SINAİ MÜLKİYET KANUNU’NA GÖRE TÜRK PATENT VE MARKA KURUMUNUN GÖREV ALANININ İDARENİN REGÜLASYON FAALİYETİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz
10 Ocak 2017’de Sınai Mülkiyet Kanunu yürürlüğe girmiştir. 6769 sayılı
Sınai Mülkiyet Kanunu ile farklı KHK’larla düzenlenen sınai mülkiyet
hakları tek bir kanunda düzenlenmiştir. Bu kanun, Türk Patent ve Marka
Kurumunun görevleri ve idari teşkilatında önemli değişikler meydana
getirmiştir. Fikri mülkiyet sistemi, iktisadi ve teknolojik gelişmenin
sağlanması için oluşturulmuştur. Kamu gücü, ekonomik kamu yararının
sağlanması için ekonomiye müdahale etmektedir. Fikri mülkiyet sistemi
global bir rejime tabidir. Global fikri mülkiyet rejiminin ulusal idare
hukukunun özelliklerini taşıdığı söylenemez ancak özellikle idari usul
ilkelerinin yoğun olarak kullanıldığı global bir rejimin varlığı da inkar
edilemez.
TÜRKPATENT bir kamu tüzel kişisi olarak Bilim, Teknoloji ve Kalkınma
Bakanlığına bağlı bir kamu kurumudur. Ayrı bir tüzel kişilik olarak
kendi iradesi, personel rejimi ve bütçesi bulunmaktadır. Regülasyon,
devletin kamu hukuku araçlarıyla ekonomik kamu yararının sağlanması
için piyasaya müdahale etmesi olarak tanımlanabilir. Bu çerçevede fikrî
mülkiyet sistemi, devletin piyasaya müdahalesinin bir aracı olarak kabul
edilmelidir. Burada öncelikle bunun iktisadi, teknolojik ve kültürel
gelişmenin dolayısıyla da ekonomik kamu yararının gerçekleştirilmesi
için yapılan bir müdahale olduğunu kabul etmek gerekmektedir.
Regülasyon faaliyetinin özellikleri; düzenleme ve bu düzenlemelere
dayalı birel işlemler yapmak, arabuluculuk gibi uyuşmazlık çözme
faaliyetinde bulunmak, yönlendirme ve danışmanlık yapmak ile görüş
bildirmek olarak ifade edilebilir. Kurum, sınai mülkiyet haklarının
düzenlemelere dayalı birel işlemler gerçekleştirmektedir. Kurum, teknoloji
transferi ve sınai mülkiyetin ticarileştirilmesi ile ilgili yönlendirme ve
belirli konularda arabuluculuk faaliyetlerinde bulunmaktadır. Ayrıca
mahkemelere sınai mülkiyet hakları ile ilgili bilirkişilik yapmakta,
kamuya sınai mülkiyet hakları ile ilgili eğitim ve danışmanlık hizmetleri
vermektedir.
Kanun koyucu, Kurumun SMK kapsamında tek taraflı ve kamu
gücüne dayalı olarak gerçekleştirdiği işlemlerin (bir idari işlem olmasına
rağmen) yargısal denetimi görevini adli yargıya vermiştir. Fikri mülkiyet
hukukunun karma niteliğe sahip olması (özel hukukla olan bağlantısı) ve
yargısal denetim görevinin ihtisas mahkemelerine verilmiş olması dikkate
alındığında denetim görevinin adli yargıya verilmesinde kamu yararı
bulunduğu sonucuna ulaşılabilir. Sonuç olarak regülasyon faaliyetinin
özellikleri kurumun görev alanı ile örtüşmektedir. Kurum ilgili kanunda
bir BİO olarak belirtilmemiştir. Buna rağmen Kurumun gerçekleştirdiği
faaliyetin idare hukuku açısından hukuki niteliğinin regülasyon faaliyeti
olduğu kabul edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
TÜRKPATENT İdarenin Regülasyon Faaliyeti Ekonomik Kamu Düzeni Ekonomik Kamu Yararı Global İdare Hukuku
Kaynakça
- AKGÜNER Tayfun, Meslek Kuruluşları ve Ekonomik Kamu Düzeni, Legal Hukuk Dergisi, Özel Sayı Aralık 2014, 1. Cilt , 265-281.
- AKILLIOĞLU Tekin, “Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD), 9(1-3), 2011, 11-22.
- AKYILMAZ Bahtiyar, SEZGİNER Murat, KAYA Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin, Ankara, 2016.
- AYITER Nuşin, İhtira hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara, 1968.
- BERKARDA Kemal,” Amerika’da İdare Hukuku Var Mı?”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD) (Prof. Dr. Pertev Bilgen’e Armağan), Cilt 13, Sayı: 1-3, İstanbul, 2000.
- CANDAN Turgut, Açıklama İdari Yargılama Usulü Kanunu, PwC Türkiye, İstanbul, 2015.
