SAĞLIK HİZMETLERİ AÇISINDAN ÖLÜM TURİZMİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 29 - 37, 08.06.2022

Ramazan Erdem , Rabia Fettahoğlu

Öz

Seyahat etmenin özelliklerini içinde barındıran ölüm turizmi, bir turistin yaşamına son verme isteğini gerçekleştirmekte ve sağlık hizmetlerine yansıyan yönüyle dikkat çekmektedir. İnsanlar hayatlarına son vermeyi acılarının son bulması, kendi zihinlerindeki ölüm anının gerçekleşmesi adına planlamakta ve ölüm turizmi hizmetinden yararlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı literatürde oldukça tartışılan ölüm turizminin kavramsal çerçevesini sağlık hizmetleri açısından ele almak ve ölüm turizminin kendine has özelliklerine vurgu yaparak diğer turizm türlerinden ayrımını yapmaktır. Bir diğer önemli husus ise hangi ülkelerde yasal olup olmadığı noktasında bilgi vermektir. Sonuç olarak ölüm turizminin, insan hayatının bir kazanç kaynağına dönüşmemesinin sakıncaları açışından yasal olup/olmaması tartışmalarının ilerleyen zamanlarda da devam edebileceği öngörülmektedir. Öyle ki hastanın acı içerisinde geçirdiği son anlardan ticari kazanç elde etme durumu etik, hukuki ve tıbbi anlamda sorunların cereyan etmesine neden olmaya devam edecektir. Nihayetinde insana temel bir hak olarak sunulan sağlık hizmetlerinin temel özellikleriyle çelişen yapısı bağlamında konu tartışılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Ölüm Turizmi, Seyahat, Sağlık Hizmeti

Kaynakça

• Brewer, C. ve Irwin, M. (2015). In support of assisted dying. Feature, 1-3. doi: https://doi.org/10.1136/bmj.h1828
• Burns, J. F. (2019). With help, conductor and wife end ted lives, https://www.nytimes.com/2009/07/15/world/europe/15britain.html, Erişim Tarihi: 24 Nisan 2020).
• Connell, J. (2006). Medical tourism: sea, sun, sand and … surgery. Tourism Management, 27(6), 1093-1100. doi: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2005.11.005
• Çoban, Ö., Dilek, S. E., ve Harman, S. (2017). İntihar bir turizm türü olarak değerlendirilebilir mi?. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sbe Dergisi, 7(1), 137-151.
• Davis, N. (2019). Euthanasia and assisted dying rates are soaring. But where are they legal? https://www.theguardian.com/news/2019/jul/15/euthanasia-and-assisted-dying-rates-are-soaring-but-where-are-they-legal, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2020).
• Demir, S. T. (2017). Modernite ve ölüm: açık erişimli ölüm döşeğinden izole yoğun bakım ünitelerine bedenin ve ölmenin değişen yüzü, Global Media Journal, 7(14), 190- 202.
• Eddy, J. M., ve Alles, W. F. (1982). A Teaching strategy on euthanasia. Health Education, 13(6), 25. doi: https://doi.org/10.1080/00970050.1982.10614343
• Gauthier S., Mausbach J., Resich T. ve Bartsch C. (2014). Suicide tourism: A pilot study on the Swiss phenomenon. J Med Ethics.
• Güngör, Y. (2018). Kocaeli’nde turizmi çeşitlendirme ve alternatif turizmde atılacak adımlar, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 184-193.
• Hasta Hakları Yönetmeliği (Karar Sayısı: 23420, Kabul Tarihi: 1.8.1998, Resmî Gazete: 01.08.1998).
• Huxtable, R. (2009). The suicide tourist trap: compromise across boundaries, Journal of Bioethical Inquiry. 6(3), 327‐336. doi: 10.1007/s11673-009-9170-5
• İlhan, H. (2011). “Ötenazi” kavramının ahlâk felsefesi açısından incelenmesi, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kaya, A. (2021). İslam hukuku açısından yaşamı bırakıp ölümü tercih etmek: Ötenazi, Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 50-70. Doi: 10.51973/head.951175
• Kutlu, İ., Çavuşoğlu, O., ve Uygun, K. K. (2018). Ötenazi algısı üzerine nitel bir araştırma. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 241-253. Doi: 10.25272/j.2149-8385.2018.4.2.02
• Ladki, S. M., Hajjar, M. E., Nacouzi, Y., Nasereddine, L. ve Mahmoud, N. (2016). Euthanasia services: the next health tourism wave. International Journal Health Management and Tourism, 1(2), 1-16.
• Materstvedt, L. J., Clark, D., Ellershaw, J., Førde, R., Gravgaard, A. M. B., Müller-Busch, H. C., ... ve Rapin, C. H. (2003). Euthanasia and physician-assisted suicide: a view from an EAPC ethics task force. Palliative Medicine, 17(2), 97-101. doi: https://doi.org/10.1191/0269216303pm673oa
• McDougall, J. F. ve Gorman, M. (2008). Euthanasia, a reference handbook. 2. Edition. California: ABC Clio Press.
• Miller, D.S. ve Gonzalez, C. (2013). When death is the destination: the business of death tourism-despite legal and social implications. International Journal of Culture Tourism and Hospitality Research, 7(3), 293-306. DOI:10.1108/IJCTHR-05-2012-0042
• Mondal, A. ve Bhowmik, P. (2018). Physician assisted suicide tourism –a future global business phenomenon. The Business & Management Review, 10(1), 35–43.
• Pekerşen, Y. (2017). Hayatı sonlandırmak için seyahat…!. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 313-328. Doi: 10.18026/cbayarsos.373096
• Ömeroğlu, Ö. (1993). Ötanazi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2, 187-205.
• Özdemir, Ali M. (2005). Sağlığın ekonomi politiği: sağlık hizmetlerinde metalaşma süreci üzerine bir deneme. Ekonomik Yaklaşım, 16(56), 79-97. DOI: 10.5455/ey.10530
• Özsarı, B. (2017). Hollanda hukukunda ötenazi düzenlemesi ve Türk hukukunda uygulanabilirliği sorunu. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Pratt, S., Tolkach, D., ve Kirillova, K. (2019). Tourism & death. Annals of Tourism Research, 78. doi: https://doi.org/10.1016/j.annals.2019.102758
• Preisig, E., Lüthi, M. ve Haesen, S. (2014). Assisted deaths of very ill foreigners in Switzerland. A study over 5 years (2007-2011). (URL: https://www.lifecircle.ch/pdf/news/en/ArticleEnglish%2020140521.pdf) (Erişim Tarihi: 4.5 2020).
• Roy, D. (2018). Passive euthanasia: What is 'living will' and 'right to die'? here's a look, (URL: https://www.news18.com/news/india/as-sc-recognizes-right-to-die-heres-a-look-at-living-will-and-right-to-die-1683977.html) (Erişim: 4 Mayıs 2020).
• Safyan, A. (2011). A call for ınternational regulation of the thriving ındustry of death tourism. Loyola of Los Angeles International and Comprehensive Law Review, 33(287), 287-319. Doi: https://digitalcommons.lmu.edu/ilr/vol33/iss2/3
• Sağlam, İ. (2017). Doktor yardımlı intihar ve bu konuyu ele alan düzenlemelere bir örnek olarak "California hayatı sonlandırma seçeneği Yasası”nın değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23(3), 559-579.
• Sağlığın Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun (Kabul tarihi: 5.1.1961, Karar sayısı: 224, Resmi Gazete: 12.1.1961).
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2011), Yaşlı Sağlığı Modülleri – Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi, Ankara: Anıl Matbaacılık A.Ş.
• Tanaś, S. (2014). Tourism ‘death space’and thanatourism in Poland. Current Issues of Tourism Research, 3(1), 22-27.
• Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi (Kabul tarihi: 13.1.1960, Karar sayısı: 10436, Resmi Gazete: 19.2.1960).
• Torun, S., Kadıoğlu, S., Tanrıverdi, G., Öztunç, G. ve Akbaş, M. (2012). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hekimlerin Ötanaziye, Yardımlı İntihara, Resüsite Etmeme Kararına İlişkin Görüşleri. içinde Y. I. Ülman (Ed.) ve F. Artvinli (Ed.), Değişen dünyada biyoetik. (ss. 237-243). İstanbul: Türkiye Biyoetik Derneği Yayını.
• URL-1 http://www.dignitas.ch/?lang=en Erişim Tarihi: 15.10.2021.
• URL-2 https://www.ntv.com.tr/saglik/almanyada-otenaziye-yesil-isik,gCJQ3lHfl0asQRNtGVtjeA Erişim Tarihi: 15.10.2021.
• URL-3 https://www.exitinternational.net/about-exit/history/ Erişim: 15.10.2021.
• Young, R. (1996). Voluntary euthanasia. https://plato.stanford.edu/entries/euthanasia-voluntary/?fbclid=IwAR1UB6XNNbDnoJ4xQtqcdKEKp2-1x3YwTcxaRB3KnbAiNXmxsJ1x2xHC_nk Erişim Tarihi: 21.10.2021.