SMS REKLAMLARINA YÖNELİK TUTUM VE DAVRANIŞLARDA CEP TELEFONU KULLANIM AMAÇLARININ ROLÜ: ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Sayı: 9, 153 - 173, 27.03.2020

Erkan Doğan Adnan Duygun

https://doi.org/10.32579/mecmua.688248

Cited By: 1

Öz

Son yıllarda, cep telefonlarının geniş kullanıcı kitlelerine hitap etmesi ve tüketicilerin kullanım alışkanlıklarıyla birlikte reklam sektörü için cep telefonlarının önemi artmaktadır. Her türlü cep telefonunun alabildiği SMS (Short Message Service / Kısa Mesaj Servisi) reklamları ise geniş erişim yelpazesiyle dikkat çekmektedir. Türkiye’de genç nüfusun cep telefonunu etkin olarak kullanıyor olması, SMS reklamlarının hedef kitlesi olma olasılıklarını artırmaktadır. Bu noktadan hareketle; ortaöğretim öğrencilerinin SMS reklamlarına yönelik tutum ve davranışlarının incelenmesinde yarar bulunmaktadır. Bahsedilen nedenlerden hareketle hazırlanan bu çalışma, ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerin, SMS reklamlarına yönelik tutum ve davranışlarında cep telefonu kullanım amaçlarının rolünü ortaya koymaktadır.
İstanbul’un Bahçelievler İlçesinde 6 farklı ortaöğretim düzeyindeki okulda toplam 666 öğrenciye anket yaptırılmıştır. Araştırmanın amacına, örneklemine ve hipotezlerine uygun yöntem ve testler uygulanmıştır. Araştırmada faktör analizi ve regresyon sonuçlarına yer verilmiştir.
Faktör analizi sonuçlarına göre SMS reklamlarına yönelik tutum ve davranışları oluşturan beş faktörün olduğu ortaya çıkmıştır. Bu faktörler; olumlu izlenim, hoşnutsuzluk, satın alma ve güvenlik, iletişim ve son olarak kişiselleştirme şeklinde sıralanmaktadır.
Ayrıca SMS reklamlarına yönelik tutum ve davranışları üzerinde mesajlaşmak ve fotoğraf / video çekmek amaçlı cep telefonu kullanımının etkili olduğu; ancak mesajlaşmak ve fotoğraf / video çekmek amaçlı cep telefonu kullanımının SMS reklamlarına yönelik tutum ve davranışlar üzerindeki değiştirme gücünün ise görece düşük kaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

SMS Reklamları, , Tutumlar, Davranışlar, Ortaöğretim Öğrencileri, Cep Telefonu Kullanım Amaçları

Kaynakça

• Akbaş, Hacı; Kırkbir, Fazıl (2015). “Hazır Giyim Sektörüne Yönelik Reklam İçerikli Kısa Mesajların (SMS) Tüketici Satın Alma Karar Sürecine Etkisinin Araştırılması: Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğrencileri ile Bir Uygulama”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 9, s. 95-116.
• Aktaş, Hasret; Yılmaz Keskin, Yasemin (2016). “Mobil Pazarlamada Kısa Mesaj Reklamlarına Yönelik Tüketici Tutumları: İnönü Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma”, İNİF E- Dergi, Cit: 1, Sayı: 2, s. 119-134.
• Arslan, Baran; Dursun, Tolga (2015). “Türk Tüketicilerinin Mobil Reklamlara Yönelik Tutumları”, Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), Cilt: 5, Sayı: 6, s. 9-19.
• Barutçu, Süleyman (2007). “GSM Sektöründe Müşteri Bağlılığı (Pamukkale Üniversitesi Öğrencilerinin GSM Operatörlerine Bağlılıkları ve Bağlılıklarını Etkileyen Faktörler)”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, s. 349-372.
• Barutçu, Süleyman; Göl, Meltem Öztürk (2009). “Mobil Reklamlar ve Mobil Reklam Araçlarına Yönelik Tutumlar”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2009, Sayı: 2, s. 24-41.
• Boz, Mustafa; Karakaş, Ezgi (2014). “Türkiye’de Tüketicilerin Mobil Reklama Yönelik Tutumları”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 5, Sayı:10, s. 1-20. Çakır, Fatma; Çakır, Mesut ve Çiftçi, Taha Emre (2010). “Tüketicilerin SMS Reklam Mesajlarına Yönelik Tutum ve Davranışları”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s. 27-35.
• Durucasu, R. Reha; Ersoy, Figen (2016). “SMS Reklamları ve Mobil Bilgi Servislerine Yönelik Tüketici Tutumunu Belirleyen Bir Araştırma”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, s. 1-13.
• Ergin, Taylan Deniz; Küçükkancabaş Esen, Selin ve Tuzla, Hayri (2016). “Genç Tüketicilerin Karar Verme Stilleri İle SMS Reklamlarına Yönelik Tutumları Arasındaki Farkların İncelenmesi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 18-40.
• Hamamcıoğlu, Esra (2018). “Elektronik Ticaretin Hukuksal Boyutu”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, Sayı: 35, s. 43-72.
• İspir, N. Bilge; Suher, H. Kemal (2009). “SMS Reklamlarına Yönelik Tüketici Tutumları”, Selçuk İletişim, Cilt: 5, Sayı: 4, s. 5-17.
• Kara, Mehmet; Hacıhasanoğlu, Pınar (2015). “Bankacılıkta Mobil Pazarlama ve Tüketici Satın Alma Kararı Üzerine Etkisi: Yozgat Örneği”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 10, s. 181-205.
• Karaca, Yasemin; Tekin, Pervin (2012). “Cinsiyet Farklılıkları Açısından SMS (Kısa Mesaj) Reklamlarına Yönelik Tutum ve Davranışlar: Isparta İlinde Bir Uygulama”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı:9, s. 83-101.
• Karaca, Yusuf; Ateşoğlu, İrfan (2006). “Mobil Reklamcılık ve Uygulamaları: Kuramsal Bir Çerçeve”, Pİ Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, Sayı:5, Cilt:18, s. 37-43.
• Karagöz, Bihter; Çağlar, Berna (2011). “Perakende Sektöründe Mobil Pazarlama Uygulamalarına Karşı Tüketici Davranışlarının İncelenmesi”, AJIT‐E / Academic Journal of Information Technology, Vol.: 2 - Num.: 4, s. 1-17.
• Kıraç, Sabanur (2012). SMS Reklamlarına Yönelik Tüketici Tutumları Oluşturan Faktörler, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Reklamcılık ve Marka İletişimi Yönetimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kotler, Philip; Armstrong, Gary (2006). Principles of Marketing, 11th Edition, Upper Saddle River: New Jersey: Prentice-Hall.
• Mobile Cellular Subscriptions, International Telecommunication Union, World Telecommunication/ICT Development Report and Database, https://data.worldbank.org/indicator/IT.CEL.SETS?end=2015&start=1980&view=chart, (Erişim Tarihi: 27.01.2018).
• Şahin, Ayşe; Aytekin, Pınar (2012). “Üniversite Öğrencilerinin Mobil Reklamlara Yönelik Tutumlarının İzinli Pazarlama Ekseninde İncelenmesi”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2, s. 17-36.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). İstanbul İl Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim, 2016/’17 İstatistik Verileri, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Bölümü, https://istanbul.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_04/12163411_2016-2017_Ystatistik_KitabY_Taslak.pdf, (Erişim Tarihi: 26.10.2017).
• Usta, Resul (2009). “Üniversite Öğrencilerinin Mobil Reklamcılığa Karşı Tutumları”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, s. 294-309.