CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ, YETKİLERİ VE GÖREVLERİ AÇISINDAN TÜRKİYE VE FRANSA’NIN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Yıl 2013, Sayı: 3, 182 - 229, 01.03.2013

Şenol Coşkun Şevki Davut

Öz

Governmental systems are shaped in accordance with the way the relationships between the powers is organized. The judiciary is considered separate from the legislative and executive in all systems. Therefore, the judiciary should be kept out of this assessment. In other words, governmental systems are assessed in view of the relationship between the judiciary and the legislative and executive.The most common and well-known models are the presidential, semipresidential and parliamentary systems. All three are of course democratic systems. One could say Turkey has considerably deviated from the parliamentary system, owing to the powers granted to the President by the 1982 Constitution. The powers of the President exceed those symbolic and representative powers conferred in the classical parliamentary system. With the 2007 Constitutional amendment, the President will be elected by citizens in 2014 for the first time, which will strengthen the status of the President even further. This study includes a comparative assessment of France and Turkey in respect of the election, powers, duties and responsibilities of the President

Anahtar Kelimeler

President, Parliamentary System, Semi-Presidential System, Turkey, France

CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ, YETKİLERİ VE GÖREVLERİ AÇISINDAN TÜRKİYE VE FRANSA’NIN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Öz

Hükümet sistemleri, erklerin birbirleri ile olan ilişkilerinin düzenleniş biçimine göre şekillenmektedir. Yargı erkinin, her sistemde yasama ve yürütme kuvvetlerinden ayrı olduğu kabul edilir. Bu nedenle yargı erkini bu değerlendirme dışında tutmak gerekir. Diğer bir anlatımla, hükümet sistemleri yasama ve yürütme arasındaki ilişki dikkate alınarak sınıflandırılır

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanı, Parlamenter Sistem, Yarı Başkanlık Sistemi, Türkiye, Fransa

Kaynakça

• ALKAN, Haluk: Karşılaştırmalı Siyaset Başkanlık ve Parlamenter Sistemler Işığında Yarı Başkanlık Modelleri, Açılım Kitap Yayınları, İstanbul 2013.
• ATAY, Ender Ethem : “Yarı Başkanlık Rejimi ve Özellikle Fransa Örneği”, Kamu Hukuku Arşivi, Y.2, S.67-176, Haziran 1999, s.141- 160.
• ATAÖV, Türkkaya: Federasyon Başkanlık-Yarı Başkanlık, İstanbul, Destek Yayınevi, 2011.
• BECEREN, Ertan/KALAĞAN, Gökhan: “Başkanlık ve Yarı- Başkanlık Sistemi; Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmaları” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y:6, S.11, Bahar 2007/2, s.163-181.
• BİLİR, Faruk: “Cumhurbaşkanı Seçilme Yeterliliği ve Yüksek Öğrenim Şartı”, http://www.ankarastrateji.org, (Erişim T.19.5.2014)
• BİLİR, Faruk: “Hükümet Sistemleri Tartışmaları Bağlamında Hükümet Sistemimiz ve Partili Cumhurbaşkanı”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.303-308.
• DEMİR, Fevzi: “Yarı Başkanlık Hükümet Sistemi ve Türkiye”, journal of Yaşar University, Özel Sayı (Armağan) İzmir 2013;http:// journal.yasar.edu.tr(Erişim:16.5.2014),
• DUNBAY, Seda: “23 Temmuz 2008 Tarihli Anayasa Reformu Işığında Fransa’daki Yarı Başkanlık Sistemi”, Ankara Barosu Dergisi, 2012/3, s.293-316.
• DUVERGER, Maurice: “Yeni Bir Siyasal Sistem Modeli: Yarı Başkanlık Hükümeti”, Çeviren Mehmet TURHAN, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları :522, 1983, s. 501-522.
• ERDOĞAN, Mustafa: Anayasa Hukuku, Ankara, Orion Yayınevi, 2007.
• EYÜBOĞLU, Ercan: “Fransa:Parlamenter Bir VI.Cumhuriyet’e Doğru”, Yarı Başkanlık Sistemi ve Türkiye, Ülkeler, Deneyimler ve Karşılaştırmalı Analiz, Kalkedon Yayıncılık, Ocak 2014, s.111-188. FENDOĞLU, Hasan Tahsin: Başkanlık Sistemi Tartışmaları, Ankara, SDE Analiz Yayınları, Kasım 2010;http://www.sde.org. tr/ (Erişim:12.5.2014)
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin: “Başkanlık Sisteminin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.567-586.
• GÖNENÇ, Levent: “Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmalarına İlişkin Değerlendirmeler”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.269-279.
• GÖNENÇ, Levent: “Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmalarına Kısa Bir Bakış ve Mevcut Hükümet Sisteminin Niteliği” Nisan 2011, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, http://www.tepav. org.tr/ (Erişim:19.5.2014).
• GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Bursa, Ekin Basın Yayım Dağıtım, Eylül 2010.
• GÖZLER, Kemal: “Cumhurbaşkanının Seçimi:Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi”, Terazi Hukuk Dergisi, Mayıs 2007, S.9, s.19-29.
• GÖZLER, Kemal: Devlet Başkanları – Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, Mayıs 2001.
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Şubat 2012.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Anayasa Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 2002. HEKİMOĞLU, Mehmet
• Karşılaştırmalı “Demokratik Hükümet Sistemleri” ve Türkiye, Merdan:
• Ankara, Detay Yayıncılık, Kasım 2009. Anayasa
• Hukukunda KABOĞLU, İbrahim Ö.: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), İstanbul, Legal Yayıncılık, Kasım 2006.
• KAHRAMAN, Mehmet: “Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık Ya da Yarı-Başkanlık Sistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y.2012, C.9 S.18, s.431-457.
• KAMALAK, İhsan: “Türk Siyasal Sistemine (Yarı) Başkanlık Sisteminin İthalinin Sonuçları Üzerine Bir Deneme” Yarı Başkanlık Sistemi ve Türkiye, Ülkeler, Deneyimler ve Karşılaştırmalı Analiz, Kalkedon Yayıncılık, Ocak 2014, s.367-394.
• OKŞAR, Mustafa: “Yarı-Başkanlık Hükümet Sistemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme:Fransa ve Litvanya Modelleri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.1,Y.2,S.7(Ekim 2011), s.317-384.
• ONAR, Erdal : “Türkiye’nin Başkanlık veya Yarı Başkanlık Sistemi Geçmesi Düşünülmeli midir?”, Başkanlık Sistemi, Hazırlayan Av. Teoman Ergül, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005, s.71-104.
• ÖZBUDUN, Ergun: “Başkanlık Sistemi Tartışmaları”, Başkanlık Sistemi, Hazırlayan Av. Teoman Ergül, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 77, Ankara, 2005, s.105-111.
• ÖZBUDUN, Ergun: “Cumhurbaşkanının Parti Üyeliği”, http://www. hukumetsistemleri.org (Erişim T.19.5.2014).
• ÖZBUDUN, Ergun: “Hükümet Sistemi Tartışmaları”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.205- 213.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, 2008.
• ÖZÇELİK, A. Selçuk: “1958 Fransız Anayasasına Göre Yasama ve Yürütme Organlarının Karşılıklı Durumları”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi ( Sarıca’ya Armağan), Y.3, S.1-3, 1982, s.159-173.
• ÖZÇER, Özgün: “Fransız Anayasa Tartışması: Güçler Kurgusunda Denge Arayışı”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, http://www.tepav.org.tr/ (Erişim:9.5.2014).
• ÖZTÜRK, N. Kemal: “Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Geleneği ve 1982 Anayasasındaki Düzenlemenin Parlamenter Sistemle Uyumu”, Amme İdaresi Dergisi, C.25, S.1, Mart 1992, s.65-92.
• SAĞLAM, Musa – ŞENGÜL, Ramazan: “Fransa’da Hükümet Orkestrasının Şefi Cumhurbaşkanı mı Başbakan mı?”, Amme İdaresi Dergisi, C.34, S.4, Aralık 2001, s.33-47.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasıına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Basım Yayım, İstanbul- Aralık 2006. TEZİÇ, Erdoğan: Anayasa Hukuku, (Genel Esaslar), İstanbul, Beta Basım Yayın, 2003.
• TUNÇ, Hasan: “Türkiye Başkanlık Sistemi mi? Parlamenter Sistem mi?”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.280-283.
• TURHAN, Mehmet: Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Diyarbakır, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları:9, 1989.
• ULUŞAHİN, Nur: “Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesinin Siyasal Sistemimize Etkileri:Türkiye’de Hükümet Sistemenin Geçirdiği Dönüşüm ve Geleceğe Yönelik Beklentiler”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.319- 332.
• ULUŞAHİN, Nur: “Demokratik Siyasal Rejimlerin Sınıflandırılmasında Farklı Bir Yaklaşım: “Yarı Başkanlık”tan “İki Başlı Yürütme Yapılanması”na”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S.2, 2003, s.199-233.
• ÜSTE, Rabia Bahar: “Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sisteminin Türkiye İçin Değerlendirilmesi”, Amme İdaresi Dergisi, C.36, S.1, Mart 2003, s.31-47.
• YANIK, Murat: “Başkanlık Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.663-665.
• YAVUZ, Bülent: “2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonrasında Muhtemel Hükümet Sistemi Senaryoları Üzerine Bir Değerlendirme” Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, s.707-730.
• YAVUZ, Bülent: “2007 Anayasa Değişikliğinin Doğurduğu Tereddütler ve Çözüm Yolları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XII, Y.2008, S.1-2, s.1173-1214.
• YAVUZ, K. Haluk: Türkiye’de Siyasal Sistem Arayışı ve Yürütmenin Güçlendirilmesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Haziran 2000.
• YAZICI, Serap: Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Türkiye İçin Bir Değerlendirme, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2002. YOKUŞ, Sevtap: “Hükümet Sistemini Demokrasi Ekseninde Tartışmak”, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı, Yeni Türkiye, Mart Nisan 2013, S.51, 236-245.
• YÜCEL, Bülent: “Yarı Başkanlık Sisteminin Hükümet Modeli Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Fransa Modeli ve Komünizm Sonrası Polonya”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S.4, 2003, s.335-364.