- CASSESE Sabino, et al., Global Administrative Law: The Casebook, IRPA–IILJ, 2012.
- CHITI, Edoardo; MATTARELLA, Bernardo Giorgio (ed.), Global Administrative Law and EU Administrative Law: Relationships, Legal Issues and Comparison, Springer Science & Business Media, 2011.
- CHİTİ Edoardo; “Where does GAL find its legal grounding?”, International Journal of Constitutional Law, Volume 13, Issue 2, 1 April 2015, Pages 486–491.
- ÇAĞLAYAN Ramazan, İdare Hukuku Dersleri, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
- ÇAKMAK Münci, “Global İdare Hukuku Tartışmaları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XVI, Yıl 2012, Sayı. 3.
- ÇAKMAK, Zeynep, Bağımsız idari otorite olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı İdare Hukuku Bilim Dalı Doktora Tezi.
- DUKES, Maurice Nelson Graham, The Law and Ethics of the Pharmaceutical İndustry, Elsevier, 2005.
- DURAN Lütfi, İdare Hukuku Ders Notları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
- DÜĞER Sırrı, Non-patent Protection of Pharmaceuticals in Turkey, Shaker Verlag, 2012.
- ERKUT Celal, İptal Davasının Konusunu Oluşturma Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Danıştay Matbaası, Ankara, 1990.
- GOLDSTEIN Paul, International Intellectual Property Law: Cases and Materials, Foundation Press, New York, 2001.
- GÖZLER Kemal, KAPLAN Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin, Bursa, 2016.
- GÖZÜBÜYÜK A. Şeref – TAN Turgut, İdare Hukuku Cilt 2 İdari Yargılama Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2012.
- GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, Yönetsel Yargı, Turhan Kitabevi, Ankara, 1998.
- GÜLAN, Aydın, “Kamu Hizmeti Kavramı”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD), 9.1-3 (1988): 147-159.
- GÜNDAY Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara, 2011, s. 535- 537.
- GÜNEŞ İlhami, “Sınai Mülkiyet Kanununda Zorunlu Lisans”, FMR, Yıl: 18 Cilt: 19 Sayı: 2017/1 2016/2, 47-57.
- HİRŞ Ernst, Fikrî ve Sınai Haklar, Ar Basımevi, Ankara, 1948.
- KAPLAN Gürsel, İdari Yargılama Hukuku, Ekin, Bursa, 2016, s. 190- 191.
- ORTAN Ali Necip, Avrupa Patent Sistemi: Avrupa Patenti Antlaşması (Münih Antlaşması), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1991.
- ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim (Günışığında), Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
- ÖZAY, İl Han, Günışığında Yönetim II Yargısal Korunma (Yargısal Korunma), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
- ÖZKAN Ahmet Fatih, “Ekonomik Kamu Düzeni ve Ekonomik Kolluk Faaliyeti”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl, 67: 75-84.
- ÖZTÜRK Burak, Hak Arama Özgürlüğü Çerçevesinde Zorunlu İdari İtiraz, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
- SANCAKDAR Oğuz, İdare Hukuku: Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
- SARICA, Ragıp, İdari Kaza Cilt I İdari Davalar, Kenan Matbaası, İstanbul, 1949.
- STRAUSS Peter L., Administrative Justice in the United States, Carolina Academic Press, Durham, North Carolina, 2002.
- ŞAHİN Cenk, Amerikan Federal İdare Hukukunda “Regülasyon” (ve Türk İdare Hukukuna Yansımaları), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
- TAN Turgut, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri (Ekonomik Kamu), Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
- TAN Turgut, İdare Hukuku: İdarenin Kuruluşu, Faaliyet Türleri, İşlemleri, Sorumluluğu, Kamu Görevlileri, Kamu Malları, Yargısal Denetim (İdare Hukuku), Turhan Kitabevi, 2014.
- TEKİNALP Ünal, Fikrî Mülkiyet Hukuku, Beta, İstanbul, 2012.
- ULUSOY Ali D., T.C. İdari Teşkilatı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Ders Notu (2/B) [Ders Notu], http://www.law. ankara.edu.tr/e-pano/ (E.T. 30.10.2017).
- ULUSOY Ali D., Türk İdare Hukuku Cilt I (İdare Hukuku), Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
- ULUSOY Ali, Bağımsız İdari Otoriteler (BİO’lar), Ankara, Turhan Kitabevi, 2003.
- UYANIK Halit, Ekonomik Kamu Yararı Kavramının Türk İdare Hukukundaki Anlam ve İşlevi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Doktora Tezi, 2013.
- YAYLA Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta, İstanbul, 2010.
- YILDIRIM Turan et al, İdare Hukuku, On İki Levha Yayınclık, İstanbul, 2016.
- YÜKSEL Ali Sait, Patent ve Lisans (Patent, Marka, Know-How) Sözleşmesi Hukuku, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1989.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |