İRTİKÂP SUÇU

Yıl 2015, Sayı: 6, 247 - 279, 15.01.2016

M.reis Koca

Öz

02.07.2012 tarih ve 6352 sayılı Kanun ile değişik, TCK’nın 250. Maddesinde
iki önemli yasal düzenlemeye gidilmiştir. Birinci değişiklik, TCK’nın
250/1. Maddesinde düzenlenen icbar suretiyle İrtikâp suçunun yasal unsurlarından
olan “icbar”ın tanımı kanun metnine konarak uygulamadaki
farklılık ve tereddütlerin önüne geçilmiştir. Yeni düzenlemedeki icbarın
tanımına bakıldığında; “kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları
karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde
görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine
veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması” gerektiği
belirtilmekle, kamu görevlisinin haksız bir zeminde bulunması ve mağdur
tarafın haklı bir işini yapmak amacı ile menfaat istemesi gerekir.
6352 sayılı Kanun ile, TCK’nın 250/4. Fıkrasına konulan ikinci değişiklik
ise, İrtikâp suçundan dolayı elde edilen menfaatin değerine göre
cezadan indirim imkanının getirilmesidir. Bu düzenlemeye göre; “İrtikâp
edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde
bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar
indirilebilir.” Bu düzenleme rüşvet ve nüfuz ticareti suçlarını da kapsamadığından
ceza adalet sistemini bozacak mahiyettedir. Çünkü, sonuçları
itibariyle daha bir suç olan icbar suretiyle İrtikâp suçundan elde edilen
menfaatin az kabul edilerek TCK’nın 250/4. Maddesi uyarınca cezadan
indirim yapılması durumunda, rüşvet suçundan daha hafif bir ceza ile
karşılaşılacaktır. Bu sebeple, TCK’nın 250/4. Maddesi ile getirilen bu yasal
değişikliğin rüşvet ve nüfuz ticareti suçlarını da kapsar şekilde yeni bir
yasal düzenlemenin yapılması ceza adalet sistemi bakımından çok faydalı
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İcbar, menfaat, ceza adalet sistemi, kamu görevlisi, güven

Kaynakça

• AKÇİN, İhsan, Kamu İdaresinin Güvenirliliği ve İşleyişine Karşı İşlenen
• Suçlar, Ankara- 2007.
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN Ahmet/YENİDÜNYA A.Caner,
• Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Ankara-2008. (Gözden Geçirilmiş)
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN Ahmet/YENİDÜNYA A.Caner,
• Türk Ceza Kanunu Şerhi, Özel Hükümler, Ankara-2009.
• BAYTEMİR, Erdal, Açıklamalı- İçtihatlı, Kamu İdaresinin Güvenirliliği
• ve İşleyişine Karşı Suçlar ile Banka Zimmeti, Ankara- 2011.
• DÖNMEZER, Sulhi, Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, 16. Bası.
• ERMAN
• Sahir/ÖZEK Çetin, Ceza Hukuku Özel Bölüm, Kamu
• Güvenine Karşı işlenen Suçlar(TCK 316-368), İstanbul-1996.
• GÖKCAN, Hasan Tahsin, Görevi Kötüye Kullanma, Zimmet, Banka
• Zimmeti, İrtikâp ve Rüşvet Suçları, Seçkin, Ankara-2008.
• MALKOÇ, İsmail/GÜLER, Mahmut, Uygulamada Türk Ceza Kanunu
• Özel Hükümler, Ankara-1996.
• MERAN, Necati, Zimmet, 3. Yargı Paketindeki En son Değişikliklerle
• Rüşvet- İrtikâp, Görevi Kötüye Kullanma Suçları, Seçkin, 2. Baskı,
• Ankara 2012.
• ÖZBEK, Veli Özer, TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı,
• C.I, 3. Baskı, Ankara-2006.
• ÖZBEK, Veli Özer / KANBUR, Nihat / BACAKSIZ, Pınar / DOĞAN,
• Koray/TEPE, İlker, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi,
• Ankara-2010.
• ÖZER, Yılmaz/ İYİBİL, Ali /ARICA, Nadir /CAN, İsmail, Memur Soruşturma
• Kılavuzu ve Memur Suçları, Ankara 1986.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi, Genel Hükümler,
• Ankara-2005.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, Ankara
• -
• ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM Mustafa Ruhan, Temel Bilgiler-4, Ceza Hukuku,
• Genel Hükümler
• ve özel Hükümler (Kişilere ve Mala Karşı Suçlar),
• Ankara- 2005. SAVAŞ, Vural/MOLLAMAHMUTOĞLU, Sadık, Türk Ceza Kanununun
• Yorumu, C.: II, (Madde 96-324), 2. Baskı, Ankara 1998.
• ŞAFAK, Ali, Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, 4. Baskı, Ankara.
• ŞENER, Esat, Hukuk Sözlüğü, Ankara 2001.
• TAŞDEMİR, Kubilay-ÖZKEPİR, Ramazan, Son Değişikliklerle İçtihatlı
• Türk Ceza Kanunu, Ankara 1999.
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Ruhan Erdem/ÖNOK, Mustafa, Teorik ve
• Pratik Ceza Özel Hukuku, 5.Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2007.
• Türkçe Sözlük, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türkçe
• Sözlük, 1. Cilt, Yeni Baskı, Ankara-1988.
• YAŞAR, Osman/GÖKCAN, Hasan Tahsin/ ARTUÇ, Mustafa, Türk
• Ceza Kanunu Şerhi, Ankara-2010.