ALMANYA’DA İDARİ SUÇ VE CEZALARDA KANUNİLİK İLKESİNİN UYGULANMASI

Yıl 2017, Sayı: 9, 203 - 246, 16.06.2017

Hasan Dursun

Öz

Almanya’da idari suç ve cezaların, idari ceza hukukunun kapsamına girdiği

anlayışı benimsenmekte ve bu hukuk dalının geniş anlamda ceza hukukunun

bir dalını oluşturduğu kabul edilmektedir. Hâlbuki idari suç ve cezalar, idare

hukukunun bir dalı olan cezai idare hukukunun kapsamı içerisine girmektedir.

Bu yanlış anlayıştan hareket edilerek, Almanya’da 1952 yılında idari suç

ve cezalar hakkında Düzene Aykırılıklar Hakkında Kanun çıkartılmıştır.

Kanun, idari suç ve cezanın doğasına ve niteliğine aykırı hükümler

taşımaktadır. Bu bağlamda idari suç ve cezalar halka yönelik idari suç

ve cezalar ile disiplin suç ve cezaları şeklinde iki büyük gruba ayrılırken,

Kanun idari suç ve cezalardan yalnızca halka yönelik idari suç ve cezaları

anlamıştır. Yine, idari cezayı yalnızca idari görevlilerin vermesi gerekirken,

Kanun, savcı ve yargıca idari ceza verme yetkisi tanımıştır. Bununla birlikte

Kanun, idari suç ve cezalarda katı veya sert kanunilik ilkesi aranacağını

belirterek isabetli bir hükme yer vermiştir. 5326 sayılı Kabahatler Kanununa

esin kaynağı olan Alman Düzene Aykırılıklar Kanununun olumsuz yönleri

alınmış, olumlu yönünü oluşturan kanunilik ilkesi benimsenmemiştir.

Hâlbuki suç ve cezada kanunilik ilkesi, kişi hak ve özgürlüklerini korumak ve

geliştirmek bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda kanunilik

ilkesinin idari suç ve cezalarda benimsenmesi, ceza hukuku açısından

suç ve cezalarda benimsenmesinden daha fazla önem taşımaktadır. Zira

yargının aksine idare ne bağımsız ne de tarafsızdır.

Anahtar Kelimeler

İdari Suç ve Ceza, Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi, Maddi Kanunilik Öğretisi, Kanunun Üstünlüğü, Kanunun Gerekliliği, Esaslılık Kuramı

