TÜRKIYE’DE OKUL KAVRAMINA İLIŞKIN METAFOR ARAŞTIRMALARININ DEĞERLENDIRILMESI: BIR META SENTEZ ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt 5, Sayı 1, 15 - 26, 30.06.2020

İrfan KOCA Metin KAYA Süleyman GÖKÇİMEN

Öz

Bu çalışmada okul kavramına yönelik metafor araştırmalarının değerlendirmesi amaçlanmıştır. Okul kavramına ilişkin metafor araştırmalarının değerlendirilmesi meta sentez yöntemiyle yapılmıştır. Türkiye örnekleminde, okul kavramına ilişkin araştırmaların saptanacağı veri tabanları öncelikle belirlenmiştir. Veri tabanı olarak ULAKBİM, Google Akademik, YÖK Tez Merkezi, YÖK Akademik tarama tabanları kullanılmıştır. Bu çalışma Türkiye’de 2008-2019 yılları arasında yayınlanmış olan okul kavramına ilişkin 17 nitel araştırmayı kapsamaktadır. Okul kavramına ilişkin araştırmalar incelendiğinde aile/ev/yuva metaforu çoğunlukla üretildiği ayrıca bilgi yuvası ve hapishane metaforunun da önemli düzeyde üretildiği görülmüştür. Katılımcıların ürettikleri olumlu metaforların yanında olumsuz metaforlar da ürettikleri gözlemlenmiştir. Okullar hakkında olumsuz metafor üreten katılımcıların bir kısmının öğretmen olması ise dikkat çekicidir. Öneri olarak okuldaki öğrenci, öğretmen, okul yöneticileri ve diğer eğitim paydaşlarının etkilendiği pozitif bir okul iklimi oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Okul Kültürü, Metafor, Meta-Sentez

Kaynakça

• KAYNAKÇA Ateş, Ö. T. (2016). Öğrencilerin öğretmen ve okul metaforları.Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 78-93.*
• Baker, C. (1995).Zorunlu eğitime hayır.(Çev: Ayşegül Sönmezay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çuhadar, A. & Sarı, M. (2007). Göç yollarında eğitim: İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okula ilişkin algılarının göç bağlamında değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ertürk, R .(2017). İlkokul öğrencilerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforik algıları .e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (3) ,1-15.
• Erwin, E. J.,Brotherson, M. J., &Summers, J. A. (2011). Understandingqualitativemetasynthesis: Issuesandopportunities in earlychildhoodinterventionresearch. Journal of EarlyIntervention, 33(3), 186-200.
• Finfgeld-Connett, D. (2018). A guidetoqualitative meta-synthesis. New York:Routledge
• Kaya, M. & Koca, İ. (2020). Okul müdürü kavramına ilişkin metafor araştırmalarının incelenmesi: Bir meta–sentez çalışması. Alanyazın, 1(1), 23-38.
• Kramer, N.S. (1995). Tarih Sümer'de başlar. (Çev: Muazzez İlmiye Çığ). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
• Korkmaz, F. &Bağçeci, B. (2013).Lise öğrencilerinin "Üniversite" kavramına ilişkin metaforik algıların incelemesi.Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 187-204.
• Miles, M, B.,&Huberman, A. M. (1994). Qualitative dataanalysis: An expandedsourcebook. ThousandOaks, CA: Sage.
• Ogurlu, Ü.,Öpengin, E., & Hızlı, E. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin okul ve öğretmene ilişkin metaforik algıları.DumlupinarUniversityJournal of SocialScience/Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi, (46), 67-83.*
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma.Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özen, H , Güleş, H , Aypay, A . (2016). İlköğretim okulu öğrencilerinin okula, aileye ve sosyal çevreye ilişkin değer yargıları . Eğitim ve insani bilimler dergisi: Teori ve uygulama(6), 51-74.
• Polat, S.,& Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2020). Metaphor.02.04.2020 tarihinde https://sozluk.gov.tr/adresinden erişilmiştir.
• Şimşek, H.,& Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şişman, M. (2018). Eğitime giriş (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Toker Gökçe, A , Bülbül, T . (2014). Okul bir insan bedenidir: Meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması .Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 4 (1) , 63-88 .
• Yıldızlı, H.,Erdol, T. A., Baştuğ, M., & Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması.Eğitim ve Bilim, 43(193),1-43.
• * Dahil edilen araştırmalar Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. (Yayınlanmamış yükseklisans tezi) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi,Eskişehir.*
• Bülbül, T.,& Toker-Gökçe, A. (2015). Meslek lisesi öğrencilerinin metaforik okul algıları: işlevselci bir yaklaşım. Journal of Kirsehir Education Faculty, 16(2), 273-291.*
• Balcı, F. A. (2011). Metaphoricalimages of school: School perceptions of primary education supervisors. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (44),51-70.*
• Doğan, D. (2014). Öğretmen adaylarının perspektifinden okul kavramının metaforlarla analizi.Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(3), 361-382.*
• Erdost Özenir, G. (2019). Birleştirilmiş sınıf ve müstakil sınıf öğretmenlerinin okul kavramı ile ilgili metaforlarının karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi).Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.*
• İşeri, E. T.,&Akin, U. (2019). Perceptions of rimary school teacher candida testo wards theturkis heducation system, school, teacher, andstudent: A metaphor analysis. International Journal of Higher Education, 8(4),239-253.*
• Kara, M.,&Bozbayındır, F. (2019). Aday öğretmenlerin okul kavramına ilişkin algıları: Bir metafor çalışması. Anatolian Turk Education Journal, 1(1), 18-34.*
• Karakaya, C.(2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde var olan okul, öğretmen ve okul yönetimi algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Giresunili örneği (Yayınlanmamış yüksel lisans tezi). Giresun Üniversitesi,Giresun. *
• Kuyumcu, F. N.,& Özsarı, İ. (2016). 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğretmen ve okul kavramlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (özel sayı), 396-407.*
• Mazlum, A. A.,& Balcı, A.(2018). Meslek lisesi öğretmen ve öğrencilerine göre okul: bir metafor çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 1-26.*
• Nalçacı, A.,& Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları.Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 239-258.*
• Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları.Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 327-358.*
• Özdemir, S.,& Akkaya, E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 295-322.*
• Özdemir, T. Y.,& Erol, E., C. (2015). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının okul, öğretmenlik ve öğrenci kavramlarına ilişkin algıları. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 215-244.*
• Saban, A. (2008).Okula ilişkin metaforlar.Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 55(55), 459-496.*