara, TBB Yayınları, 2003, s. 267-284.
• DEYNEKLİ, Adnan: Medenî Usûl Hukukunda Islah, Ankara, Bilge Yayınevi, 2013.
• DİRENİSA, Efe: Medenî Yargılamada Ön İnceleme Aşaması, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• DURAN, Osman : Medeni Usul Hukukunda Taleple Bağlılık İlkesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• EICKELMANN, Sarah: Haußleiter, FamFG, 2. Aufl., 2017.
• ERCAN, İbrahim : “Boşanma Davalarında Geçerli Olan Yargılama İlkeleri”, SDÜHFD MİHBİR Özel Sayısı, C. 4, S. 2, 2014, s. 249-269.
• ERCAN ÖZLER, Meltem: Medenî Usûl Hukuku’nda Dava Konusu, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• ERDOĞAN, Ersin/KORKMAZ Cansu: “Yargıtayca Verilen Bozma yahut Bölge Adliye Mahkemelerince Verilen Gönderme Kararlarından Sonra Islah Yapılıp Yapılamayacağı Sorunu”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2016/2, s. 249-290.
• ERDÖNMEZ, Güray: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. I, 15. B., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• FOERSTE, Ulrich: Musielak/Voit Zivilprozessordnung Kommentar, 16. Aufl., München, Verlag C. H. Beck, 2019.
• GALLI, Andreas: “Veränderungen im erstinstanzlichen Zivilverfahren”, Schweizerische Zeitschrift für Zivilprozess- und Zwangsvollstreckungsrecht, 21-22/2010, s. 81-149.
• GETHMANN, Alfons: Der Begriff der Sachdienlichkeit im Rahmen des P. 264 ZPO, Diss., Heidelberg, 1975.
• GÖKSU, Mustafa: “Hukuk Yargılamasında Vakıa ve Hukuk”, Doç. Dr. Haluk Konuralp Anısına Armağan, C. I, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009, s. 323-350.
• GÖRGÜN, L. Şanal/BÖRÜ,Levent/TORAMAN,Barış/KODAKOĞLU, Mehmet: Medenî Usûl Hukuku, 9. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020. GÖZÜTOK, Zeki: Hukuk Davalarında İstinaf ve Temyiz Uygulama Rehberi, 2. Bs., Ankara, Adalet Yayınevi, 2017.
• GÜNDÜZ, Okan: “Islahla Dava Değerinin Artırılması Sonucunda Ortaya Çıkan Bazı Hukuki Meseleler”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, S. 1, 2017, s. 193-214.
• GÜRDOĞAN, Burhan: “Boşanma Davalarına İlişkin Usûl Hükümleri”, AÜHF 50. Yıl Armağanı, Ankara, 1977, s. 205-218.
• HABSCHIED, Walther J.: Schweizerisches Zivilprozess und Gerichtsorganisationsrecht, 2.Aufl., Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag, 1990.
• HANAĞASI, Emel: Davada Menfaat, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
• KARAASLAN, Varol: Medenî Usûl Hukukunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi, 2. B., Ankara, Adalet Yayınevi, 2019.
• KARAFAKİH, İsmail Hakkı: Hukuk Muhakemeleri Usûlü Esasları, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1952.
• KARSLI, Abdurrahim: Medenî Muhakeme Hukuku, 5. B., İstanbul, Filiz Kitabevi, 2020.
• KARSLI, Abdurrahim/KOÇ, Evren/KONURALP, Cengiz Serhat: Hukuk Muhakemeleri Kanununda Problemli Konular, İstanbul, Alternatif Yayıncılık, 2014.
• KLINGLER, Rafael: Die Eventualmaxime in der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag, 2010.
• KURU, Baki/ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder: Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 25. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• KURU, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. II, C. IV, İstanbul, Demir Demir Yayıncılık, 2001 (C. II; C. IV).
• KURU, Baki: Medenî Usûl Hukuku El Kitabı, C. I, C. II, Ankara, Yetkin Yayınları, 2020 (El Kitabı).
• MERİÇ, Nedim: “Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü”, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, C. 11 (2009), İzmir, 2010, s. 377- 424 .
• MERİÇ, Nedim: Medenî Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi, Ankara, Yetkin Yayınevi, 2011 (Tasarruf).
• MERİÇ, Nedim: “Takas Alacağı Hususunda Teksif İlkesinin Uygulanma Sorunu ve Yol Açtığı Tartışmalar”, MİHDER, C. 9, S. 26, 2013/3, s. 57-81.
• MEYER, Hans Rudolf: Die Klageänderung nach Solothurnischem Zivilprozessrecht, Diss., Bern, 1956.
• MUSIELAK, Hans-Joachim: Münchener Kommentar zur ZPO, 6. Aufl., 2020.
• ÖZEKES, Muhammet: “HMK Bakımından Dava Dilekçesinde Eksiklik Halinde Yapılması Gereken İşlemler”, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2014, Basım Yılı: 2015, s. 263-300 (Eksiklik).
• ÖZEKES, Muhammet: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017 (Pekcanıtez Usûl).
• ÖZEKES, Muhammet/BULUT, Uğur: “Kısmî ve Belirsiz Alacak Taleplerinde Islah Sorunu (Bir HGK Kararı Işığında İnceleme)”, MİHDER, C. 13, S. 38, 2017/3, s. 635-718.
• ÖZTEK, Selçuk/TAŞPINAR AYVAZ, Sema/KALE, Serdar: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 20 Mart 2020 Tarihli Kanun Teklifi’ne İlişkin Bazı Açıklamalar ve Kanun Teklifi’nin Değerlendirilmesi”, TBBD, 2020, S. 149, s. 77-152.
• ÖZKAYA-FERENDECİ, Hamide Özden: “Davalının Cevap Dilekçesi Vermemesi Halinde M. 128’in Uygulanması ve Ortaya Çıkan Sorunlara İlişkin Çözüm Arayışları”, MÜHF-HAD, C. 24, S. 1, Haziran 2018, s. 258-269.
• ÖZKAYA-FERENDECİ, Hamide Özden: Alman Hukuku’ndaki Örneği ile Sözlülük İlkesi, İstanbul, Beta Yayınları, 2019.
• ÖZKAYA-FERENDECİ, Hamide Özden: Kesin Hükmün Objektif Sınırları, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2009.
• ÖZTEK, Selçuk: Türk Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf ve Temyiz, Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• ÖZTÜRK, Ali: Aile Hukukunda Ayrılık, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2015
• PAHUD, Eric,: Schweizerische Zivilprozessordnung Kommentar, Alexander Brunner, Dominik Gasser, Ivo Schwander, 2. Aufl., Zürich/St. Gallen, Dike Verlag, 2016.
• PAULUS, Christoph G.: Zivilprozessrecht, Erkenntnisverfahren, Zwangsvollstreckung und Europäisches Zivilprozessrecht, 6. Aufl., Berlin, Springer Verlag, 2016
• PEKCANITEZ, Hakan: Belirsiz Alacak Davası (HMK m. 107), Ankara, Yetkin Yayınları, 2011 (Belirsiz Alacak)
• PEKCANITEZ, Hakan: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. B, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017 (Pekcanıtez Usûl).
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet:“Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin (2020) Değerlendirilmesi”, Lexpera Blog, 2020 (Teklif).
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair 7251 Sayılı Kanun Hakkında Değerlendirme”, TBBD, S. 150, 2020, s. 247-299 (7251).
• POSTACIOĞLU, İlhan E. : Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 6. B., İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1975.
• POSTACIOĞLU, İlhan E./ALTAY, Sümer : Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 7. B., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2015.
• ROSENBERG, Leo/SCHWAB Karl Heinz/GOTTWALD, Peter: Zivilprozessrecht, 18. Aufl., München, Verlag C. H. Beck, 2018.
• SİMİL, Cemil: “Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevinin Sınırları”, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2014, Basım Yılı: 2015, s. 1351-1376 (Aydınlatma).
• SİMİL, Cemil: Belirsiz Alacak Davası, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2013 (Belirsiz Alacak).
• SİMİL, Cemil: “Yargıtay Kararları Işığında Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava ile İlgili Sorunlar”, Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukunun Güncel Sorunları II, Ed.: Muhammet Özekes, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2020, s. 93-116 (Sorunlar).
• SİVRİHİSARLI, Ömer: Hukuk Yargılamasında Maddî Hukuka İlişkin Temyiz Nedenleri ve Yargıtay Denetiminin Kapsamı, Doktora Tezi, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1978
• TAHİROĞLU, Fatih: Medenî Usûl Hukukunda Re’sen Araştırma İlkesi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2021
• TANRIVER, Süha: Medenî Usûl Hukuku, C. I, 3. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• TERCAN, Erdal: “Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü Kapsamında Tarafların Dinlenmesi”, MİHDER, C. 7, S. 18, 2011, s. 1-56.
• TUTUMLU, Mehmet Akif: Kuram ve Uygulama Işığında Medeni Usul Hukukunda Islah, 3. B., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2015.
• TUTUMLU, Mehmet Akif: “Islah ile Faiz Talebinde Bulunulması ve Kısmi Islahta Faizin İşleyeceği Tarih ile İlgili İçtihatlarda Yeni Gelişmeler”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 12, S.128, Nisan 2017, s. 184-191 (Faiz)
• ULUKAPI, Ömer: Medenî Usûl Hukuku, Konya, Mimoza Yayıncılık, 2015 (Usûl).
• ULUKAPI, Ömer: “Yargıtay Kararları Işığında Medenî Usûl Hukukunda Yargılamaya Hâkim Olan İlkelerden Taraflarca Hazırlama İlkesi”, SÜHFD, 1998, 1-2, Prof. Dr. Süleyman Arslan'a Armağan, s. 713-732.
• UMAR, Bilge: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1967 (Yasak).
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: Medenî Yargılama Hukuku, 7. B., İstanbul, Nesil Matbaacılık, 2000 (Yargılama).
• WALTHER, Richard: Klageänderung und Klagerücknahme, Carl Heymanns Verlag KG, Köln, Berlin, Bonn, München, 1969.
• YILDIRIM, M. Kâmil: “Medeni Usul Hukukunda Dava Konusu Teorileri”, MÜHF-HAD, 1991/1-3, s. 23-50.
• YILMAZ, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C.II, C. III, 4. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2021 (Şerh).
• YILMAZ, Ejder: Islah, 5. B., Ankara, Yetkin Yayınları, 2021 (Islah).