İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİM OKULLARINDA ÖRGÜTSEL SESSİZLİĞİN NEDENLERİ VE SONUÇLARI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 58 - 75, 30.12.2021

Hüseyin Balcı , Erdoğan Erdal

Öz

Bu araştırmada, okul kültüründe örgütsel sessizliğin nedenleri ve sonuçları öğretmen görüşlerine göre tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, öğretmenlerin sessizleşme nedenlerini ve örgütsel sessizliğin okul ve öğretmenler açısından algılanan sonuçlarını ortaya koymaktadır. Araştırma verileri 2020-2021 öğretim yılında Konya ili Bozkır ilçesindeki Millî Eğitim Bakanlığına bağlı 2 ilköğretim okulu ve 2 ortaöğretim okulunda çalışmakta olan 12 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Olgubilim (fenomenoloji) araştırma yöntemi kullanılmıştır. Olguları açıklayabilmek için yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış ve bulgular, betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Okul ikliminin olumsuz olması, öğretmenlerin konuştukları zaman olumsuz bir sonuçla karşılaşabileceklerini düşünmeleri sessizliğin sebebine ilişkin bazı görüşlerdir. Örgütsel sessizliğe neden olabilecek yönetici tutum, davranışları ile ilgili olarak yöneticilerin adaletsiz ve güven vermeyen davranışları fazlaca ifade edilmiştir. İstenmeyen yönetsel özellikleri olarak yöneticilerin işbirliği ve demokratik yönetim anlayışına sahip olmamaları vurgulanan bir diğer husustur. Örgütsel sessizliğin öğretmenlerin eleştirel düşünce ve yaratıcılıklarını azalttığı, öğretmenlerin mutsuz olmalarına ve streslerinin artmasına sebep olduğu, okulun iklimini bozarak okul kültürünü etkilediği görüşler ’de fazlaca ifade edilmiştir. Örgütsel sessizliğin hem öğretmenleri hem de okulu olumsuz şekilde etkilediği araştırıma sonucunda ortaya konmuştur. Araştırma uygulayıcılara ve gelecekteki çalışmalara öneriler sunularak tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul iklimi, Okul Kültürü, Örgütsel Sessizlik

Kaynakça

• Alparslan A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve iş gören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Öğretim Elemanları Üzerinde Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi, Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Bayram T. Y. (2010). Üniversitelerde örgütsel sessizlik. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Bildik B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Çakıcı A. (2010), Örgütlerde İş Gören Sessizliği, Neden Sessiz Kalmayı Tercih Ediyoruz?, Ankara: Detay Yayıncılık
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16, Sayı:1, ss.145-162
• Dayton, E., & Henriksen, K. (2006). Communication failure: basic components, contributing factors, and the need for structure, Agency for Healthcare Research and Quality Patient Safety and Health IT Conference, June 4-7. Washington, D.C
• Dündar, İ. P. (2007). Kavram, yöntem ve fonksiyonlarla işletme, Ankara: Nobel Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2002). Okul yönetimi ve öğretim liderliği, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eroğlu, A. H., Adıgüzel, O. ve Öztürk U. C. (2011). Sessizlik girdabı ve bağlılık ikilemi: iş gören sessizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:16, Sayı:2, ss.97-124
• Gül H. ve Özcan N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman İl Özel İdaresinde Görgül Bir Çalışma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı:2, ss.80-134
• Halis, İ., (2003). Modern toplumda okul ve sınıf yönetimi, Ankara: Mikro Yayınları
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi okul yönetimi sınıf yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mialaret G. (1999). Eğitim bilimlerinin epistemolojik ve metodolojik temelleri, Çev: Seçkin Özsoy, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:1
• Morrison E.W.ve Milliken F.J. (2000). Organizational silence: a barrier to change and development in a pluralistic world, The Academy of Management Review, 25 (4), 708-718.
• Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana: Doktora Tezi
• Pinder C.C.& Harlos K.P. (2001). Employee silence: quiescence and acquiescence as responses to perceived ınjustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369.
• Ruçlar, K. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki- Sakarya Üniversitesi Örneği, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Sarıkaya, M. (2013). Karar verme süreçleri ve örgütsel Sessizlik, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Şimşek, Y.ve Altınkurt, Y. (2009). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin iletişim becerilerine ilişkin görüşleri, Akademik Bakış, Sayı:17
• Şişman, M. (1994). Örgüt kültürü. Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 732.
• Tayfun A. ve Çatır O. (2013). Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt:5, Sayı:3, ss.114-134
• TDK (2021). Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük, 18.05.2021 tarihinde http://tdkterim.gov.tr/bts/ adresinden alınmıştır.
• Tutar, H. ve Erdönmez, C. (2008). İşletme becerileri grup çalışması, Ankara: Detay Yayıncılık Ünlü, S. (2013). İş yaşamında motivasyon kuramları, Edit: Y. Tuna, İş ve Yaşamda Motivasyon, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme: teori ve teknikler, Ankara: Alkım Yayınevi,
• Yalçın, B. ve Baykal Ü. (2012). Özel hastanelerde görevli hemşirelerin sessiz kaldığı konular ve sessiz kalma nedenleriyle ilişkili faktörler, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, Cilt:9, Sayı:2, ss.42-50
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.