Kaynakça

• AKDEMİR Rıza, “Federal Almanya Anayasası”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 330, Yıl: 42, Mayıs-Haziran 1971, s. 3-20.
• ASLAN O. Ender, Kamu Personel Rejiminin Anayasal İlkeleri, TODAİE Yayınları, Ankara 2006.
• BRİCOLA Franko, Scritti Di Diritto Penale Opere Monografiche, Dott.A.Giuffrè Editore, S.p.A., Milano, 2000.
• CARDONA Francisco, Liabilities and Discipline of Civil Servants, January 2003. (Bkz. http://www.sigmaweb.org/dataoecd/61/6/37890790. pdf, Erişim Tarihi, 10.12.2010).
• DURSUN Hasan, “İdari İşlemlerin İdare Tarafından Re’sen İcrası”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 72, Eylül-Ekim 2007, s. 247-275.
• DURSUN Hasan, “Su ve Atık Su Uyuşmazlıklarından Doğan Tüm Davalarda Vergi Mahkemelerinin Görevli Kılınmaması Hukuka Aykırıdır”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 22, Haziran 2008, s. 105-118.
• DURSUN Hasan, “Kabahatler Kanunu ve Kanun Hakkındaki Anayasa Mahkemesi Kararına Genel Bir Bakış”, Legal Hukuk Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 70, Ekim 2008, s. 3393-3433.
• DURSUN Hasan, “Erkler Ayrılığı ve Yargıç Bağımsızlığı, Türkiye Barolar Birliği Faruk Erem Ödülü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 80, Ocak-Şubat 2009, s. 29-104.
• DURSUN Hasan, İdari Suç ve Cezalarda Kanunilik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
• ERSOY Yüksel, “Belediye Cezaları ve Belediye Zabıtası”, AÜSBFD, Cilt: XXII, No: 1, Mart-1967, s. 135-149.
• Fougère Louis, Civil Service Systems Essays and Texts (Fransızca Özgün Adı: La fonction publique: Etudes et choix de textes commentés; İngilizce’ye çevirenler: Ruth Murphy ve Robert North), Unesco, Brussels 1967.
• GÜNEŞ Gülsen, Verginin Yasallığı İlkesi, Güncellenmiş 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2008.
• GÜNEŞ Turan, Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri, AÜSBF Yayınları No: 191-173, Ankara 1965.
• HEFENDEHL Roland, Corporate Criminal Liability: Model Penal Code Section 2.07 and the Development in Western legal Systems, Buffalo Criminal Law Review, Vol. 4: 283, 2000, s. 283-300.
• İÇEL Kayıhan, “İdari Ceza Hukuku ve Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi”, İÜHFM, Cilt: L, Sayılar: 1- 4, 1984, s. 117-131.
• İÇEL Kayıhan / YURTCAN Erdener, “Alman Düzene Aykırılıklar Kanunu”, İÜHFM, Cilt: XXXVI, Sayı: 1-4, 1971, s. 439-482.
• Kuhlmann Sabine ve Röber Manfred, Civil Service in Germany: Characteristics of Public Employment and Modernization of Public Personnel Management, 14-15 Mayıs 2004 tarihinde Bordeaux, Goethe- Institut’de yapılan Modernization of Sate and Administration in Europe: A France-Germany Comparison adlı Toplantıda Sunulan Metin, s. 3. (http://www.uni-konstanz.de/bogumil/kuhlmann/Download/Kuhlmann Roeber1.pdf, Erişim Tarihi, 10.12.2010).
• LİJPHART Arend, Çağdaş Demokrasiler, Yetkin Yayınları, Ankara (Tarihsiz).
• MAHMUTOĞLU F. Selami, Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi ve Düzene Aykırılıklar Hukukunda (İdari Ceza Hukukunda) Yaptırım Rejimi (Kazancı Kitap Ticaret A.Ş., İstanbul 1995.
• MAURER Hartmut. Allgemeines Verwaltungsrecht, 17. Auflage, Verlag C.H.Beck, 2009.
• MODERNE Franck, Sanctions administratives et justice constitutionelle, Economica, Paris 1993.
• Neuman, L. Gerald. Amerika’da Anayasal Bir Kavram Olarak Rule of Law ve Alman Anayasasının Rechtsstaat İlkesi (“The US Constitutional Conception of the Rule of Law and Rechtsstaatsprinzip of the Grundgesetz” Columbia Law School, Public Law and Legal Theory Working Paper No: 5, 1999’dan Çeviren Ali Rıza Çoban) in Hukuk Devleti, Adres Yayınları, Ankara 2008.
• ÖZKOL Adil, “Almanya’da Yürütme Organının Düzenleme Yetkisi”, AÜHFD, Cilt 26, Sayı 3-4, Yıl 1969, s. 131-148.
• Pieroth Bodo ve Schlink Bernard, Grundrechte Staatsrecht II, 26. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg 2010.
• Rumphf Christian ve Schüller UZAR Gökçe, “Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası” (https://www.btg-bestellservice.de/ pdf/80207000.pdf, Erişim Tarihi, 7.1.2016).
• SCHWARZE Jurgen, European Administrative Law, Revised 1st Edition, Sweet and Maxwell, London 2006.
• SOYASLAN Doğan, Yürütme Organının Suç ve Ceza Koyma Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları No: 77, Ankara 1990.
• The Status of Public Officials in Europe, Council of Europe Publishing, Strasbourg 1999.
• TOROSLU Nevzat, Nasıl Bir Ceza Kanunu, V Yayınları, Ankara 1987. YILMAZ Dilşat, “Alman İdari Yargılama Hukukunda İptal Davası”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIII, S. 1-2, Y. 2009, s. 303-320.
• YURTCAN Erdener, Kabahatler Kanunu ve Yorumu, Beta, İstanbul 2005.
• YÜCE T. Tufan, “Ceza Hukuku İlkelerinin Disiplin Ceza Hukukunda Geçerliği Sorunu ve Danıştay Kararlarının Bu Açıdan Tahlili”, DD, Yıl: 24, Sayı: 88, 1994, s. 5-13.